Powiat turecki
W tym artykule będziemy odkrywać fascynujący świat Powiat turecki. Od swoich początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, Powiat turecki odegrał fundamentalną rolę w różnych aspektach życia codziennego. Na przestrzeni dziejów Powiat turecki był źródłem debat i kontrowersji, dając początek niezliczonym opiniom i teoriom. W tym sensie niezbędna jest krytyczna i obiektywna analiza wpływu Powiat turecki na naszą kulturę, politykę, gospodarkę i życie codzienne. Podobnie ważne jest zbadanie, jak Powiat turecki ewoluował na przestrzeni czasu i jakie są konsekwencje jego dzisiejszej obecności. Mamy nadzieję, że poprzez tę eksplorację rzucimy światło na znaczenie i wpływ Powiat turecki we współczesnym świecie.
| powiat | |||||||||
.jpg)
| |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||
| TERC |
3027 | ||||||||
| Siedziba | |||||||||
| Starosta |
Dariusz Kałużny | ||||||||
| Powierzchnia |
929,4 km² | ||||||||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności |
|||||||||
| • gęstość |
90,3 os./km² | ||||||||
| Urbanizacja |
34,81% | ||||||||
| Tablice rejestracyjne |
PTU | ||||||||
Adres urzędu: ul. Kaliska 5962-700 Turek | |||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie województwa
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Powiat turecki – powiat w Polsce, we wschodniej części województwa wielkopolskiego, z siedzibą w Turku; przywrócony w wyniku reformy administracyjnej przeprowadzonej w 1999.
Powiat turecki powstał w 1867 w wyniku wydzielenia z wschodniej części powiatu kaliskiego w guberni kaliskiej Królestwa Polskiego.
Przez powiat turecki przebiega autostrada A2, droga krajowa nr 72 i droga krajowa nr 83.
Według danych z 31 grudnia 2019 roku powiat zamieszkiwały 83 894 osoby. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 83 818 osób.
Podział administracyjny
W skład powiatu wchodzą:
- 1 gmina miejska: Turek
- 2 gminy miejsko-wiejskie: Dobra, Tuliszków
- 6 gmin wiejskich: Brudzew, Kawęczyn, Malanów, Przykona, Turek, Władysławów
Obiekty zabytkowe
Według danych Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków, na terenie powiatu tureckiego znajduje się 107 obiektów i zespołów zabytkowych, w tym 51 na terenie samego miasta Turku. Poza tym najwięcej wpisanych zabytków i ich zespołów posiada gmina Władysławów (13), zaś najmniej gmina Przykona (zaledwie 3). Przeważają obiekty sztuki sakralnej – kościoły, cmentarze – oraz zespoły dworskie. Warto jednak zauważyć, że w samym Turku aż 43 pozycje stanowią tzw. domy tkaczy z XIX wieku.
Położenie
Powiat turecki położony jest we wschodniej Wielkopolsce, w Kaliskiem, częściowo także w ziemi sieradzkiej. Graniczy z powiatami: kolskim, konińskim, kaliskim oraz poddębickim i sieradzkim, administracyjnie należącymi do województwa łódzkiego. Głównym ośrodkiem administracyjnym i gospodarczym powiatu tureckiego jest miasto Turek. Przez Turek przechodzi węzeł komunikacyjny o znaczeniu wojewódzkim i międzywojewódzkim (droga krajowa nr 72, droga krajowa nr 83, droga wojewódzka nr 470).
Turystyka
Trasy piesze i rowerowe
- Piesze i rowerowe ścieżki dydaktyczne Bogdałów
- Piesze i rowerowe ścieżki dydaktyczne Zdrojki
- Dydaktyczny szlak rowerowy Panorama
- Szlaki pieszo-rowerowe gminy Malanów
- Szlaki pieszo-rowerowe gminy Kawęczyn
Rzeki
Główną rzeką jest Warta, stanowiąca wschodnią granicę powiatu. Obszar położony na zachód od niej odwadniany jest przez zespół czterech cieków – jej lewobrzeżnych dopływów. Są nimi: Teleszyna, Kiełbaska, Topiec i Powa.
Bogactwa naturalne
Swoistą cechą powiatu tureckiego jest kopalnictwo odkrywkowe i dominujący w ogólnym bilansie wody udział wód podziemnych, drenowanych w toku eksploatacji górniczej.
Najważniejszym bogactwem naturalnym eksploatowanym na terenie powiatu jest węgiel brunatny. Udokumentowane i eksploatowane złoża występują na terenie gmin: Turek, Przykona i Brudzew. Węgiel wykorzystywany był jako surowiec energetyczny w miejscowej Elektrowni „Adamów”. Poza węglem występują dość powszechnie pospolite surowce mineralne jak: piaski, żwiry, gliny morenowe, iły. Surowce te stanowią bazę kruszywa naturalnego dla potrzeb budownictwa i drogownictwa.
Demografia
Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2005):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 83 686 | 100 | 42 839 | 51,19 | 40 847 | 48,81 |
| Miasto | 34 398 | 41,10 | 17 999 | 21,51 | 16 399 | 19,60 |
| Wieś | 49 288 | 58,90 | 24 840 | 29,68 | 24 448 | 29,21 |
Liczba ludności w każdej z gmin (dane z 30 września 2008):
- m. Turek: 29 621 (1)
- gm. Brudzew: 6168 (7)
- gm. Dobra: 6471 (6)
- gm. Kawęczyn: 5372 (8)
- gm. Malanów: 6518 (5)
- gm. Przykona: 4273 (9)
- gm. Tuliszków: 10 557 (2)
- gm. Turek: 8075 (3)
- gm. Władysławów: 8032 (4)
- ogółem: 85 087
Gospodarka
W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie tureckim obejmowała ok. 1,3 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 3,6% do aktywnych zawodowo.
Media
Na terenie powiatu wydawane są dwa tygodniki lokalne:
- Echo Turku
- portal turek.net.pl
Policja
- Komenda Powiatowa Policji w Turku,
- Komisariat Policji w Dobrej,
- Komisariat Policji w Tuliszkowie
Jednostki OSP w KSRG
- OSP Brudzew,
- OSP Chrząblice,
- OSP Dobra,
- OSP Piekary,
- OSP Kowale Pańskie,
- OSP Kawęczyn,
- OSP Kotwasice,
- OSP Malanów,
- OSP Przykona,
- OSP Smulsko,
- OSP Grzymiszew,
- OSP Tuliszków,
- OSP Kowale Księże,
- OSP Władysławów,
- OSP Kuny,
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny , demografia.stat.gov.pl .
- ↑ Leonard de Verdmon-Jacques, Stanisław Graeve: Przewodnik po Guberni Kaliskiej z kolorowaną szczegółową mapą miast, osad, wsi. Cz. 1: Dział informacyjno-statystyczny. Warszawa: Stanisław Graeve, 1912, s. 7.
- ↑ l, Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019), 31 grudnia 2019.
- ↑ GUS, TABL. II. LUDNOŚĆ, RUCH NATURALNY ORAZ MIGRACJE LUDNOŚCI WEDŁUG POWIATÓW W PIERWSZYM PÓŁROCZU 2020 R., 30 czerwca 2020.
- ↑ Mariusz Kaszyński. Z przeszłości administracyjnej miejscowości Brudzew w powiecie tureckim. „Polonia Maior Orientalis. Studia z dziejów Wielkopolski wschodniej”. 8, s. 18, 2021-12-22. Piotr Gołdyn – redaktor naczelny. Kalisz: Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. ISSN 2392-0106. . Cytat: Wydaje się wielce prawdopodobne, iż od samego początku organizacji plemiennej pobliski Turek wraz ze Spicymierzem był związany zawsze z ziemią sieradzką i po powstaniu województwa i powiatu sieradzkiego wszedł w ich skład. Teorię o powiązaniu Turku z ziemią sieradzką potwierdził między innymi Jan Korytkowski. (pol.).
- ↑ Informacje o stanie rejestru wyborców
- ↑ Powiat turecki w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. , stat.gov.pl (pol.).
- ↑ K.P.P. Turek, Komisariaty Policji , KPP Turek (pol.).
- ↑ Wykaz jednostek OSP włączonych do KSRG - Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Turku - Portal Gov.pl , Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Turku (pol.).
Linki zewnętrzne
- Powiat turecki, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 637.
