Józef Brzowski

Józef Brzowski

Data i miejsce urodzenia	przed 18 kwietnia 1805 Warszawa
Pochodzenie	polskie
Data i miejsce śmierci	3 lub 4 grudnia 1888 Warszawa
Instrumenty	wiolonczela, fortepian
Gatunki	muzyka poważna, muzyka romantyczna
Zawód	kompozytor, dyrygent, pedagog, wiolonczelista

Józef Brzowski (ur. przed 18 kwietnia 1805 w Warszawie, zm. 3 lub 4 grudnia 1888 tamże) – polski kompozytor, pedagog, dyrygent, wiolonczelista i publicysta muzyczny.

Urodził się w domu przy ulicy Leszno w Warszawie jako syn Karola Brzowskiego i Tekli z domu Przeździeckiej, został ochrzczony w warszawskim kościele św. Andrzeja 18 kwietnia 1805 roku. Nauki pobierał w Liceum Warszawskim, potem uczył się muzyki u swojego szwagra Karola Kurpińskiego, a od 1821 harmonii u W. Würfla i gry na wiolonczeli u J. Wagnera w konserwatorium w Warszawie. Osiągnął też biegłość w grze na fortepianie. Od 1824 grał na wiolonczeli w orkiestrze operowej, od 1827 był korepetytorem w balecie i asystentem dyrygenta, a w latach 1830–1833 dyrygentem opery i baletu w Warszawie.

Około 1833 zrezygnował z pracy w teatrze i poświęcił się kompozycji. W latach 1836–1837 występował we Francji i Niemczech. Opinię dobrego pedagoga zyskał Brzowski dzięki sukcesom pianistycznym córki Jadwigi Brzowskiej-Méjean. W 1857 został współpracownikiem „Ruchu Muzycznego”. W 1861 objął w Instytucie Muzycznym w Warszawie stanowisko inspektora, a od 1866 prowadził klasę fortepianu dla śpiewaków. W tym okresie wyjeżdżał kilkakrotnie do Brukseli, gdzie wykonano z dużym powodzeniem kilka jego kompozycji (2 msze, kantatę, Te Deum). Sukcesy belgijskie skłoniły Brzowskiego do napisania opery o bohaterze Flandrii Jacobie van Artevelde pt. Ruvaert Flandrii czyli Piwowar z Gandawy.

Twórczość Brzowskiego była oceniana różnorako: spotykała się zarówno z wielkim uznaniem, jak i ostrą krytyką. Był wielokrotnie wyróżniany i odznaczany, w kraju i za granicą, m.in. w Belgii i Hiszpanii. Po śmierci został zapomniany.

Życie rodzinne

Brzowski był dwukrotnie żonaty: 22 sierpnia 1835 ożenił się z Anną Elżbietą Dückert z domu Ketschon (ok. 1795–1843), zaś 25 sierpnia 1849 z Florentyną Górecką (ok. 1819–1905). Kompozytor miał dwoje dzieci: z pierwszą żoną córkę Jadwigę (1830–po 1892), znaną pianistkę i kompozytorkę, a z drugą – syna Aleksandra (1843–1858), zmarłego w młodości ucznia Szkoły Dramatycznej.

Ważniejsze kompozycje

• Opera komiczna Hrabia Weseliński (Warszawa 1833)
• Opera Rejent z Flandrii czyli Piwowar z Gandawy (nie wystawiona)
• Requiem (1845)
• Messe Solennelle (1861, wyk. Bruksela 1867)
• La Foi Messe (Bruksela 1868)
• Te Deum (Bruksela 1867)
• Symfonia dramatyczna (wyk. 1860)
• Elegia d-moll na skrzypce i fort. (wyd. 1885)
• Utwory fortepianowe i pieśni

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Ochlewski: Brzowski Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 3: Brożek Jan – Chwalczewski Franciszek. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1937, s. 57–58. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
• Stanisław Lachowicz: Brzowski Józef. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. 1: ab część biograficzna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1979, s. 446. ISBN 83-224-0113-2. OCLC 468356768. (pol.).
• EwaE. Talma-Davous EwaE., Józef Brzowski , pl.chopin.nifc.pl, styczeń 2010   (pol.).
• Tomasz Fatalski, „Nestor muzyków polskich”? Józef Brzowski i jego rodzina w świetle dokumentów metrykalnych, „Muzyka”, 67 (3), 2022, s. 151–162, https://doi.org/10.36744/m.1408.

Linki zewnętrzne

• Józef Brzowski – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Kompozycje Józefa Brzowskiego w bibliotece Polona