Socjalizm utopijny
Dzisiaj Socjalizm utopijny jest tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu dużej liczby ludzi na całym świecie. Jego wpływ i znaczenie obejmują różne aspekty życia codziennego, od technologii po politykę, w tym kulturę i zdrowie. W tym artykule dokładnie zbadamy Socjalizm utopijny i przeanalizujemy jego wpływ na dzisiejsze społeczeństwo. Zagłębimy się w jego przyczyny, konsekwencje i możliwe rozwiązania, aby zapewnić pełną i obiektywną wizję tego bardzo istotnego tematu. Bez wątpienia Socjalizm utopijny to temat, który nie pozostawia nikogo obojętnym i zasługuje na całą naszą uwagę i refleksję.
Socjalizm utopijny – ideologia mająca na celu zniesienie własności prywatnej jako źródła wyzysku i zmianę dotychczasowych stosunków wspólnotą majątkową i równością wszystkich obywateli.
Historia
Idee sprawiedliwego społeczeństwa pojawiały się w postaci legend i podań ludowych już w ustroju niewolniczym i feudalnym; zwykle miały one charakter chaotyczny, nieusystematyzowany. Marzenia o tym ideale można już znaleźć w powstałych w zaraniu cywilizacji legendach ludowych o „złotym wieku”. Ruchy wyzwoleńcze mas pracujących starożytności i średniowiecza wysuwały wiele komunistycznych w istocie rzeczy żądań. Pierwsze wielkie prace dotyczące socjalizmu utopijnego pochodzą z XVI i XVII w. (z doby renesansu), tzn. z okresu kształtowania się i rozwoju kapitalizmu. Twórcą socjalizmu utopijnego był angielski myśliciel-humanista Tomasz Morus. Główną cechą ustroju społecznego zarysowanego w Utopii Morusa jest to, że nie ma tu własności prywatnej.
Drugim wybitnym teoretykiem socjalizmu utopijnego był włoski filozof Tommaso Campanella. W XVIII wieku prąd utopijny zdobył poparcie na terenie Francji, z poglądami określanymi współcześnie jako socjalizm utopijny kojarzeni byli wówczas Jan Meslier, Gabriel Mably, Morelly.
Procesy industrializacyjne i mechanizacyjne zachodzące od początków XIX wieku (najpierw w Anglii, Francji, Niemczech, potem w Europie Środkowej i Wschodniej) spowodowały pojawienie się nowych grup społecznych – robotników wielkoprzemysłowych i kapitalistów-przemysłowców. Warunki pracy, płacy i życia robotników były bardzo złe, a ulegały dalszemu pogorszeniu przede wszystkim dlatego, że napływ do miast dużej liczby ludzi poszukujących pracy powodował konkurencję na rynku pracy. Spadek poziomu życia robotników i szybko rosnące nierówności społeczne były dostrzegane przez filozofów, ekonomistów, a nawet samych przemysłowców. Jednak zło widzieli oni wyłącznie w egoistycznych postawach indywidualistycznych, które zmieniały niekorzystnie rzeczywistość i propagowali altruizm oraz dobro wspólne. Drogą do osiągnięcia tego miała być świadomie zorganizowana wspólnota, która zapewni każdej jednostce należne jej miejsce. W połowie lat trzydziestych XIX w. owe dążenia do stworzenia systemu idealnego, bez egoizmu, przymusu i wyzysku, zyskały nową nazwę – socjalizm.
Pierwsi teoretycy nowej idei, zwani socjalistami utopijnymi, odwoływali się do dobrej woli społeczeństwa i ewolucyjnego charakteru przebudowy świata. Chcieli zastąpić tradycyjny układ pracodawca – robotnik wymyślonymi przez siebie dobrowolnymi zrzeszeniami produkcyjnymi. Przedstawicielami nurtu byli m.in. Robert Owen, Henri de Saint-Simon, Charles Fourier, Zenon Świętosławski, Matti Kurikka.
Niektórzy badacze socjalizmu utopijnego podkreślają silne inspiracje chrześcijaństwem, które towarzyszyły niektórym z rewelatorów tego nurtu. Tak np. socjalizm utopijny lat 30–40. XIX w. często powoływał się na idee komunizmu ewangelicznego (Étienne Cabet, Wilhelm Weitling, Esquiros).
Historyczna rola socjalizmu utopijnego polega na tym, że jest on poprzednikiem socjalizmu naukowego i naukowego komunizmu, jednym z ideologicznych źródeł marksizmu, który przekształcił socjalizm z utopii w naukę.
Linki zewnętrzne
- Socjalizm utopijny - WIEM, darmowa encyklopedia
- Witold Jodko-Narkiewicz, Historia i system socjalizmu utopijnego wśród emigracji polskiej 1834-1846, 1898
Przypisy
- ↑ a b Afanasjew i in. 1978 ↓, s. 18.
- ↑ a b Bielakow i in. 1964 ↓, s. 978.
- ↑ Afanasjew i in. 1978 ↓, s. 19.
- ↑ Sokołow 1969 ↓, s. 140.
- ↑ Sokołow 1969 ↓, s. 141.
- ↑ Piotr Kuligowski. Miecz Chrystusa. Chrześcijańskie inspiracje polskiego socjalizmu sprzed powstania styczniowego. „Ogrody Nauk i Sztuk”. 2, s. 50-61, 2012. ISSN 2084-1426.
- ↑ a b Застенкер ↓.
- ↑ a b Zastenker ↓.
- ↑ Afanasjew i in. 1978 ↓, s. 18, 31.
Bibliografia
- Socjalizm utopijny. W: Wiktor Afanasjew, Karen Brutenc, Fiodor Burłackij, Grigorij Glezerman, Jurij Krasin, i in.: Naukowy komunizm. Pod redakcją Piotra Fiedosiejewa, tł. Mirosław Skwiecińskii. Wyd. II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 18–33.
- Aleksiej Bielakow, Fiodor Burłacki, Jurij Melwil, Abram Milejkowski, Sołomon Wygodzki, i in.: Podstawy marksizmu-leninizmu : podręcznik (Tyt. oryg.: Osnovy marksizma-leninizma). Pod redakcją Otto Kuusinena, tłumacz Regina Hekker i in.. Wyd. IV na podstawie II wydania rosyjskiego. Warszawa: Książka i Wiedza, 1964. (pol.).
- Wasilij Sokołow: Filozofia w krajach Europy Zachodniej w okresie przechodzenia od feudalizmu do kapitalizmu (XV w. — początek XVII w.). W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in.. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 136–155. (pol.).
- Н. Е. Застенкер: Утопический социализм. Wielka Encyklopedia Radziecka. . (ros.).
- N. E. Zastenker: Utopian Socialism. Wielka Encyklopedia Radziecka. . (ang.).
