Most III
W dzisiejszym artykule zagłębimy się w fascynujący świat Most III, badając jego pochodzenie, ewolucję i dzisiejsze znaczenie. Most III jest tematem zainteresowania i debaty od dziesięcioleci, przyciągając uwagę zarówno naukowców, ekspertów, jak i entuzjastów. Zagłębiając się w tę analizę, zbadamy różne aspekty składające się na Most III, od jego aspektów historycznych po wpływ na współczesne społeczeństwo. Mamy nadzieję, że poprzez tę eksplorację rzucimy światło na różne aspekty, które sprawiają, że Most III jest fascynującym i istotnym tematem we współczesnym świecie.
Przekierowanie do:
Most III (brytyjski kryptonim Wildhorn III) – jedna z trzech operacji lotniczych Special Operations Executive, lotów dwustronnych połączonych z lądowaniem samolotu na polowym lotnisku w okupowanej Polsce, przeprowadzona nocą 25/26 lipca 1944. W jej trakcie przerzucono do Polski czterech cichociemnych, w drodze powrotnej samolot zabrał elementy zdobytego przez wywiad AK nad Bugiem rakietowego pocisku balistycznego V2 (A-4), konspiracyjny raport w tej sprawie, oraz polityków i kurierów.
Historia
Do przeprowadzenia akcji wyznaczony został 267 Dywizjon RAF. Samolot Dakota (KG-477 „V”), którego załogę tworzyli: pierwszy pilot – flight lieutenant George Culliford, drugi pilot – porucznik Kazimierz Szrajer z 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia, nawigator – flying officer J.P. Williams i radiooperator – flight sergeant J. Appelby, wystartował z lotniska Campo Casale we Włoszech o godzinie 19:28. Lot miał kryptonim „Wildhorn III”. Do zapadnięcia zmroku Dakota była eskortowana przez Liberatora B-24 ze 1586 Eskadry Specjalnego Przeznaczenia KG-827 „U” pilotowanego przez Bolesława Korpowskiego. Pierwotnie do tego zadania wyznaczone zostały dwa B-24 jednak jeden z nich z powodów technicznych nie wystartował. 23 minuty po północy Dakota wylądowała na lądowisku „Motyl”, które znajdowało się pomiędzy wsiami Wał-Ruda, Zabawa i Jadowniki Mokre w pobliżu Tarnowa (położenie: N50°08′ E20°47′).
Do okupowanej Polski przylecieli cichociemni: por. Kazimierz Bilski ps. „Rum”, pchor. Jan Nowak ps. „Zych”, pchor. Leszek Starzyński ps. „Malewa” i mjr Bogusław Wolniak ps. „Mięta”.
W operacji „Most III” przerzucono z okupowanej Polski do Brindisi we Włoszech Jerzego Chmielewskiego, Józefa Retingera, Tomasza Arciszewskiego ps. „Stanisław”, Tadeusza Chciuka ps. Celt oraz Czesława Micińskiego. Planowanym uczestnikiem był Antoni Kocjan (były więzień Auschwitz-Birkenau, nr obozowy 4267), który miał osobiście dostarczyć zdobyte 20 maja 1944 w okolicach wsi Sarnaki elementy rakiety V2 wraz z dokumentacją do Wielkiej Brytanii, ale z powodu aresztowania przez Gestapo zastąpił go Jerzy Chmielewski ps. „Rafał” (także były więzień Auschwitz-Birkenau).
Michał Kasza z Niwisk, komendant gminny Batalionów Chłopskich, który zebrał i dostarczył 13 części rakiety, w tym jedną o specjalnym przeznaczeniu, otrzymał podziękowanie od Komendy Głównej Armii Krajowej.
Podczas startu samolotu do lotu powrotnego do Brindisi pojawiły się trudności. Koła ugrzęzły w wilgotnym gruncie. Dwie próby ruszenia maszyną zakończyły się niepowodzeniem. Rozważano zniszczenie samolotu, który rozładowano. Usunięto darń blokującą podwozie, podłożono pod koła deski i ponownie wrzucono ładunek. Douglas C-47 mógł wreszcie ruszyć i wzbił się w powietrze. W trakcie prób uwolnienia samolotu uszkodzono przewody hydrauliczne, dlatego po starcie załoga nie mogła od razu wciągnąć podwozia, udało się to dopiero podczas przelotu nad Tatrami. We Włoszech samolot wylądował o 5:43 nad ranem. Operacja, łącznie z pobytem na ziemi w Polsce trwała 10 godzin i 15 minut. Nowozelandzki pierwszy pilot, George Culliford, został za nią odznaczony Orderem Virtuti Militari.
Dowódcą ochrony lądowiska „Motyl” był kapitan Władysław Kabat ps. „Brzechwa”. Operację zabezpieczał oddział AK „Urban”, w którym był m.in. Adam Gondek. W akcji wzięło udział ponad 400 osób. Oficerem startowym podczas operacji Most III i Most II był Włodzimierz Gedymin.
Przypisy
- ↑ a b Operacje MOST » Cichociemni elita dywersji , Cichociemni elita dywersji (pol.).
- ↑ a b Kajetan Bieniecki, Lotnicze wsparcie Armii Krajowej, Krakow: Arcana, 1994, s. 201–217, ISBN 83-86225-10-6.
- ↑ a b c Andrzej Olejko, Krzysztof Mroczkowski: Szachownice nad okupowaną Europą, Libra, 2011, ISBN 978-83-89183-69-9
- ↑ Tadeusz Bór Komorowski: Armia Podziemna. Warszawa: Bellona SA, 2009, s. 205. ISBN 978-83-11-11617-7.
- ↑ Praca zbiorowa: Bataliony Chłopskie w walce o narodowe i społeczne wyzwolenie, Warszawa 1975, s. 324.
- ↑ Kazimierz Szrajer: „Trzeci Most” – wspomnienia Kazimierza Szrajera.. 301 dyon.pl. .
- ↑ Obituary: George Culliford. The New Zealand Herald, 2001-12-29. . (ang.).
- ↑ Halszka Szołdrska: Lotnictwo Podziemia, czyli dzieje Wydziału Lotniczego KG AK. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łac̨zności, 1986, s. 94-95. ISBN 83-206-0532-6.
Bibliografia
- Józef Garliński: Politycy i żołnierze, Londyn 1971, ISBN 1-9500-3407-X.
- Michał Wojewódzki: Akcja V-1, V-2, Wydawnictwo MON, Warszawa 1975.
- Marek Nasiadka: Podlaski przełom Bugu. Przewodnik nie tylko dla turystów, Wydawnictwo Turystyczne Paweł Wład, Rzeszów 2010.
Linki zewnętrzne
- Piotr Wieslaw Grajda: Uczestnik Operacji III Most, pilot Kazimierz Szrajer i Rakieta V2
- Relacja Władysława Kabata o „Operacji III Most”
