Obecnie Kołomyja jest tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu wielu różnych osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, wpływ na kulturę popularną, czy też znaczenie na polu zawodowym, Kołomyja stał się powracającym tematem rozmów na całym świecie. Dzięki różnorodności aspektów i zdolności do wywoływania debaty Kołomyja pozostaje stale rozwijającym się tematem, który wciąż przyciąga uwagę i ciekawość publiczności. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty Kołomyja, jego wpływ i dzisiejsze znaczenie.
Rynek z ratuszem | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Obwód | |||||
Prawa miejskie |
1366-1370 | ||||
Burmistrz |
Bogdan Stanislawski | ||||
Populacja (2019) • liczba ludności |
|||||
Nr kierunkowy |
03433 | ||||
Kod pocztowy |
78203, 78206, 78208 | ||||
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego | |||||
Położenie na mapie Ukrainy | |||||
48°31′N 25°02′E/48,516667 25,033333 | |||||
Strona internetowa |
Kołomyja (ukr. Коломия) – miasto na zachodniej Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, nad Prutem, siedziba rejonu kołomyjskiego. W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, odzieżowy, obuwniczy, metalowy, spożywczy, drzewny oraz papierniczy. Miasto jest centrum huculskiej sztuki ludowej, znajduje się tu m.in. muzeum etnograficzne i muzeum pisanek.
Miasto królewskie lokowane pomiędzy 1366 i 1370 rokiem położone było w XVI wieku w województwie ruskim. Kołomyja uzyskała prawo składu w 1456 roku.
Nazwa Kołomyi ma związek z założycielem miasta królem halickim Kolomanem. Miejscowość była wzmiankowana w 1240 roku i należała do księstwa halicko-wołyńskiego. W połowie XIV wieku została włączona do Polski.
Miasto królewskie zostało założone przez Kazimierza III Wielkiego na prawie magdeburskim pomiędzy 1366 a 1370 rokiem. W XV w. była miejscem sądu grodzkiego, a w okresie od XV w. do 1567 także sądu ziemskiego, który następnie przeniesiono do Halicza.
W 1413 r. król Władysław II Jagiełło ufundował w Kołomyi dominikański klasztor Najświętszej Maryi Panny. Była to dla zakonników placówka „etapowa” na drodze stałych wędrówek misyjnych przez Mołdawię na wybrzeża czarnomorskie i dalej na Bliski Wschód.
W 1459 hospodar mołdawski Stefan III Wielki złożył tutaj hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi. Doszło wtedy do upokorzenia hospodara: w momencie składania przez niego hołdu lennego rozwarły się ściany namiotu i wojsko polskie oraz wojsko mołdawskie zobaczyło Stefana klęczącego przed królem. 15 września 1485 Stefan złożył w Kołomyi ponownie hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi. W XVI i XVII wieku Kołomyja była ośrodkiem wydobycia cennej wtedy soli. W pierwszej połowie XVII wieku z powodu zalewania miasta przez rzekę Prut przeniesiono miasto na nowe miejsce. W XVIII wieku w mieście wśród miejscowych Żydów bardzo rozwinął się chasydyzm.
Przez cały okres swojej historii miasto było nieustannie niszczone przez Tatarów, Kozaków oraz wojska mołdawskie.
Od 1772 Kołomyja znajdowała się w zaborze austriackim.
W 1876 r. powstała w Kołomyi Szkoły Przemysłu Ceramicznego nazywanej też Krajową Szkołą Garncarstwa. Cieszyła się ona powodzeniem, co spowodowało, że wokół niej skupiła się znaczna grupa artystów ceramików (m.in. rodziny Nappów, Sławińskich i Sowickich).
W 1879 w pobliżu miasta inżynier Stanisław Szczepanowski rozpoczął wydobycie ropy naftowej. W 1880 staraniem oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego w Kołomyi odbyła się pierwsza wystawa etnograficzna, prezentująca dorobek kulturowy Pokucia, a wystawę odwiedził cesarz Franciszek Józef I. Współorganizatorem wystawy był Oskar Kolberg – etnograf, folklorysta i kompozytor. Wydarzenie to rozsławiło Karpaty Wschodnie w całej Europie. Za miastem znajdował się również pomnik upamiętniający hołd, jaki złożył hospodar mołdawski Stefan III Wielki Kazimierzowi Jagiellończykowi. W latach 1886–1945 w Kołomyi funkcjonowały tramwaje parowe. W 1913 liczyło 45 000 mieszkańców, w tym 15 000 Polaków, 20 000 Żydów, 9000 Rusinów, 1000 Niemców i innych. Sporych zniszczeń miasto doznało też w czasie I wojny światowej. W 1915 w Kołomyi została powołana słynna II Brygada Legionów, nazywana też Żelazną lub Karpacką.
W czasie wojny polsko-ukraińskiej w Kosaczowie stanowiącym dziś część Kołomyi istniał obóz, w którym przetrzymywano kilka tysięcy polskich działaczy niepodległościowych i społecznych. Po wyzwoleniu Kołomyi 24 maja 1919 przez sprzymierzone z Polską wojska rumuńskie stwierdzono, że ponad 1000 więźniów zginęło z powodu chorób, zimna, głodu lub zostało zamordowanych. W okresie dwudziestolecia międzywojennego miasto znajdowało się na terenie II Rzeczypospolitej i wtedy też otwarto w nim Muzeum Pokuckie z bogatym zbiorem rękodzieła huculskiego, istniejące do dziś jako muzeum etnograficzne. Miasto rozwinęło się też w tym czasie jako kurort. W 1929 roku odsłonięto w Kołomyi pomnik Józefa Piłsudskiego.
W Kołomyi stacjonował 49 Huculski Pułk Strzelców z 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Na wiosnę 1939 r. sformowano tu Bataliony ON „Huculski I” i „Huculski II”, wchodzące w skład Karpackiej Półbrygady Obrony Narodowej. W czasie kampanii wrześniowej stacjonowała tu także 16 eskadra towarzysząca. W dniach 15-17 września 1939 r. w Kołomyi swoją siedzibę miał Naczelny Wódz marsz. Edward Rydz-Śmigły.
Rosjanie miejscowych Polaków w większości deportowali na wschód w latach 1939–1941, część miejscowych Żydów Niemcy zamordowali we wrześniu i październiku 1941 w lesie przy wsi Szeparówce. Od 25 marca 1942 r. do lutego 1943 r. funkcjonowało getto. Ponad 16 000 osób zostało deportowanych do obozu zagłady w Bełżcu.
Jako powiat był jednostką administracyjną w okresie I Rzeczypospolitej, ziemia halicka, województwo ruskie od 1569 do 1772. Od 1772 do 1914 w zaborze austriackim, pod nazwą Kolomea. W latach 1919–1939 miasto powiatowe, największe (1921) w woj. stanisławowskim, do agresji ZSRR na Polskę.
Po wojnie Kołomyja weszła w struktury ZSRR, gdzie przyłączono do niej wieś Diatkowce.
W Kołomyi działa szereg szkół średniego stopnia, m.in. liceum ekonomiczne, technikum i liceum pedagogiczne oraz Instytut Przyrodniczy w ramach Uniwersytetu KROK.
Muzeum Pisanek posiada bogate zbiory pisanek z całego świata. Prezentuje pisanki z wielu krajów, m.in. Chin, Izraela, Egiptu, Cejlonu, z Kenii. Polskie pisanki pochodzą z regionu łowickiego. W ekspozycji zaprezentowano pisanki robione różnymi technikami: malowane, wydrapywane, wyklejane, obszywane, haftowane, oblepiane. Materiałem na pisanki może być wypreparowane jajo kurze, przepiórcze, gęsie, kacze, strusie, orle, a także obrobiony do owalnego kształtu kamień, drewno i szkło. Na terenie muzeum znajduje się kilkunastometrowa pisanka z drewna, w której wnętrzu mieści się część ekspozycji.
Muzeum Huculszczyzny i Pokucia mieszczące się w zabytkowej kamienicy z końca XIX w. gromadzi zbiory w działach: artystycznej obróbki drewna (rzeźba, inkrustacja, wypalanie), obróbki metalu i skóry, garncarstwa, tkaniny dekoracyjnej, kilimiarstwa, hafciarstwa i odzieży.
Przed II wojną światową w Kołomyi działał polski klub piłkarski Pokucie Kołomyja. Współcześnie w mieście funkcjonują ukraińskie kluby piłkarskie Pokuttia Kołomyja i Karpaty Kołomyja.