Sejm konwokacyjny 1764
Sejm konwokacyjny 1764 jest dziś tematem interesującym dużą liczbę osób. Jego znaczenie obejmuje różne obszary, a jego znaczenie zostało docenione z biegiem czasu. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Sejm konwokacyjny 1764, od jego pochodzenia po wpływ na obecne społeczeństwo. Przeanalizujemy różne perspektywy, wysłuchamy opinii ekspertów w danej dziedzinie i zastanowimy się nad ich wpływem na nasze codzienne życie. Sejm konwokacyjny 1764 to temat, który nie pozostawia nikogo obojętnym, dlatego konieczne jest jego dokładne zrozumienie, aby móc podejmować świadome decyzje.
Sejm konwokacyjny 1764 roku – sejm konwokacyjny I Rzeczypospolitej, został zwołany 8 listopada 1763 roku do Warszawy, pod węzłem konfederacji dla przygotowania elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Sejmiki przedsejmowe w województwach odbyły się 6 lutego 1764 roku, a sejmik generalny pruski w Grudziądzu 16 marca 1764 roku. Marszałkiem sejmu obrano Adama Kazimierza Czartoryskiego generała ziem podolskich. Obrady sejmu trwały od 7 maja do 23 czerwca 1764 roku.
Sejm przeprowadził szereg reform ustroju I Rzeczypospolitej. Konfederacja stronników Familii na drodze zamachu stanu doprowadziła do odsunięcia od obrad znacznej części posłów związanych z obozem sasko-republikańskim i skonfederowania sejmu konwokacyjnego.
W celu skutecznego przeprowadzenia obrad Zamek Królewski w Warszawie i Krakowskie Przedmieście obsadzone zostało oddziałami wojsk rosyjskich z armatami i nadwornymi wojskami Czartoryskich. 7 maja 1764 roku 22 senatorów i 46 posłów złożyło w grodzie warszawskim manifest, protestujący przeciwko łamaniu prawa międzynarodowego, uznający odbywający się w obecności wojsk obcych sejm konwokacyjny za nielegalny. Wobec absencji posłów opozycji, którzy w ramach protestu przeciwko obecności wojsk rosyjskich opuścili sesję, Familia Czartoryskich przeprowadziła za zgodą posła rosyjskiego Hermana Karla von Keyserlinga zmianę ustroju Rzeczypospolitej. W obradach uczestniczyło jedynie 80 posłów (powinno 300) i 7 senatorów (zamiast 136).
W wyniku presji prymasa interrexa Władysława Aleksandra Łubieńskiego Rzeczpospolita uznała oficjalnie tytuły cesarzowej Wszechrusi Katarzyny II (nieuznawany od 1721) i tytuł króla w Prusach Fryderyka II (nieuznawany od 1701). Stanowiło to realne zagrożenie dla integralności terytorialnej państwa polskiego. Rosja w czasie rozbiorów podnosiła z tego tytułu roszczenia terytorialne wobec ziem ruskich Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Prusy natomiast wykorzystały fakt, że Prusy Królewskie stanowiły niegdyś integralną całość z Prusami Książęcymi. Sejm zatwierdził cesję terytorium Rzeczypospolitej na rzecz Rosji, dokonaną w traktacie Grzymułtowskiego.
- Reformy
- zlikwidowano cła prywatne
- zlikwidowano pobór cła na granicy pomiędzy Koroną, a Litwą
- wprowadzono cło generalne do skarbu państwowego
- zniesiono libertacje podatkowe
- opodatkowano szlachtę mającą domy w miastach
- ustalono maksymalne wysokości opłat na utrzymanie dróg, mostów i grobli
- zniesiono liberum veto w głosowaniu projektów wnoszonych przez Komisję Skarbową. Uznano, że głosowania takie będą decydowane figuria judicaria, czyli tak jak w sądach, tzn. większością. Umożliwiało to np. zwiększenie podatków na armię.
- wprowadzono zakaz przysięgania posłów na instrukcje poselskie
- ujednolicono system miar i wag
- zlikwidowano Sejm Czterech Ziem, gdyż nie był on w stanie uporać się ze ściąganiem podatków od Żydów
- zreformowano kwartę i pogłówne żydowskie
- na czas nieokreślony zawiązano konfederację generalną, co pozwalało na skuteczne przeprowadzenie sejmu elekcyjnego i koronacyjnego
- utworzono jeszcze odrębne dla Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, centralne kolegialne urzędy, tj. Komisję Skarbową Koronną, Komisję Skarbową Wielkiego Księstwa Litewskiego i Komisję Wojskową
- ograniczono władzę hetmanów, czyniąc ich przewodniczącymi Komisji Wojskowych z głosem stanowczym
- uchwalono lustrację królewszczyzn
- wprowadzono zakaz wydawania ekspektatyw
- zniesiono jurydyki i serwitoriaty
- ograniczono liczebność wojsk magnackich do trzystu żołnierzy
- utworzono we wszystkich województwach Komisje Dobrego Porządku
- ograniczono władzę Senatu
- przeprowadzono rozdzielenie Trybunału Głównego Koronnego na dwie osobne części : wielkopolski i małopolski
- uporządkowano wybory deputatów do trybunałów na sejmikach
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Władysław Konopczyński. Chronologia Sejmów Polskich. 1493-1793 (s. 166)
- ↑ Wojciech Stanek, Konfederacje a ewolucja mechanizmów walki politycznej w Rzeczypospolitej XVIII wieku, Między Barokiem a Oświeceniem, Olsztyn 1996, s. 135-136.
- ↑ Henryk Schmitt, Dzieje panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, t. I Lwów 1868, s. 233-244.
- ↑ Jacek Staszewski, August II Mocny, Wrocław 1998, s. 100.