Otsailaren 2 a egutegi gregoriotarraren urteko hogeita hamahirugarren eguna da. 332 egun falta dira urtea amaitzeko, 333 egun bisurteetan .
Egun honetan Kandelario eguna ospatzen da Euskal Herrian, eta Marmotaren eguna AEBetan: biak ala biak Europan jatorria duen tradizio berarekin erlazionatuta daude.
Gertaerak
Buenos Airesko armarria.
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Kandelairu eta Garbiñe/Garbi.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1426 – Leonor I.a Nafarroakoa , Nafarroako XXX. erregina (h. 1479 ).
1652 – Bernard Renau Elizagarai , nafar ingeniari eta militarra (h. 1719 ).
1733 – Joaquín María Egia , gipuzkoar zientzialari eta politikaria (h. 1803 ).
1778 – Maria Antonia Eskibel Navarrete , gasteiztar liberal sutsua eta frantsestua Espainiako Independentzia Gerra garaian (h. 1849 ).
1814 – Gabriel Ybarra Gutiérrez de Cabiedes , bizkaitar finantza gizona, Banco de Bilbaoren sortzaileetako bat (h. 1890 ).
1828 – Juan Maria Blas Altuna , bizkaitar konpositorea eta organista (h. 1868 ).
1831 – José María Lakoizketa , nafar botanikoa (h. 1891 ).
1878 – Alejandro Mallona , EAJko politikari eskuindar, katoliko eta abertzalea, Mundakako alkatea (h. 1937 ).
1883 – Nicolás Giral , tafallar idazlea (h. 1917 ).
1887 – María Francés , nafar aktorea (h. 1987 ).
1895 – Félix Alfaro Fournier , arabar enpresaburu eta politikaria (h. 1989 ).
1896 – Ramón Bengarai , euskal sindikalista eta politikaria (h. 1936 ).
1902 – Jesús Oiarbide , euskal atleta (h. 1933 ).
1913 – Teresa Atutxa, Sor Amparo , gipuzkoar erlijiosa (h. 2000 ).
1917 – Jose Maria Azpiroz Zabaleta , nafar euskaltzalea, euskaltzaina, itzultzailea eta apaiza (h. 1997 ).
1922 – Felisa Arribaltzaga , bizkaitar panderojolea (h. 2015 ).
1923 – Manuel Juaristi , gipuzkoar idazlea (h. 2011 ).
1938 – Fernando Aguilar , Aretxabaletako erbi-txakurra , euskal atleta, luzera handiko lasterketetan aditua, Jaénen (h. 2013 ).
1948 – Santiago Arrospide, Santi Potros , gipuzkoar ETAkidea .
1950 – Gorka Knörr , arabar abeslaria eta politikaria, Tarragonan .
1956 – Katxin Uriarte , bizkaitar zesta-jokalari ohia.
1962 – Itziar Laka , bizkaitar hizkuntzalaria eta EHUko irakaslea.
1966 – Ignacio Ordóñez , gipuzkoar kirolaria, borroka librean aditua (h. 2020 ).
1968 – Mieltxo Saralegi , nafar harrijasotzailea.
1969 – Valery Karpin , Errealeko futbolari ohia.
1970 –
1975 – Celine Beigbeder , lapurtar tenislaria.
1977 – Gotzon Enbil , gipuzkoar zestapuntalari ohia.
1986 – Elodie Baffalio , zuberoar piano-jotzaile inprobisatzailea.
1990 – Leire Etxaniz , bizkaitar pilotaria, emakumezko esku-huskako pilotarien artean txapel gehien eskuratu dituena.
1992 – Unai Bustinza , Bustinza , bizkaitar futbolaria.
1996 –
1999 – Martin Zubimendi , gipuzkoar futbolaria.
Mundua
1208 – Jakue I.a Aragoikoa , Aragoiko errege eta Bartzelonako kondea (h. 1276 ).
1455 – Joan I.a Danimarkakoa , Danimarka, Norvegia eta Suediako erregea (h. 1513 ).
1487 – Joan Zápolya , Hungariako erregea (h. 1540 ).
1494 – Bona Sforza Milangoa , Poloniako erregina ezkontidea (h. 1557 ).
1596 – Jacob van Campen , herbehereetar margolari eta arkitekto barrokoa (h. 1657 ).
1616 – Sébastien Bourdon , frantziar margolaria (h. 1671 ).
1649 – Benedikto XIII.a , Aita santua (h. 1730 ).
1650 – Nell Gwyn , lehen aktore ingelesetako bat eta Karlos II.a erregearen maitalea (h. 1687 ).
1700 – Johann Christoph Gottsched , alemaniar filosofo, egile eta kritikaria (h. 1766 ).
1711 – Wenzel Anton Kaunitz , austriar politikaria (h. 1794 ).
1745 – Hannah More , ingeles idazlea eta filantropoa (h. 1833 ).
1754 – Charles Maurice de Talleyrand-Périgord , Frantziako 1. lehen ministroa (h. 1838 ).
1793 – William Hopkins , ingeles geologo eta matematikaria (h. 1866 ).
1838 – Karmni Grima , maltar nekazaria, tradizio katolikoaren arabera, Andre Mariaren agerraldiaren lekukotzat joa (h. 1922 ).
1844 – Marie Hankel , Esperanto literaturako alemaniar idazlea (h. 1929 ).
1862 – Concepción Aleixandre , espainiar mediku, ginekologo, asmatzaile, zientzialari, irakasle, sufragista eta idazlea (h. 1952 ).
1866 – Enrique Simonet , espainiar margolaria (h. 1927 ).
1870 – Henri Fehr , suitzar matematikaria (h. 1954 ).
1871 – Olga Preobrajenska , errusiar-fratziar dantzaria (h. 1962 ).
1873 – Konstantin von Neurath , alemaniar diplomazialari eta politikaria (h. 1956 ).
1876 – Maurice Tourneur , frantziar zinemagilea, zinemaren aitzindarietako bat (h. 1961 ).
1882 –
1885 –
1886 – Frank Lloyd , eskoziar zinema zuzendaria (h.1960 ).
1889 – Jean de Lattre de Tassigny , frantziar militarra (h. 1952 ).
1891 – Antonio Segni , Italiako presidentea (h. 1972 ).
1892 – Cuno Hoffmeister , alemaniar astronomoa (h. 1968 ).
1893 – Damdin Sükhbaatar , mongoliar buruzagi iraultzaile eta Mongoliako Herriaren Alderdiaren sortzailea (h. 1923 ).
1895 – Wilhelm Giese , alemaniar etnologoa eta hizkuntzalaria (h. 1990 ).
1896 – Ramón Franco , espainiar politiko, militar eta pilotua (h. 1938 ).
1899 – Ossi Oswalda , alemaniar antzezlea (h. 1948 ).
1901 –
1904 – Helen Rose , arropa eta filmetako jantzien estatubatuar diseinatzailea (h. 1985 ).
1905 – Ayn Rand , judu jatorriko errusiar-estatubatuar filosofo eta idazlea, objektibismoaren garatzailea (h. 1982 ).
1913 – Masanobu Fukuoka , japoniar nekazaria, ospetsua nekazaritzan aldeztu zuen metodo eta prozedura naturalengatik (h. 2008 ).
1915 – Abba Eban , israeldar politikaria (h. 2002 ).
1917 –
1918 – Hella Haasse , herbehereetar idazlea (h. 2011 ).
1922 – Rosita Segovia , dantza klasikoko eta dantza espainiarreko dantzari katalana, koreografoa eta dantza espainiarreko irakaslea (h. 2003 ).
1923 – Albert Ràfols-Casamada , kataluniar pintorea eta poeta (h. 2009 ).
1926 – Valéry Giscard d'Estaing , Frantziako 20. Presidentea (h. 2020 ).
1927 – Stan Getz , estatubatuar saxofoi-jotzailea, jazzaren historiako saxofoi-jotzailerik handienetakoa (h. 1991 ).
1928 – Ciriaco de Mita , Italiako 47. lehen ministroa (h. 2022 ).
1929 – George Band , ingeles alpinista (h. 2011 ).
1931 –
1934 – Otar Iosseliani , georgiar jatorriko frantziar zinemagilea (h. 2023 ).
1937 – Eric Arturo Delvalle , Panamako presidentea (h. 2015 ).
1938 –
1939 –
1942 – Graham Nash , ingeles musikari, abeslari, abesti egilea eta argazkilaria.
1944 – Sandy Carmichael , eskoziar errugbilaria (h. 2021 ).
1945 – Hugo Fernández , uruguaiar futbolari eta entrenatzailea (h. 2022 ).
1946 –
1947 – Farrah Fawcett , estatubatuar aktorea (h. 2009 ).
1948 – Adolfas Šleževičius , Lituaniako lehen ministroa (h. 2022 ).
1949 – Francesco D'Adamo , italiar idazlea.
1950 – Bárbara Rey , espainiar vedette , telebista-aurkezle eta aktorea.
1952 –
1963 –
1964 –
1967 –
1969 –
1974 – Jordi Puigneró , Kataluniako Generalitatearen Politika Digitalak eta Administrazio Publikoaren Kontseilaria.
1977 –
1978 –
1980 – Nina Zilli , italiar abeslaria.
1983 – Carolina Klüft , suediar atleta ohia.
1986 – Gemma Arterton , ingeles aktorea.
1987 – Gerard Piqué , kataluniar futbolaria eta enpresaburua.
1989 – Ivan Perišić , kroaziar futbolaria.
1997 – Sadiq Umar , nigeriar futbolaria.
1999 – Zoé Héran , frantziar aktorea.
Heriotzak
Euskal Herria
1764 – Manuel Sada , Nafarroako erregeordea , Valentzian (j. 1677 ).
1817 – Lorenzo Prestamero , arabar idazlea, naturalista, artxibozaina, numismatikaria , arkeologoa, apaiza eta humanista (j. 1733 ).
1841 – Ramón María Adurriaga , gipuzkoar apaiz eta legelaria (j. 1755 ).
1869 – Mariano Gartzia Zalba , nafar musikari eta musikagilea (j. 1809 ).
1943 – Felix Urabaien , nafar idazle eta kazetaria, Madrilen (j. 1883 ).
1950 – Quintina Gelbenzu Piérola , nafar emagina (j. 1877 )
1952 – Ramon Maria Aldasoro , euskal herritar politikari errepublikarra eta abokatua, Habanan (j. 1897 ).
1966 – Paz Ziganda , Iruñeko lehen Euskal Eskola sortu zuen Euskararen Adiskideak elkarteko kidea (j. 1890 ).
1970 – Victor Ruiz Añibarro , gipuzkoar kazetari eta idazlea, Buenos Airesen (j. 1900 ).
1971 – Koldobika Jauregi , Jautarkol , euskal idazlea (j. 1896 ).
1980 –
2007 – Bonifacia Macarrón, Boni , Durangoko azken martxantera (j. 1924 ).
2010 – Juan del Campo Esteibar , gipuzkoar belar hockey jokalaria (j. 1923 ).
2017 – Jon Azpillaga , euskal bertsolari eta bertso-eskolako irakaslea (j. 1935 ).
2019 – Libe Asua , bizkaitar euskaltzalea (j. 1916 ).
2020 –
2022 – Pello Zabala , gipuzkoar fraide frantziskotarra, euskal idazlea, irratiko aurkezlea, musikazalea eta meteorologoa (j. 1943 ).
Mundua
1294 – Luis II.a , Bavariako dukea (j. 1229 ).
1435 – Joana II.a Napolikoa , Napoliko erregina .
1491 – Martin Schongauer , alemaniar irarle eta margolaria.
1529 – Baldassare Castiglione , elizgizona eta italiera eta latinezko idazlea (j. 1478 ).
1592 – Ana de Mendoza (Eboliko printzesa) , espainiar aristokrata (h. 1540 ).
1594 – Giovanni Pierluigi da Palestrina , italiar musikagilea (j. 1525 ).
1660 –
1688 – Abraham Duquesne , frantziar militar eta itsasgizona (j. c. 1610 ).
1704 – Guillaume de l'Hôpital , frantziar matematikaria, L'Hôpitalen erregela ezagutzera eman zuena (j. 1661 ).
1750 – Maria Laetizia Ramolino , Napoleon Bonaparteren ama (j. 1750 ).
1769 – Klemente XIII.a , Aita santua (j. 1693 ).
1799 – José Antonio Alzate , mexikar zientzialaria, kazetaria eta teologoa (j. 1737 ).
1812 – Isaac Titsingh , herbehereetar kirurgia]ari, jakintsu, agente komertzial eta enbaxadorea (j. 1745 ).
1826 – Jean Anthelme Brillat-Savarin , frantziar epaile eta idazlea (j. 1755 ).
1864 – Adelaide Anne Procter , britainiar poeta eta filantropoa (j. 1825 ).
1871 – József Eötvös , hungariar idazle eta politikaria (j. 1813 ).
1888 – Félix-Auguste Clément , frantziar margolari orientalista (j. 1826 ).
1897 – Luisa Fernanda Borboikoa , Espainiako infanta eta Montpensierko dukesa ezkontidea (j. 1832 ).
1907 – Dmitri Mendeleiev , errusiar kimikari eta asmatzailea, taula periodikoaren lehen bertsioaren asmatzailea (j. 1834 ).
1923 – Manuel Murguía , galiziar idazle eta historialaria (j. 1833 ).
1928 – Juan González Arintero , espainiar domingotarra , teologoa eta zientzia gizona (j. 1860 ).
1940 – Vsevolod Meyerhold , errusiar eta sobietar antzerkiko zuzendari, aktore eta ekoizlea (j. 1874 ).
1942 –
1945 –
1948 – Maria Clara Correia Alves , portugaldar idazlea, irakaslea, editorea, kazetaria, masoia, pentsalari librea, aktibista errepublikanoa eta sufragista (j. 1869 ).
1957 –
1969 – Boris Karloff , ingeles aktorea (j. 1887 ).
1970 – Bertrand Russell , galestar idazle, filosofo eta matematikaria, 1950eko Literaturako Nobel Saria (j. 1872 ).
1972 – Natalie Clifford Barney , estatubatuar idazle, poeta eta eleberrigilea (j. 1876 ).
1975 – Werner Weber , alemaniar matematikaria (j. 1906 ).
1978 – Maurice Tillieux , belgikar komikilaria (j. 1921 ).
1979 – Sid Vicious , Sex Pistols taldeko baxu-jotzailea, ingalaterrako punk mugimenduaren ikurretako bat (j. 1957 ).
1980 – William Howard Stein , estatubatuar biokimikaria, 1972ko Kimikako Nobel Saria (j. 1911 ).
1987 – Alistair MacLean , eskoziar eleberrigilea (j. 1922 ).
1991 – Jaume Vidal i Alcover , katalan idazle eta filologoa (j. 1923 ).
1993 – Alexander Schneider , lituaniar-estatubatuar biolin-jotzailea (j. 1908 ).
1994 –
Marija Gimbutas , Neolitoko eta Brontze Aroko Europako kulturak ikertu zituen lituaniar-estatubatuar arkeologoa (j. 1921 ).
Otto Kippes , alemaniar apaiz katoliko eta astronomo zaletua (j. 1905 ).
1995 –
1996 – Gene Kelly , estatubatuar dantzari, aktore, abeslari, zuzendari, ekoizle eta koreografoa (j. 1912 ).
1998 –
2000 – Teruki Miyamoto , japoniar futbolaria (j. 1940 ).
2003 – Eizo Yuguchi , japoniar futbolaria (j. 1945 ).
2005 – Max Schmeling , alemaniar boxeolaria (j. 1905 ).
2008 – Joshua Lederberg , estatubatuar mikrobiologo eta genetista, 1958ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1925 ).
2014 – Philip Seymour Hoffman , estatubatuar aktorea (j. 1967 ).
2017 – Shunichiro Okano , japoniar futbolaria (j. 1931 ).
2019 – Violeta Zúñiga , giza eskubideen aldeko txiletar ekintzailea (j. 1933 ).
2020 –
2022 –
2023 – Jean-Pierre Jabouille , frantziar auto-gidaria (j. 1942 ).
2024 – Don Murray , estatubatuar aktorea (j. 1929 ).
Jaiak eta urteurrenak
Jaieguna, ondoko herrietan:
Kanpo estekak
Otsailaren 1 | Urteko egutegi | Otsailaren 3