1859

Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wydarzenia w Polsce

• 20 marca – w Teatrze Wielkim w Warszawie po raz pierwszy w Polsce wystawiono operetkę.
• 7 maja – w Poznaniu odsłonięto pomnik Adama Mickiewicza.
• 1 czerwca – oddano do użytku linię kolejową ze Stargardu do Koszalina (dł. 135,38 km).

• Powstała w Brdowie fabryka kuczbaju (kuczbaj - rodzaj wełnianej tkaniny).

Wydarzenia na świecie

• 3 stycznia – oddano do użytku pierwszy odcinek wodociągu Washington Aqueduct.
• 15 stycznia – został obalony cesarz Haiti Faustyn I.
• 24 stycznia – powstało Zjednoczone Księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny.
• 28 stycznia – Olympia, stolica stanu Waszyngton, otrzymała prawa miejskie.
• 4 lutego – Konstantin von Tischendorf odnalazł w klasztorze Świętej Katarzyny Codex Sinaiticus.
• 14 lutego – Oregon stał się 33. stanem Stanów Zjednoczonych.
• 17 lutego – w Teatro Apollo w Rzymie odbyła się premiera opery Bal maskowy Giuseppe Verdiego.
• 18 lutego – wojska francuskie zdobyły Sajgon.
• 19 marca – w paryskim Teatrze Lirycznym odbyła się premiera opery Faust Charles’a Gounoda.
• 29 marca – ukazał się pierwszy numer dziennika The Irish Times.
• 12 kwietnia – w kopalni koło Dogtown (dziś Magalia) w Kalifornii znaleziono największy wówczas samorodek złota o masie 20 kg.
• 16 kwietnia – założono miasto Fray Bentos w Urugwaju (jako Independencia).
• 25 kwietnia – francuski dyplomata i przedsiębiorca Ferdinand de Lesseps wbił w Port Saidzie łopatę w piasek, inaugurując budowę Kanału Sueskiego.
• 27 kwietnia – po ustąpieniu księcia Leopolda II w Toskanii ukonstytuował się pierwszy niepodległy rząd.
• 29 kwietnia – wybuch wojny Austrii z Francją i Piemontem.
• 2 maja – otwarto kolejowy Most Księcia Alberta w Kornwalii.
• 20 maja – wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich w bitwie pod Montebello.
• 22 maja – Franciszek II Burbon został królem Obojga Sycylii.
• 27 maja – włoska wojna wyzwoleńcza: zwycięstwo ochotników pod dowództwem Giuseppe Garibaldiego nad wojskiem austriackim w bitwie pod San Fermo.
• 30 maja – wojna francusko-austriacka: porażka armii austriackiej w bitwie z Piemontczykami pod Palestro.
• 31 maja – w Londynie po raz pierwszy zabrzmiał dzwon Big Ben.
• 4 czerwca – wojna francusko-austriacka: porażka Austrii w bitwie pod Magentą.
• 6 czerwca – królowa Wiktoria ogłosiła Queensland niezależną kolonią.
• 10 czerwca – Niemiecki matematyk Bernhard Riemann wygłosił wykład uznawany za początek wielowymiarowej geometrii Riemanna.
• 12 czerwca – Henry Temple został po raz drugi premierem Wielkiej Brytanii.
• 15 czerwca – rozpoczęła się amerykańsko-brytyjska tzw. świńska wojna o graniczną wyspę San Juan w stanie Waszyngton.
• 24 czerwca – wojna francusko-austriacka: zwycięstwo wojsk francusko-sardyńskich pod dowództwem Napoleona III nad armią austriacką pod Solferino. W reakcji na krwawy przebieg bitwy (łącznie ok. 39 tys. poległych) Henri Dunant postanowił założyć organizację Czerwonego Krzyża.
• 28 czerwca – 40 psów (27 seterów i 23 pointery) uczestniczyło w pierwszej na świecie wystawie psów rasowych w angielskim Newcastle upon Tyne.
• 30 czerwca – francuski linoskoczek Charles Blondin po raz pierwszy przeszedł nad wodospadem Niagara.
• 5 lipca – odkryto atol Midway.
• 8 lipca – Karol XV został królem Szwecji i Norwegii.
• 11 lipca – wojna francusko-austriacka: zawieszenie broni w wojnie austriacko-piemonckiej i spotkanie Napoleona III z Franciszkiem Józefem w Villafranca.
• 25 sierpnia – Imam Szamil został schwytany przez wojska rosyjskie.
• 28 sierpnia – rozpoczęła się największa dotąd zaobserwowana burza słoneczna.
• 2 września – rozpoczęła się najsilniejsza w historii burza magnetyczna, która spowodowała awarie sieci telegraficznych w wielu miejscach na świecie.
• 20 września – otwarto ogród zoologiczny w Kopenhadze.
• 22 września – Robert Luther odkrył planetoidę Mnemosyne.
• 1 października – powstanie Garibaldiego: bitwa nad rzeką Volturno.
• 12 października – Joshua A. Norton ogłaszając się „cesarzem Stanów Zjednoczonych” nakazał „rozwiązanie” Kongresu.
• 22 października – wybuchła wojna hiszpańsko-marokańska.
• 26 października – statek pasażerski Royal Charter rozbił się podczas sztormu na skałach walijskiej wyspy Anglesey. Zginęło co najmniej 459 osób.
• 10 listopada – Austria, Francja i Sardynia zawarły traktat w Zurychu.
• 24 listopada – ogłoszona została teoria ewolucji Karola Darwina. Darwin opublikował „O powstaniu gatunków na drodze doboru naturalnego”.
• 2 grudnia – powieszony został John Brown, skazany na karę śmierci amerykański abolicjonista.

• Aleksander Jan Cuza został wybrany na hospodara Mołdawii i Wołoszczyzny.
• Karol XV objął tron Szwecji po Oskarze I.
• Rosjanie zajęli Czeczenię.
• Francja rozpoczęła podbój Wietnamu.
• David Livingstone odkrył jezioro Niasa.
• Podczas działań wojennych we Włoszech armia francuska użyła balonów obserwacyjnych.
• Z Europy do Australii sprowadzono 22 króliki, wkrótce stały się one prawdziwą plagą.

Urodzili się

• 2 stycznia:
  • George Nicoll Barnes, brytyjski polityk (zm. 1940)
  • Wincenty Buksznis, polski i radziecki działacz socjalistyczny i komunistyczny, ślusarz (zm. 1932)
• 6 stycznia:
  • Samuel Alexander, brytyjski filozof pochodzenia żydowskiego (zm. 1938)
  • Alfred Baudrillart, francuski kardynał (zm. 1942)
• 8 stycznia – Stepan Smal-Stocki, ukraiński slawista, historyk literatury, polityk (zm. 1938)
• 9 stycznia – Carrie Catt, amerykańska sufrażystka (zm. 1947)
• 11 stycznia:
  • Armengol Coll y Armengol, hiszpański duchowny katolicki, klaretyn, misjonarz, etnolog, prefekt apostolski Wysp Annobon, Corisco i Fernando Poo i wikariusz apostolski Fernando Poo (zm. 1918)
  • Josephine Crowell, amerykańska aktorka pochodzenia kanadyjskiego (zm. 1932)
  • George Curzon (Lord Curzon), brytyjski polityk, wicekról Indii, minister spraw zagranicznych (zm. 1925)
  • John Tengo Jabavu, południowoafrykański działacz na rzecz praw ludności czarnoskórej (zm. 1921)
• 21 stycznia – Antoni Rutkowski, polski kompozytor i pianista (zm. 1886)
• 23 stycznia – Katharine Tynan, irlandzka poetka i pisarka (zm. 1931)
• 24 stycznia – Aleksandr Iljinski, rosyjski kompozytor (zm. 1920)
• 27 stycznia – Wilhelm II, król pruski i cesarz niemiecki (zm. 1941)
• 2 lutego – Havelock Ellis, brytyjski lekarz i reformator społeczny, twórca seksuologii (zm. 1939)
• 3 lutego – Olaf Finsen, farerski farmaceuta i polityk, brat Nielsa Ryberga Finsena (zm. 1937)
• 19 lutego – Svante Arrhenius, szwedzki fizyk i chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1927)
• 24 lutego:
  • Rudolf Herliczka, polski kupiec, przemysłowiec pochodzenia czeskiego (zm. 1894)
  • Kazimiera Kłoczowska, ziemianka, działaczka społeczna i oświatowa (zm. 1929)
• 27 lutego
  • Anna O., żydowska sufrażystka, działaczka społeczna (zm. 1936)
  • Roman Adame Rosales, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)
• 2 marca – Szolem Alejchem, żydowski pisarz (zm. 1916)
• 8 marca – Kenneth Grahame, brytyjski pisarz i ekonomista (zm. 1932)
• 14 marca – Adolf Bertram, niemiecki duchowny katolicki, arcybiskup metropolita wrocławski, kardynał (zm. 1945)
• 16 marca – Aleksandr Popow, rosyjski fizyk (zm. 1906)
• 18 marca
  • Thomas Gibson-Carmichael, brytyjski arystokrata, polityk, administrator kolonialny (zm. 1926)
  • Antoni Zawadzki, polski generał brygady (zm. 1928)
• 25 marca – Leon Wałęga, polski duchowny katolicki, biskup tarnowski (zm. 1933)
• 4 kwietnia – Contardo Ferrini, włoski prawnik, tercjarz franciszkański, błogosławiony katolicki (zm. 1902)
• 6 kwietnia – Karol Poznański, doktor chemii, syn Izraela Poznańskiego łódzkiego „króla bawełny” (zm. 1928)
• 7 kwietnia – Franciszek Nowodworski, polski prawnik, pierwszy prezes Sądu Najwyższego (zm. 1924)
• 18 kwietnia – Zygmunt Gidlewski, polski oficer w służbie rosyjskiej (zm. 1919)
• 3 maja – Jose Gallegos Arnosa, hiszpański malarz, rzeźbiarz (zm. 1917)
• 13 maja – Teodor Axentowicz, malarz; przedstawiciel kierunku Młodej Polski (zm. 1938)
• 15 maja – Piotr Curie, francuski fizyk (zm. 1906)
• 22 maja – Arthur Conan Doyle, szkocki pisarz i spirytysta (zm. 1930)
• 26 maja – Aleksandra Klamrzyńska, polska śpiewaczka (zm. 1946)
• 2 czerwca – Piotr Seip, polski przedsiębiorca, złotnik, brązownik (zm. 1941)
• 13 czerwca – Konstanty Gorski, polski kompozytor i skrzypek-wirtuoz (zm. 1924)
• 27 czerwca – Leon Inchausti, hiszpański augustianin rekolekta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
• 6 lipca – Verner von Heidenstam, szwedzki prozaik i poeta (zm. 1940)
• 7 lipca – Józefina Vannini, włoska zakonnica, założycielka kamilianek, błogosławiona katolicka (zm. 1910)
• 8 lipca
  • Jan Duklan Słonecki, polski ziemianin, polityk (zm. 1896)
  • Ottilie von Bistram, niemiecka działaczka społeczna, podróżniczka (zm. 1931)
• 4 sierpnia – Knut Hamsun, pisarz norweski (zm. 1952)
• 18 sierpnia – Anna Ancher, duńska malarka (zm. 1935)
• 21 sierpnia – prof. Ludwik Krzywicki, socjolog działacz, społeczno-polityczny i ekonomista (zm. 1941)
• 23 sierpnia – Wacław Szymanowski, rzeźbiarz (zm. 1930)
• 6 września – Felicja Łączkowska, polska nauczycielka, działaczka społeczna i oświatowa, inicjatorka i współzałożycielka Muzeum Ziemi Kaliskiej (zm. 1932)
• 14 września – Tadeusz Zieliński, polski filolog klasyczny, historyk kultury (zm. 1944)
• 18 września
  • Franciszek Niżałowski, polski generał dywizji, prawnik (zm. 1937)
  • Józef Szamota, polski generał dywizji (zm. 1942)
• 24 września – Julius Klengel, niemiecki wiolonczelista, kompozytor i pedago (zm. 1933)
• 30 września – Wincenty Sicluna Hernández, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
• 2 października – Paul Matting, niemiecki polityk, nadburmistrz Wrocławia (zm. 1935)
• 9 października – Alfred Dreyfus, francuski oficer pochodzenia żydowskiego (zm. 1935)
• 16 października – Henryk Pachulski, polski kompozytor i pianista (zm. 1921)
• 18 października – Henri Bergson, francuski pisarz i filozof, laureat Nagrody Nobla (zm. 1941)
• 20 października – John Dewey, amerykański filozof i pedagog (zm. 1952)
• 18 listopada – Kost Łewycki (uk. Кость Левицький), premier Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej (zm. 1941)
• 28 listopada – Wiktor Grzesicki, polski generał major w służbie austro-węgierskiej (zm. 1917)
• 15 grudnia – Ludwik Zamenhof, twórca sztucznego języka esperanto (zm. 1917)
• 22 grudnia – Otto Ludwig Hölder, niemiecki matematyk (zm. 1937)

Zmarli

 Osobny artykuł: Zmarli w roku 1859.

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 3 marca
• Ostatki: 8 marca
• Popielec: 9 marca
• Niedziela Palmowa: 17 kwietnia
• Wielki Czwartek: 21 kwietnia
• Wielki Piątek: 22 kwietnia
• Wielka Sobota: 23 kwietnia
• Wielkanoc: 24 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny: 25 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 2 czerwca
• Zesłanie Ducha Świętego: 12 czerwca
• Boże Ciało: 23 czerwca

Zobacz multimedia związane z tematem: 1859