Uzasadnienie

Uzasadnieniem danego poglądu jest zbiór racji bądź przekonań wspierających dany pogląd.

Wyróżniamy uzasadnienie epistemiczne (filozoficzne), pragmatyczne bądź religijne.

W filozofii wyróżniamy różne rodzaje i teorie uzasadnienia, jego konieczności bądź prawomocności.

Uzasadnić zdanie P, to tyle co wskazać inne zdanie Q, które pozostaje w relacji wynikania ze zdaniem P, a które jest mniej niepewne co zdanie P. Gdy wskazywane zdanie Q wynika dedukcyjnie ze zdania P, mamy do czynienia z potwierdzeniem zdania P, gdy zaś ze zdania Q wynika dedukcyjnie uzasadniane zdanie P – z dowodzeniem zdania P.

Rodzaje uzasadnienia

• Uzasadnienie bezpośrednie, empiryczne. Dla dowolnego zdania (języka polskiego) stwierdzającego to, że P, jego uzasadnieniem bezpośrednim jest wskazanie jako racji, zdania: spostrzegłem, że P lub synonimicznego.

Wadą uzasadnienia bezpośredniego jest fakt, że może być ono złudne: bodźce, które docierają do naszego aparatu poznawczego mogą być niewyraźne, co utrudnia rozpoznanie ich źródła. Nasze narządy zmysłów mogą być uszkodzone, co również dostarcza nam nieadekwatnej informacji o rzeczywistości. W końcu możemy nie mieć odpowiedniej wiedzy lub też być uprzedzeni co do jakiś faktów, wskutek czego fałszywie opiszemy stan rzeczy.

• Uzasadnienie pośrednie to każde różne od bezpośredniego.

Tabela uzasadniania

	Punkt wyjścia	Przesłanki	Konkluzja
Potwierdzenie	P??	Q; P ${\displaystyle \models }$ Q	P?
Dowód	P??	Q; Q ${\displaystyle \models }$ P	P
Obalenie	P??	~Q; P ${\displaystyle \models }$ Q	~P
Wyprowadzenie konsekwencji	P	Q??; P ${\displaystyle \models }$ Q	Q

Zobacz też

• Uzasadnianie twierdzeń naukowych