Irailaren 4 a gregoriotar egutegiaren urteko berrehun eta berrogeita zazpigarren eguna da, 248.a bisurteetan . 118 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Los Angeles (LA) gauez.
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Xenki eta Muskilda.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
1978 – ETAk Amancio Barreiro Gens taxi gidaria hil zuen Gipuzkoan .
1985 – Jose Arraztoagaren aurkako atentatua Donibane Garazin.
Mundua
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
1994 – Rapa-Nui filma estreinatu zen, Kevin Reynoldsek zuzendu eta Jason Scott Lee , Esai Morales eta Sandrine Holt aktoreek antzeztu zuten.
2000 – Liam filma Veneziako Zinemaldian estreinatu zen, Stephen Frearsek zuzendu eta Ian Hart , Claire Hackett , Anne Reid , Anthony Borrows eta Megan Burns aktoreek antzeztu zutelarik.
2009 – Celda 211 (211 Ziega ) filma estreinatu zen, Daniel Monzónek zuzendu eta Alberto Ammann , Luis Tosar , Carlos Bardem , Antonio Resines , Manuel Morón , Vicente Romero , Marta Etura , Luis Zahera , Patxi Biskert , Josean Bengoetxea eta Anartz Zuazua aktoreek antzeztu zutelarik.
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1818 – Jose Maria Ezpeleta Agirre-Zuazo , nafar aristokrata eta politikaria (h. 1885 ).
1846 – Julián Zubizarreta , bizkaitar arkitektoa (h. 1905 ).
1853 – Fermín Calbetón , donostiar politikari liberala (h. 1919 ).
1885 – Benito Loigorri , gipuzkoar ingeniari eta hegazkinlaria, euskal hegazkinlaritzaren aitzindarietako bat (h. 1976 ).
1906 – Luis Marín , gipuzkoar futbolaria (h. 1974 ).
1912 – Eusebio Erkiaga , euskal idazle bizkaitarra eta euskaltzaina (h. 1993 ).
1922 – Antonio Loperena , euskal herritar margolari eta eskultorea (h. 2010 ).
1931 – Xabier Aranburu Sagarzazu , hondarribiar idazlea eta kazetaria (h. 2014 ).
1940 – Jesus Maria Etxezarreta, Izazpi , gipuzkoar idazlea.
1941 –
1942 – Fernando Garcia de Kortazar , euskal historialaria, Espainiako Aro Garaikidearen historian aditua (h. 2022 ).
1946 – Agustín Senin , bizkaitar boxeolari ohia.
1947 – Juantxo Villarreal , gipuzkoar eskubaloi-entrenatzailea, 22 urtez Bidasoa Kirol Klubaren entrenatzailea eta talde honekin Europako Eskubaloi Koparen irabazle.
1954 – Javier Otxoa de Etxaguen , arabar xakelaria.
1964 – Karmele Larrinaga , bizkaitar aktore eta abeslaria.
1970 – Koldo Alvarez de Eulate, Koldo , euskal herritar futbolaria, nazioartean Andorra ordezkatu zuena.
1971 – Aitor Carrillo , gipuzkoar traineru-estropadetako patroi ohia.
1982 – Eskisabel Sueskun , nafar politikaria.
1984 – Ainhoa Tirapu , nafar futbolaria.
1990 –
2003 – Aimar González De Heredia , arabar futbolaria.
Mundua
1241 – Alexandro III.a Eskoziakoa , Eskoziako Erresumako erregea (h. 1286 ).
1383 – Amadeo VIII.a Savoiakoa , antipapa (h. 1451 ).
1557 – Sofia Mecklenburg-Güstrowekoa , Danimarka eta Norvegiako erregina ezkontidea (h. 1631 ).
1652 – Jean Orry , Espainiaren zerbitzuan izan zen frantziar ekonomialaria (h. 1719 ).
1658 – Luis de Salazar y Castro , genealogisten printzea , espainiar kronikagilea, historialaria eta genealogista (h. 1734 ).
1702 – Legal de Kermeur , bretainiar xakelaria (h. 1792 ).
1729 –
1768 – François-René de Chateaubriand , frantziar politikari, diplomazialari eta idazlea (h. 1848 ).
1803 – Sarah Childress Polk , Ameriketako Estatu Batuetako Lehen Dama (h. 1891 ).
1809 –
1824 – Anton Bruckner , austriar musikagilea (h. 1896 ).
1831 – Jeremiah O'Donovan Rossa , irlandar nazionalista, Fenian talde independentistaren buruzagia (h. 1915 ).
1846 – Daniel Burnham , estatubatuar arkitekto eta hirigilea (h. 1912 ).
1850 – Luigi Cadorna , italiar jenerala, Caportetton jasotako italiar porrotarengatik ezaguna (h. 1928 ).
1851 – John Dillon , irlandar mediku eta politikari abertzalea (h. 1927 ).
1852 – Eilif Peterssen , norvegiar margolaria (h. 1928 ).
1877 – Kārlis Ulmanis , Letoniako presidentea (h. 1942 ).
1881 – Mohamed VIII.a al-Amin , Tunisiako bey eta erregea (h. 1962 ).
1882 – Leonhard Frank , alemaniar eleberrigilea (h. 1961 ).
1888 – Oskar Schlemmer , alemaniar margolari, eskultore, diseinatzaile eta koreografoa (h. 1943 ).
1890 – La Argentina , espainiar-argentinar dantzari eta koreografoa (h. 1936 ).
1891 – Fritz Todt , alemaniar jenerala eta arkitektoa (h. 1942 ).
1892 – Darius Milhaud , frantziar musikagilea (h. 1974 ).
1896 – Antonin Artaud , frantziar idazlea, ankerkeriaren antzerkiaren sortzailea (h. 1948 ).
1905 – Mary Renault , ingeles eleberrigilea (h. 1983 ).
1906 – Max Delbruck , estatubatuar biologoa, 1969ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1981 ).
1908 – Edward Dmytryk , kanadar-estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1999 ).
1913 –
1917 – Pál Maléter , hungariar militarra, 1956ko Hungariako Iraultzako buru militarra (h. 1958 ).
1924 – Vicent Andrés i Estellés , kazetaria, idazlea eta XX. mendeko poeta valentziar garrantzitsuenetako bat (h. 1993 ).
1926 – Ivan Illich , austriar pedagogoa, filosofoa eta apaiz katolikoa, kapitalismoaren erakundeei egindako kritikengatik ospetsua (h. 2002 ).
1927 – John McCarthy , estatubatuar informatikaria, adimen artifiziala kontzeptuaren hedatzailea (h. 2011 ).
1928 –
1929 – Elizabeth Roemer , kometa eta asteroideen ikerketan espezializatutako estatubatuar astronomoa (h. 2016 ).
1930 – Robert Arneson , estatubatuar eskultorea (h. 1992 ).
1931 –
1934 – Clive Granger , galestar ekonomialaria, 2003ko Ekonomiako Nobel Saria (h. 2009 ).
1940 - Carme Giralt i Rosés , kataluniar irakaslea, hezkidetza, eskultismo laikoa eta tokiko politikaren alde lan egin zuena (h. 2022 ).
1949 – Tom Watson , estatubatuar golf-jokalaria.
1950 –
1958 –
1960 – Adriana Laffan , mexikar aktorea (h. 2023 ).
1962 – Shinya Yamanaka , japoniar sendagilea, 2012ko Medikuntzako Nobel Saria .
1963 – Graham Norton , irlandar telebista aurkezlea eta irrati esataria, umorista, aktorea, idazlea eta komentarista.
1966 - Francisco Ignacio San Román , espainiar txirrindulari ohia.
1968 – Yolanda Ramos , kataluniar aktorea, aurkezlea eta komediantea.
1969 – Giorgi Margvelaxvili , Georgiako presidentea.
1971 – Lilian Laslandes , frantziar futbolari ohi eta eskubaloi jokalaria.
1974 – Argel Fucks , brasildar futbolari ohi eta entrenatzailea.
1976 –
1977 – Lucie Silvas , ingeles egile-abeslaria.
1980 – David Garrett , alemaniar biolinjolea eta modeloa.
1981 –
1982 – Hildur Guðnadóttir , islandiar musikari eta musikagilea, klasikoan trebatutako biolontxelo-jolea.
1983 – Teodosia Ortega , burgostar emagina. Arrigorriagan hila. (j. 1890 )
1984 – Camila Bordonaba , argentinar aktore eta abeslaria.
1986 –
Ayumi Kaihori , japoniar futbolari ohia.
Emmy Murphy , estatubatuar matematikaria, topologia sinplektikoan eta ukipen-geometrian aditua.
1990 –
1994 –
Heriotzak
Euskal Herria
1885 – Pedro Egaña , arabar politikaria (j. 1803 ).
1936 –
1964 – Jose Maria Belaustegigoitia , Belauste , Bilboko Athletic Klubeko jokalaria, Mexiko Hirian (j. 1889 ).
1977 – Adolphe Jauregi , baxenafar errugbilaria (j. 1898 ).
1983 – Anizeto Zugasti , gipuzkoar apaiza eta euskal idazlea (j. 1904 ).
1993 – Luciano Rincón , bizkaitar kazetaria (j. 1933 ).
1999 – Emilio Aldekoa , euskal herritar futbolari eta entrenatzailea, Lloret de Marren (j. 1922 ).
2009 – Isidro Eskisabel , Eskisabel II , nafar futbolaria (j. 1935 ).
2019 –
2020 – Igor Gonzalez Sola , bizkaitar ETAkidea , Martuteneko espetxean (j. 1972 ).
Mundua
422 – Bonifazio I.a , Aita santua .
1037 – Bermudo III.a Leongoa , Leongo erregea (j. 1017 ).
1063 – Muhammad Toghril Beg , Seljuk dinastiako lehen sultana (j. c. 990 ).
1154 – Gilbert de la Porrée , frantziar logikari eta teologo eskolastikoa.
1323 – Gegeen Khan , Yuan dinastiako bostgarren enperadorea (j. 1302 ).
1324 – Antso I.a Mallorcakoa , Mallorcako erregea .
1697 – François d'Orbay , frantziar arkitekto eta marrazkilaria (j. 1634 ).
1709 – Jean-François Regnard , frantziar dramaturgoa (j. 1655 ).
1821 – José Miguel Carrera , Txileko politikari eta jenerala (j. 1785 ).
1840 – Maria Guadalupe Moncada , mexikar margolaria (j. 1772 ).
1899 – Jovan Ristic , Serbiako lehen ministroa (j. 1831 ).
1904 – Martin Johnson Heade , estatubatuar margolaria (j. 1819 ).
1906 – Valentin Lamas Carvajal , galiziar kazetari eta idazlea (j. 1849 ).
1907 – Edvard Grieg , norvegiar konpositore eta pianojolea (j. 1843 ).
1922 – Amós Salvador , espainiar ingeniari eta politikaria (j. 1845 ).
1930 – Vladimir Arseniev , errusiar esploratzaile eta idazlea (j. 1872 ).
1942 – Zsigmond Móricz , hungariar idazlea (j. 1879 ).
1952 – Majida Boulila , Tunisiaren independentzia prozesuan emakume aktibista (j. 1931 ).
1957 – Sofia Adelaida Bavarian , Dukesa Bavarian (j. 1875 ).
1961 – Charles D. B. King , Liberiako presidentea (j. 1875 ).
1963 – Robert Schuman , Europako Legebiltzarreko presidentea eta Frantziako lehen ministroa (j. 1886 ).
1964 – Werner Bergengruen , alemaniar idazlea (j. 1892 ).
1965 – Albert Schweitzer , alemaniar filosofoa, medikua eta idazlea, 1952ko Bakearen Nobel Saria (j. 1875 ).
1974 – Marcel Achard , frantziar antzerkigile, aktore eta gidoilaria (j. 1899 ).
1977 –
1986 – Roberto Gavaldón , mexikar zinema zuzendaria (j. 1909 ).
1987 – Richard Marquand , galestar zinema zuzendaria (j. 1937 ).
1989 – Georges Simenon , belgikar idazlea (j. 1903 ).
1990 – Irene Dunne , estatubatuar aktorea (j. 1898 ).
1991 – Henri de Lubac , frantziar apaiz katoliko, teologo, jesulagun eta kardinala (j. 1896 ).
1993 – Baltasar Lobo , espainiar margolari eta eskultorea (j. 1910 ).
1995 –
1996 – Joan Clarke , ingeles kriptoanalista eta numismatikaria, Bigarren Mundu Gerran Bletchleyen egin zituen kode-deszifratzaile lanengatik ezaguna (j. 1917 ).
1997 –
1998 – Inge Aicher-Scholl , Arrosa Zuria nazien aurkako mugimenduan parte hartu zuen alemaniar idazlea (j. 1917 ).
2006 –
2010 – Olga Gallego , galiziar historialari, artxibozain, akademiko eta idazlea (j. 1923 ).
2014 – Joan Rivers , estatubatuar komediante, aktore, telebista aurkezle, gidoilari eta idazlea (j. 1933 ).
2015 – Sylvie Joly , frantziar aktore eta umorista (j. 1934 ).
2018 –
2020 – Annie Cordy , belgikar aktore eta abeslaria (j. 1928 ).
2021 – Willard Scott , estatubatuar aktore, umorista eta pailazoa (j. 1934 ).
2022 – Peter Straub , estatubatuar idazlea (j. 1943 ).
2023 – Ferid Murad , estatubatuar sendagilea, 1998ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1936 ).
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Irailaren 3 | Urteko egutegi | Irailaren 5