การปฏิวัติอิหร่าน (หรือเรียก การปฏิวัติอิสลาม หรือการปฏิวัติ ค.ศ. 1979 ; เปอร์เซีย : انقلاب اسلامی, Enghelābe Eslāmi หรือ انقلاب بیست و دو بهمن) หมายถึง เหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการโค่นราชวงศ์ปาห์ลาวี ภายใต้พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากสหรัฐอเมริกา และการแทนที่ด้วยสาธารณรัฐอิสลามภายใต้รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี ผู้นำการปฏิวัติ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากองค์การฝ่ายซ้ายและอิสลามหลายแห่ง และขบวนการนักศึกษาอิหร่าน
ชนวนเหตุ
เริ่มการเดินขบวนต่อต้านชาห์ในเดือนตุลาคม 2520 พัฒนาเป็นการรณรงค์การดื้อแพ่งซึ่งมีทั้งภาคฆราวาสและศาสนา ซึ่งบานปลายในเดือนมกราคม 2521 ระหว่างเดือนสิงหาคมและธันวาคม 2521 การนัดหยุดงานและการเดินขบวนทำให้ประเทศเป็นอัมพาต ชาห์เสด็จออกนอกประเทศอิหร่านเพื่อลี้ภัยเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2522 เป็นพระมหากษัตริย์เปอร์เซียพระองค์สุดท้าย ปล่อยภาระหน้าที่ให้สภาผู้สำเร็จราชการและนายกรัฐมนตรีที่อิงฝ่ายค้าน รัฐบาลเชิญรูฮุลลอฮ์ โคมัยนีกลับประเทศอิหร่าน และกลับสู่กรุงเตหะราน ซึ่งมีชาวอิหร่านหลายล้านคนรอต้อนรับ การทรงราชย์สิ้นสุดหลังวันที่ 11 กุมภาพันธ์ เมื่อกองโจรและทหารกบฏชนะกำลังซึ่งภักดีต่อชาห์ในการสู้รบด้วยอาวุธตามถนน นำให้โคมัยนีเถลิงอำนาจอย่างเป็นทางการ อิหร่านออกเสียงลงคะแนนการลงประชามติทั่วประเทศให้เป็นสาธารณรัฐอิสลามเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2522 และรับรองรัฐธรรมนูญเทวาธิปไตย-สาธารณรัฐนิยมฉบับใหม่ ซึ่งโคมัยนีกลายเป็นผู้นำสูงสุด ของประเทศ ในเดือนธันวาคม 2522
หลังจากสิ้นสุด
การปฏิวัตินี้แปลกสำหรับความประหลาดใจที่สร้างไปทั่วโลก เพราะขาดสาเหตุการปฏิวัติดังที่เคยมีมา (เช่น แพ้สงคราม วิกฤตการณ์การเงิน กบฏชาวนาหรือกองทัพไม่พอใจ) เกิดในชาติที่มีความมั่งคั่งทางวัตถุและเจริญรุ่งเรืองค่อนข้างดี มีความเปลี่ยนแปลงลึกซึ้งด้วยความเร็ว เป็นที่นิยมอย่างกว้างขวางทำให้มีการลี้ภัยของชาวอิหร่านจำนวนมาก และแทนกึ่งสมบูรณาญาสิทธิราชนิยมตะวันตก ด้วยเทวาธิปไตย อำนาจนิยม ต่อต้านตะวันตก โดยยึดมโนทัศน์ความอนุบาลของนักนิติศาสตร์อิสลาม (Guardianship of the Islamic Jurists หรือ velayat-e faqih) เป็นการปฏิวัติที่ค่อนข้างไม่รุนแรง และช่วยนิยามความหมายและการปฏิบัติของการปฏิวัติสมัยใหม่ใหม่ (แม้มีความรุนแรงให้หลังการปฏิวัติ)
อ้างอิง
↑ Kurzman , p. 109.แม่แบบ:سخsources : "On martyrs of the revolution see Laleh'he-ye Enqelab ; this volume, published by a religious institution, features photographs of `martyrs of the revolution, ` including name, age, date and place of death, and sometimes occupation; the method of selection is not described. I am indebted to Prof. James A. Bill for directing me to Laleh'ha-ye Enqelab , which he too has used as sampling of revolutionary fatalities (Bill, James, The Eagle and the Lion , p. 487
↑ "A Question of Numbers" เก็บถาวร 4 สิงหาคม 2014 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน IranianVoice.org, 8 August 2003 Rouzegar-Now Cyrus Kadivar
↑ E. Baqi, `Figures for the Dead in the Revolution`, Emruz , 30 July 2003.
↑ "Mohammad Reza Shah Pahlavi" . Encyclopedia Britannica.
↑ Jubin M. GOODARZİ (8 February 2013). "Syria and Iran: Alliance Cooperation in a Changing Regional Environment" (PDF) . สืบค้นเมื่อ 2014-10-18 .
↑ 6.0 6.1 Abrahamian (1982) , p. 515
↑ 7.0 7.1 Afkhami, Gholam-Reza. The Life and Times of the Shah .
↑ Abrahamian, Ervand (2009) "Mass Protests in the Islamic Revolution, 1977–79", in Adam Roberts and Timothy Garton Ash (eds.), Civil Resistance and Power Politics: The Experience of Non-violent Action from Gandhi to the Present. Oxford & New York: Oxford University Press, pp. 162–78.
↑ "The Iranian Revolution" . fsmitha.com .
↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 Milani, Abbas (22 May 2012). The Shah . ISBN 9780230340381 .
↑ Milani, Abbas (2008). Eminent Persians . Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-0907-0 .
↑ 1979: Exiled Ayatollah Khomeini returns to Iran | bbc.co.uk
↑ Graham , p. 228.
↑ Kurzman , p. 111
↑ Iran Islamic Republic , Encyclopædia Britannica.
↑ 16.0 16.1 Kurzman
↑ 17.0 17.1 17.2 Amuzegar, Jahangir (1991). Dynamics of the Iranian Revolution . p. 253. ISBN 9780791407318 .
↑ Amuzegar, The Dynamics of the Iranian Revolution, (1991), p.4, 9–12
↑ Arjomand , p. 191.
↑ Amuzegar, Jahangir, The Dynamics of the Iranian Revolution, SUNY Press, p. 10
↑ Kurzman , p. 121
↑ "Iran: A Brief Study of the Theocratic Regime" (PDF) .[ลิงก์เสีย ]
↑ International Journal of Middle East Studies, 19, 1987, p. 261
↑ Ritter, Daniel. "Why the Iranian Revolution was Non-Violent" .
คริสต์ทศวรรษ 1940 คริสต์ทศวรรษ 1950 คริสต์ทศวรรษ 1960 คริสต์ทศวรรษ 1970 คริสต์ทศวรรษ 1980 คริสต์ทศวรรษ 1990 นโยบายต่างประเทศ อุดมการณ์ องค์กรที่เกี่ยวข้อง