Irailaren 27 a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta hirurogeita hamargarren eguna da, 271.a bisurteetan . 95 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Champollion
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Bingen, Bikendi eta Bingene.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
1822 – Jean-François Champollionek Rosettako Harria deszifratu zuen.
1952 – The Crimson Pirate ("Pirata gorrimina") filma estreinatu zen, Robert Siodmakek zuzendu zuen eta Burt Lancaster , Nick Cravat , Eva Bartok , Leslie Bradley , Torin Thatcher eta James Hayter aktoreek antzeztu.
2002 – Los lunes al sol ("Astelehenak eguzkipean") filma estreinatu zen, Fernando León de Aranoak zuzendu zuen eta Luis Tosar , José Ángel Egido eta Javier Bardem aktoreek antzeztu.
2006 – The Last King of Scotland ("Eskoziako azken erregea") filma estreinatu zen, Kevin MacDonaldek zuzendu zuen eta Forest Whitaker , James McAvoy , Kerry Washington , Simon McBurney eta Gillian Anderson aktoreek antzeztu.
2007 – There Will Be Blood ("Odola egonen da") filma estreinatu zen, 2007ko Gizonezko aktore onenaren Oscar Saria (Daniel Day-Lewis ) eta Argazkigintza onenaren Oscar Saria (Robert Elswit ) irabazi zituen.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
1905 – Albert Einsteinek "Does the Inertia of a Body Depend Upon Its Energy Content?" argitaratu zuen. Bertan lehen aldiz E = mc2 agertu zen.
1962 – Rachel Carson biologoak Udaberri Isila liburua argitaratu zuen. Bertan, produktu kimikoen gehiegizko erabilerak naturan duen eragin kaltegarria salatu zuen.
1998 – Google sortu zen.
2003 – Smart 1 satelitea espaziora bidali zen.
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1619 – Antonio Fernández del Campo , bizkaitar apaiza, Jaén , Coria eta Tui elizbarrutietako gotzaina (h. 1681 ).
1761 – Cosme Damian Txurruka , euskal herritar zientzialaria, militarra eta itsasgizona (h. 1805 ).
1819 – Kosme Duñabeitia , bizkaitar argazkilari eta margolaria (h. 1890 ).
1838 – Jose Aretxabaleta , bizkaitar naturalista, Uruguain farmazialari eta unibertsitateko irakaslea izandakoa (h. 1912 ).
1870 – Jan Battitt Millox , lapurtar bertsolaria (h. 1940 ).
1904 – Pedro Méndez , gipuzkoar igerilari olinpikoa, Madrilen (h. 1999 ).
1912 – Anbrosio Zatarain Etxebeste , gipuzkoar idazlea (h. 1999 ).
1913 – Prudencio Danboriena , nafar jesuita (h. 1972 ).
1929 –
1936 – José Antonio Eslava , nafar grabatzailea.
1937 – Feliciano Matute , Real Sociedadeko futbolaria (h. 2013 ).
1940 – Pilar Rodríguez , nafar aktorea.
1949 – Josemari Velez de Mendizabal , arabar idazlea.
1957 – Alfonso del Barrio , bizkaitar futbolari ohi eta entrenatzailea.
1967 –
1969 – Nuria Lopez de Guereñu , gipuzkoar politikaria, Confebaskeko idazkari nagusia.
1971 – Jorge Nagore , nafar pilotari ohia.
1972 –
1974 –
1978 –
1980 –
1981 – Uxue Juárez , nafar literatura irakasle eta eleberrigilea.
1986 –
1988 – Ibon Enziondo , bizkaitar futbolaria.
1993 – Alain Oiartzun , gipuzkoar futbolaria.
1996 – Jonathan Atsu , lapurtar igerilaria.
2000 – Pablo Santiago , gipuzkoar futbolaria.
Mundua
808 – Ninmyō enperadorea , Japoniako enperadorea (h. 850 ).
1271 – Wentzeslao II.a Bohemiakoa , Bohemiako erregea eta Poloniako erregea (h. 1305 ).
1389 – Cosimo Medici , Florentziako bankari eta estatu gizona (h. 1464 ).
1533 – Eztebe I.a Báthory , Transilvaniako printzea eta Bi Nazioen Errepublikako erregea (h. 1586 ).
1598 – Robert Blake , ingeles almirantea (h. 1657 ).
1601 – Luis XIII.a Frantziakoa eta II.a Nafarroakoa erregea (h. 1643 ).
1626 – Karel Dujardin , Herbehereetako Urrezko Aroaren irarle eta margolaria (h. 1678 ).
1627 – Jacques Bénigne Bossuet , frantziar teologoa eta idazlea (h. 1704 ).
1657 – Sofia Alekseievna , Errusiako agintaria (h. 1704 ).
1696 – Alfontso Maria Ligoriokoa , italiar misiolari eta teologoa (h. 1787 ).
1719 – Abraham Gotthelf Kästner , alemaniar matematikaria (h. 1800 ).
1772 – Martha Washington Jefferson Randolph , Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1836 ).
1781 – Gilen I.a Württembergekoa , Württembergeko erregea (h. 1864 ).
1783 – Agustin de Iturbide Aranburu , Mexikoko lehenbiziko presidentea (h. 1824 ).
1792 – George Cruikshank , britainiar karikaturagile eta liburu-ilustratzailea (h. 1878 ).
1814 – Daniel Kirkwood , estatubatuar astronomoa (h. 1895 ).
1818 – Adolf Wilhelm Herman Kolbe , alemaniar kimikaria (h. 1884 ).
1821 – Henri Frédéric Amiel , suitzar filosofoa (h. 1881 ).
1827 – Pierre Tirard , Frantziako lehen ministroa (h. 1893 ).
1856 – Karl Peters , alemaniar esploratzailea eta politikaria (h. 1918 ).
1858 – Joaquim Ruyra , kataluniar idazlea (h. 1939 ).
1862 – Louis Botha , lehendabiziko Hegoafrikako lehen ministroa (h. 1919 ).
1871 – Grazia Deledda , italiar idazlea, 1926ko Literaturako Nobel Saria (h. 1936 ).
1874 – Myrtle Reed , estatubatuar idazle, kazetari eta filantropoa (h. 1911 ).
1879 – Hans Hahn , austriar matematikaria (h. 1934 ).
1884 – Delia del Carril , La Hormiguita , argentinar grabatzailea, margolaria eta marrazkilaria (h. 1989 ).
1892 – Mikhailo Kravtxuk , sobietar-ukrainar matematikaria (h. 1942 ).
1896 – María Muñoz de Quevedo , galiziar-kubatar abesbatza zuzendaria eta piano-jotzailea (h. 1947 ).
1906 –
1910 – Luigi Bernabò Brea , italiar arkeologoa (h. 1999 ).
1913 –
1917 – Louis Auchincloss , estatubatuar idazle eta historialaria (h. 2010 ).
1918 – Martin Ryle , britainiar astronomoa, 1974ko Fisikako Nobel Saria (h. 1984 ).
1920 – William Conrad , estatubatuar aktorea (h. 1994 ).
1921 – Miklós Jancsó , hungariar zinema zuzendari eta gidoilaria (h. 2014 ).
1922 – Arthur Penn , estatubatuar zuzendari eta ekoizlea (h. 2010 ).
1924 – Josef Škvorecký , txekiar idazlea (h. 2012 ).
1925 – Robert Edwards , ingeles biologoa, In vitro ernalketa arloko aitzindaria eta 2010eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2013 ).
1932 –
1933 - Lina Medina , historia osoko ama gazteena (5 urte, 7 hilabete eta 21 egun zituela ama bihurtu zen)
1934 – Wilford Brimley , estatubatuar aktorea (h. 2020 ).
1936 – Sancho Gracia , espainiar-uruguaiar aktorea (h. 2012 ).
1937 –
1938 – Jean-Loup Dabadie , frantziar kazetari eta gidoigilea, Frantses Akademiako kidea (h. 2020 ).
1940 –
1941 –
1944 – Ana María López Colomé , mexikar biokimikaria.
1946 – Nikos Anastasiadis , Zipreko presidentea.
1947 – Meat Loaf , estatubatuar abeslaria eta aktorea (h. 2022 ).
1954 – José Luis de la Granja , espainiar historialaria, EHUn Historia Garaikideeko katedraduna.
1958 –
1959 – Thelma Aldana , guatemalar abokatu, notario eta politikaria.
1961 – Stephen M. Shore , estatubatuar irakaslea.
1964 – Kevin Holmes , estatubatuar saskibaloi jokalari ohia.
1966 – Ramiro Blas , argentinar aktorea.
1967 – Enrico Zaina , italiar txirrindulari ohia.
1968 –
1969 –
1971 - Julia Montoussé Fragues , espainiar asmatzailea, lanbasaren asmatzaileetako bat.
1972 –
1976 – Francesco Totti , italiar futbolaria.
1979 – Shinji Ono , japoniar futbolaria.
1984 –
1986 - Tara Westover , estatubatiar historialaria, biografoa eta saiogilea.
1988 –
1990 –
Mitski , japoniar-estatubatuar kantari eta konpositorea.
Emi Nakajima , japoniar futbolaria.
1991 –
1993 –
1996 – Mami Ueno , japoniar futbolaria.
2002 – Jenna Ortega , estatubatuar aktorea.
Heriotzak
Euskal Herria
1884 – Toribio Aiertza , euskal kardiologoa, Buenos Airesen (j. 1815 ).
1936 – Carlos Borboi-Bi Siziliak eta Orleans , Borboi etxeko espainiar militarra, Eibarren (j. 1908 ).
1974 – Antonio Lizartza , nafar karlista (j. 1891 ).
1975ean , frankismoko azken exekuzioetan fusilatuak:
1982 – Alejandro Alberdi , donostiar musikaria, txistularia, organista, irakaslea eta zinegotzia (j. 1897 ).
1986 – Francisco Garate Bergaretxe , bizkaitar futbolaria (j. 1916 ).
2000 – Isaac Oceja , bizkaitar futbolari eta entrenatzailea (j. 1915 ).
2006 – Luis Goya , euskal zinema ekoizle eta zuzendaria (j. 1951 ).
2011 –
2023 – Jesús Aranzabal , gipuzkoar txirrindularia (j. 1939 ).
Mundua
1125 – Richeza Bergekoa , Bohemiako dukesa.
1249 – Raimundo VII.a Tolosakoa , Tolosa Okzitaniako kondea (j. 1197 ).
1426 – Hubert van Eyck , flandriar margolaria (j. c. 1370 ).
1566 – Marko Girolamo Vida , italiar prelatua eta humanista.
1590 – Urbano VII.a , Aita santua (j. 1521 ).
1651 – Maximiliano I.a Handia , Germaniako Erromatar Inperio Santuko dukea eta Bavariako hauteslea (j. 1573 ).
1660 – San Bizente Paulekoa , frantziar apaiz erromatar katolikoa (j. 1581 ).
1700 – Inozentzio XII.a , Aita santua (j. 1615 ).
1760 – Maria Amalia Saxoniakoa , Espainiako erregina ezkontidea (j. 1724 ).
1788 – Augusta Brunswick-Wolfenbüttelekoa , Frederiko Württembergekoaren emaztea eta Gilen I.a Württembergekoaren ama (j. 1764 ).
1832 – Karl Christian Friedrich Krause , alemaniar filosofoa (j. 1781 ).
1833 – Ram Mohan Roy , Bengalako erlijio gizona (j. 1772 ).
1836 – Isabella Teotochi Albrizzi , greziar-veneziar idazlea eta salonnièrea (j. 1760 ).
1844 – Benoît Chassériau , Frantziako kontsul nagusia Puerto Ricon, espioi frantsesa eta Cartagena de Indiaseko barne ministroa (j. 1780 ).
1854 – Frederick Catherwood , ingeles esploratzaile, marrazkilari, arkitekto eta argazkilaria (j. 1799 ).
1862 – Bonaventura Carles Aribau , kataluniar idazle, ekonomialari, politikari eta takigrafoa, Renaixença mugimenduaren sortzailetzat joa (j. 1798 ).
1878 – Paul Raymond , frantziar artxibozain eta historialaria (j. 1833 ).
1891 – Ivan Alexandrovitx Gontxarov , errusiar idazlea (j. 1812 ).
1902 – Horacio Espondaburu , uruguaiar margolaria (j. 1855 ).
1907 – Fermín Salvochea , espainiar anarkista (j. 1842 ).
1915 –
1917 – Edgar Degas , frantziar margolari, eskultore, grabatzaile eta marrazkigilea (j. 1834 ).
1919 – Adelina Patti , italiar sopranoa (j. 1843 ).
1921 – Engelbert Humperdinck , alemaniar musikagilea (j. 1854 ).
1926 – Jeanne Chauvin , frantziar abokatu eta feminista (j. 1862 ).
1940 –
1944 – Aristide Maillol , frantziar margolari eta eskultorea (j. 1861 ).
1953 – Hans Fritzsche , alemaniar kazetari eta politikaria nazia (j. 1900 ).
1956 – Babe Zaharias , estatubatuar kirolaria, historiako kirolaririk balioanitzekoetakotzat hartua (j. 1911 ).
1960 – Sylvia Pankhurst , ingeles aktibista, sufragismo eta komunismoa babestu zituena (j. 1882 ).
1961 – H.D. , estatubatuar olerkari, eleberrigile eta saiakeragilea (j. 1886 ).
1965 – Clara Bow , estatubatuar aktorea (j. 1905 ).
1967 – Feliks Jusupov , errusiar noble eta idazlea (j. 1887 ).
1969 – Nicolas Grunitzky , Togoko presidentea (j. 1913 ).
1971 – Hermann Ehrhardt , alemaniar militarra (j. 1881 ).
1975ean , frankismoko azken exekuzioetan fusilatuak:
1975 – Maurice Feltin , frantziar kardinala (j. 1883 ).
1981 – Robert Montgomery , estatubatuar zinema aktore, zuzendari eta ekoizlea (j. 1904 ).
1986 – Cliff Burton , estatubatuar musikari, egile abeslari eta baxu-jotzailea, Metallica taldeko kidea (j. 1962 ).
1991 – Oona O'Neill , Charlie Chaplin britainiar aktore, zinema zuzendari eta ekoizlearen emazte eta alarguna (j. 1925 ).
1994 – Carlos Lleras Restrepo , Kolonbiako presidentea (j. 1908 ).
1996 – Mohammad Najibullah , Afganistango Errepublika Demokratikoko azken presidentea (j. 1947 ).
2002 – Anna Murià , kataluniar idazlea (j. 1904 ).
2003 – Donald O'Connor , estatubatuar dantzari, abeslari eta aktorea (j. 1925 ).
2005 – Ronald Golias , brasildar aktorea (j. 1929 ).
2014 - Dorothy Maharam , estatubatuar matematikaria, neurriaren teoriari ekarpen garrantzitsuak egin zizkiona (j. 1917 ).
2015 – John Guillermin , britainiar zinemagilea (j. 1925 ).
2017 – Hugh Hefner , Playboy aldizkariaren argitaratzailea (j. 1926 ).
2018 –
2019 – Rob Garrison , estatubatuar aktorea (j. 1960 ).
2021 – Roger Hunt , ingeles futbolaria (j. 1938 ).
2022 – Bruno Bolchi , italiar futbolaria eta futbol entrenatzailea (j. 1940 ).
2023 – Michael Gambon , irlandar jatorriko ingeles aktorea (j. 1940 ).
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Irailaren 26 | Urteko egutegi | Irailaren 28