Günümüz dünyasında Halifeler listesi geniş bir kitlenin ilgisini çeken bir konu haline geldi. Teknolojinin ve küreselleşmenin ilerlemesiyle birlikte Halifeler listesi günlük hayatımızda giderek daha önemli hale geldi. İster toplumsal bir olgu, ister tarihsel bir figür, isterse çağdaş bir kavram olsun, Halifeler listesi dünya çapında pek çok insanın dikkatini çekmiştir. Bu makalede Halifeler listesi'in farklı yönlerini inceleyip günümüz toplumu üzerindeki etkisini analiz edeceğiz. Ayrıca zaman içindeki gelişimini ve farklı kültürel bağlamlardaki rolünü inceleyeceğiz. Bu keşif sayesinde Halifeler listesi'in günümüzdeki önemine ve alaka düzeyine ışık tutmayı umuyoruz.
Hilâfet Arapça: خِلافة |
---|
Halifeler listesi, İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra Müslümanların siyasi liderliğini yapmış kişilerin listesidir. Dört Halife, Emevî halifeleri, Abbâsî halifeleri, Fâtımî halifeleri (Sünniler tarafından kabul edilmezler), Memlûk halifeleri, Osmanlı halifeleri ve son olarak 1924'te halifeliğin kaldırılmasından önce Türkiye Cumhuriyeti'nden bir halife (ki kendisi Osmanlı Hanedanı'ndandır) aşağıdaki tablolarda bulunmaktadır.
Muhammed'in ölümünden hemen sonra seçimle göreve gelmiş "Dört Halife":
Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|
1. | Ebu Bekir | 632 - 634 |
2. | Ömer bin Hattab | 634 - 644 |
3. | Osman bin Affan | 644 - 656 |
4. | Ali bin Ebu Talib | 656 - 661 |
661 yılında Ali'nin öldürülmesinin ardından kısa bir süre oğlu Hasan bin Ali halifelik mücadelesine dahil olmuş fakat İslam dünyasındaki fitneyi önlemek için Emevi ailesi ile olan hilafet mücadelesinden çekilmiştir.
Emevîler dönemindeki halifelerdir. Bu dönemde halifelik ilk defa bir hanedanlığın kontrolüne girmiştir.
Sıralama | Halife | Dönemi | Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|---|---|---|
1. | Muaviye | 661 - 680 | 8. | Ömer bin Abdülaziz | 717 - 720 |
2. | Yezid | 680 - 683 | 9. | II. Yezid | 720 - 724 |
3. | II. Muaviye | 683 - 684 | 10. | Hişam bin Abdülmelik | 724 - 743 |
4. | Mervan | 684 - 685 | 11. | II. Velid | 743 - 744 |
5. | Abdülmelik | 685 - 705 | 12. | III. Yezid | 744 |
6. | Velid | 705 - 715 | 13. | İbrahim bin Velid | 744 |
7. | Süleyman bin Abdülmelik | 715 - 717 | 14. | II. Mervan | 744 - 750 |
Abbâsîler dönemindeki halifelerdir:
Sıralama | Halife | Dönemi | Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|---|---|---|
1. | Seffah | 750 - 754 | 20. | Râdî | 934 - 940 |
2. | Mansur | 754 - 775 | 21. | Muttaki | 940 - 944 |
3. | Mehdi | 775 - 785 | 22. | Mustekfi | 944 - 946 |
4. | Hâdî | 785 - 786 | 23. | Mutî | 946 - 974 |
5. | Harun Reşid | 786 - 809 | 24. | Tâi | 974 - 991 |
6. | Emin | 809 - 813 | 25. | Kadir | 991 - 1031 |
7. | Memun | 813 - 833 | 26. | Kaim | 1031 - 1075 |
8. | Mutasım | 833 - 842 | 27. | Muktadî | 1075 - 1094 |
9. | Vasık | 842 - 847 | 28. | Mustazhir | 1094 - 1118 |
10. | Mütevekkil | 847 - 861 | 29. | Mustarşid | 1118 - 1135 |
11. | Muntasır | 861 - 862 | 30. | Raşid | 1135 - 1136 |
12. | Mustain | 862 - 866 | 31. | Muktafî | 1136 - 1160 |
13. | Mutaz | 866 - 869 | 32. | Mûstencid | 1160 - 1170 |
14. | Mühtedî | 869 - 870 | 33. | Mûstezî | 1170 - 1180 |
15. | Mutemid | 870 - 892 | 34. | Nâsır | 1180 - 1225 |
16. | Mutezid | 892 - 902 | 35. | Zâhir | 1225 - 1226 |
17. | Mûktefî | 902 - 908 | 36. | Mustansır | 1226 - 1242 |
18. | Muktedir | 908 - 932 | 37. | Mustasım | 1242 - 1258 |
19. | Kahir | 932 - 934 |
Kahire'de hüküm sürmüş olan Şiî-Fâtımî halifeler. Sünniler tarafından halife olarak kabul edilmezler.
Sıralama | Halife | Dönemi | Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|---|---|---|
1. | Mehdi | 909-934 | 8. | Müstensir | 1036-1094 |
2. | Kaim | 934-946 | 9. | Musta'li | 1094-1101 |
3. | Mansur | 946-953 | 10. | Âmir | 1101-1130 |
4. | Mu'izz | 953-975 | 11. | Hâfız | 1130-1149 |
5. | Aziz | 975-996 | 12. | Zafir | 1149-1154 |
6. | Hakim | 996-1021 | 13. | Faiz | 1154-1160 |
7. | Zahir | 1021-1036 | 14. | Âzıd | 1160-1171 |
Abbâsî Hanedanı'nın Mısır'daki Memlûk Sultanlığı himayesi altında olduğu dönemdeki halifeleridir:
Sıralama | Halife | Dönemi | Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|---|---|---|
1. | Mustansır | 1259 - 1261 | 10. | I. Mütevekkil (ikinci kez) | 1389 - 1406 |
2. | I. Hakim | 1262 - 1302 | 11. | Mustain | 1406 - 1414 |
3. | I. Müstekfi | 1302 - 1340 | 12. | II. Mutezid | 1414 - 1441 |
4. | I. Vasık | 1340 - 1341 | 13. | II. Müstekfi | 1441 - 1451 |
5. | II. Hakim | 1341 - 1352 | 14. | Ka'im | 1451 - 1455 |
6. | I. Mutezid | 1352 - 1362 | 15. | Mustencid | 1455 - 1479 |
7. | I. Mütevekkil | 1362 - 1383 | 16. | II. Mütevekkil | 1479 - 1497 |
8. | II. Vasık | 1383 - 1386 | 17. | Mustamsık | 1497 - 1508 |
9. | Mustasım | 1386 - 1389 | 18. | III. Mütevekkil | 1508 - 1517 |
Osmanlı Devleti'nin Ridaniye Muharebesi'ni kazanarak Memlûk Devleti'ne son vermesinden sonra halife unvanını üstlenen padişahlardır:
Sıralama | Halife | Dönemi | Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|---|---|---|
1. | Selim | 1517 - 1520 | 15. | III. Ahmed | 1703 - 1730 |
2. | Süleyman | 1520 - 1566 | 16. | Mahmud | 1730 - 1754 |
3. | II. Selim | 1566 - 1574 | 17. | III. Osman | 1754 - 1757 |
4. | III. Murad | 1574 - 1595 | 18. | III. Mustafa | 1757 - 1774 |
5. | III. Mehmed | 1595 - 1603 | 19. | Abdülhamid | 1774 - 1789 |
6. | Ahmed | 1603 - 1617 | 20. | III. Selim | 1789 - 1807 |
7. | Mustafa | 1617 - 1618 | 21. | IV. Mustafa | 1807 - 1808 |
8. | II. Osman | 1618 - 1622 | 22. | II. Mahmud | 1808 - 1839 |
(7.) | Mustafa (ikinci kez) | 1622 - 1623 | 23. | Abdülmecid | 1839 - 1861 |
9. | IV. Murad | 1623 - 1640 | 24. | Abdülaziz | 1861 - 1876 |
10. | İbrahim | 1640 - 1648 | 25. | V. Murad | 1876 |
11. | IV. Mehmed | 1648 - 1687 | 26. | II. Abdülhamid | 1876 - 1909 |
12. | II. Süleyman | 1687 - 1691 | 27. | V. Mehmed | 1909 - 1918 |
13. | II. Ahmed | 1691 - 1695 | 28. | VI. Mehmed | 1918 - 1922 |
14. | II. Mustafa | 1695 - 1703 |
Padişah olmadığı halde halife olarak TBMM tarafından göreve atanmış bir Osmanlı Hanedanı üyesidir:
Sıralama | Halife | Dönemi |
---|---|---|
1. (29.) | Abdülmecid Efendi (son halife) | 1922 - 1924 |
3 Mart 1924'te çıkarılan bir kanun ile halifelik resmî olarak kaldırılmıştır.