Temat Herbert Marcuse to temat, który w ostatnich latach przyciągnął uwagę wielu osób. Przy coraz większym skupieniu uwagi na znaczeniu tego tematu nie jest zaskakujące, że liczba badań i badań nad Herbert Marcuse rośnie. Od jego początków po wpływ na współczesne społeczeństwo, Herbert Marcuse pozostaje dziś tematem debaty i refleksji. W miarę dalszej eksploracji tego tematu napotykamy wiele perspektyw i opinii, które sprawiają, że kwestionujemy nasze własne przekonania i wiedzę na temat Herbert Marcuse. W tym artykule zagłębimy się w świat Herbert Marcuse i zbadamy jego znaczenie dla naszego współczesnego życia.
Herbert Marcuse (1955) | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie | |
Narodowość |
niemiecka i amerykańska |
Herbert Marcuse (ur. 19 lipca 1898 w Berlinie, zm. 29 lipca 1979 w Starnbergu) – niemiecko-amerykański filozof pochodzenia żydowskiego, ideolog rewolty studenckiej roku 68 i socjolog marksistowski, przedstawiciel szkoły frankfurckiej.
Urodził się w rodzinie żydowskiej. Odbył studia na uniwersytecie w Berlinie i we Fryburgu Bryzgowijskim. W latach 20 XX w. był członkiem Partii Socjaldemokratycznej, stając się marksistą. Od 1933 podejmował współpracę z Maxem Horkheimerem, dyrektorem Instytutu Badań Społecznych (Institut für Sozialforschung) na Uniwersytecie we Frankfurcie nad Menem. Wspólnie z nim oraz z innymi reprezentantami szkoły frankfurckiej udał się na emigrację do USA po tym, gdy do władzy doszła partia NSDAP z Adolfem Hitlerem na czele. Od 1940 obywatel Stanów Zjednoczonych, w tym samym roku opublikował Rozum i rewolucję (Reason and Revolution, polski przekład w 1966), którą poświęcił myśli G. Hegla. Podczas II wojny światowej, a także niedługo po jej zakończeniu, pracował dla służb wywiadowczych USA, po czym został profesorem Uniwersytetu Brandeisa w Waltham w stanie Massachusetts (1953-1965). W 1965 objął katedrę na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego.
W pracy Eros i cywilizacja podejmuje polemikę z tezą Freuda o konieczności represji w procesie sublimacji i stawia hipotezę co do możliwości nierepresywnej kultury, bazując na Schillerze oraz na greckim antyku. Kluczowymi figurami stają się dla niego Narcyz i Orfeusz. W 1957 wydał książkę krytykującą „marksizm sowiecki”, w swoich innych pracach również polemizuje z praktyką i teorią „socjalizmu realnego” (stąd uważa się go czasem za marksistę wolnościowego). Jego książki, zwłaszcza Eros i cywilizacja, były bardzo popularne podczas rewolty 1968 roku. On sam początkowo podszedł do niej entuzjastycznie, by później uznać wszelkie ruchy oporu wobec kapitalizmu za z góry wpisane w jego logikę. W czasach hipisów zasłynął stwierdzeniem że „kwiaty nie mają mocy”, co miało odnosić się do wiary, jaką hipisi pokładali w naturze. Nowa Lewica stworzyła hasło „Marks, Mao, Marcuse”. Sam Marcuse odcinał się jednak od tego rodzaju skojarzeń, twierdził, że nie reprezentuje Nowej Lewicy i nie rości sobie pretensji do bycia jej liderem czy rzecznikiem. Podkreślał także, że jego idee są banalizowane przez media a ich sens w przekazach medialnych jest wykrzywiony.
Mimo popularności Erosa i cywilizacji wśród niemieckich studentów Marcuse zyskał światową popularność za sprawą Człowieka jednowymiarowego (One-Dimensional Man, wyd. 1964, polski przekład 1991). Doprowadziła ona do tego, że w drugiej połowie lat 60 XX w. stał się osobą znaną nie tylko w USA. Stworzył teorię, według której nadmiar dóbr materialnych sprawił, że robotnicy nie stanowią już siły rewolucyjnej w zachodnich społeczeństwach współczesnego świata. Ową teorię przyjęły ruchy studenckie amerykańskie i europejskie, a zwłaszcza w Republice Federalnej Niemiec, gdzie w trakcie protestów studenckich prowadził w maju 1968 wykłady. Od 1972 krytycznie zdystansował się od swoich niektórych uczniów. W 1972 wydał pracę Counter-revolution and Revolt, w której zawarł chłodną ocenę tzw. „chłopięcej walki”, którą rozwijał wcześniej w An Essay on Liberation z 1966 r. Według Alana Palmera: „gdy umierał, 31 lipca 1979 r., był już jednym z proroków wczorajszego dnia”.
Książki:
Teksty w antologiach:
Teksty w periodykach: