W dzisiejszym świecie Leon Wasilewski jest tematem, który wywołał wiele zainteresowania i debaty. Niezależnie od tego, czy ze względu na swoje znaczenie historyczne, wpływ na obecne społeczeństwo czy wpływ na różne obszary, Leon Wasilewski przyciągnął uwagę wielu osób. Od momentu powstania do chwili obecnej Leon Wasilewski wzbudził wiele opinii i był przedmiotem licznych studiów i badań. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty związane ze zmienną Leon Wasilewski, analizując jej znaczenie, implikacje i ewolucję w czasie.
Data i miejsce urodzenia |
24 sierpnia 1870 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Minister Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej Polskiej | |
Okres |
od 17 listopada 1918 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik |
Tytus Filipowicz (p.o.) |
Następca |
Ignacy Jan Paderewski (p.o.) |
Poseł RP w Tallinnie | |
Okres |
od 1920 |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący polskiej delegacji w Mieszanej Komisji Granicznej do spraw delimitacji granicy wschodniej w Mińsku/Równem | |
Okres |
od 1921 |
Odznaczenia | |
Leon Wasilewski (ur. 12 sierpnia?/24 sierpnia 1870 w Petersburgu, zm. 10 grudnia 1936 w Warszawie) – działacz PPS, bliski współpracownik Piłsudskiego, architekt polskiej polityki wschodniej u progu niepodległości. Drugą z jego trzech córek była Wanda.
Przodkowie Leona wywodzili się z Litwy. Początkowo nosili nazwisko Woyszwiłło. Pradziad Leona przeniósł się ze Żmudzi do Inflant polskich, a jego dziad Jerzy Woyszwiłło/Wasilewski (ur. ok. 1810 r.) był organistą w Liksnie. Ojciec w 1868 został organistą przy kościele św. Stanisława w Petersburgu, ówczesnej stolicy Rosji.
Na przerwanych studiach we Lwowie poznał żonę, Wandę z Zieleniewskich, z którą miał potem trzy córki – pierwsza, Halszka, później major w Wojsku Polskim, urodziła się w Londynie, Wanda i Zofia Aldona w Krakowie.
Był członkiem Ligi Narodowej w latach 1893–1894. W 1893 wyjechał do Lwowa, gdzie wstąpił do PPS (wcześniej krótko sympatyzował z endecją) i poznał Józefa Piłsudskiego. Kilka lat spędził w Londynie, wydając socjalistyczne pismo „Przedświt”. Po powrocie do Galicji zajmował się redagowaniem „Robotnika”, publikował też artykuły w czasopiśmie „Witeź”.
Po rozłamie w PPS pozostał wierny ugrupowaniu Józefa Piłsudskiego – PPS Frakcji Rewolucyjnej. Został członkiem Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych i Polskiego Skarbu Wojskowego.
W czasie I wojny światowej działał w Naczelnym Komitecie Narodowym. Był szefem Wydziału Prasowego i członkiem Rady Polskiej Organizacji Narodowej w 1914. Członek kierownictwa Zjednoczenia Stronnictw Niepodległościowych z ramienia Związku Chłopskiego w 1915 roku. Od 1917 należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. Był pracownikiem Biura Komisji do Spraw Jeńców Tymczasowej Rady Stanu. W listopadzie 1918 Wasilewski został ministrem spraw zagranicznych w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego. Po dymisji rządu wyjechał do Francji, by uczestniczyć w pracach Komitetu Narodowego Polskiego, dokooptowany jako delegat Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego po przekształceniu KNP w delegację Polski na paryską konferencję pokojową. W latach 1920–1921 poseł RP w Estonii. Brał udział w negocjacjach pokojowych z Rosją sowiecką, kończących wojnę polsko-bolszewicką. Po podpisaniu i ratyfikacji traktatu ryskiego przewodniczył polskiej delegacji w Mieszanej Komisji Granicznej (Смешанная Пограничная Комиссия) (1921–1922).
W II Rzeczypospolitej zajmował się pracą naukową – w 1924 mianowano go prezesem Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski, pięć lat później założył pismo „Niepodległość”, wydawał pisma i korespondencje marszałka Piłsudskiego, a na początku lat trzydziestych został szefem Instytutu Badań Spraw Narodowościowych. Do końca życia działał w PPS, w 1931 został wiceprezesem jej Rady Naczelnej.
Wasilewski był w okresie wojny polsko-bolszewickiej zdecydowanym zwolennikiem budowy federacji Polski, Litwy i Białorusi i sojuszu z niepodległą Ukrainą. Po traktacie ryskim sprzeciwiał się idei polonizacji Białorusinów i Ukraińców, domagając się prowadzenia wobec nich polityki asymilacji państwowej. Działacz ruchu prometejskiego.
Zmarł 10 grudnia 1936. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 125-3-31).