Bugünkü yazımızda Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti'in büyüleyici dünyasına dalacağız. Hem uzmanların hem de meraklıların dikkatini çeken bu konu, bize keşfedilecek çok çeşitli ilginç yönler sunuyor. Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti, toplum üzerindeki etkisinden bugünkü önemine kadar tartışma ve tartışmalara yol açmaya devam eden bir konudur. Bu makale boyunca, önemine dair daha eksiksiz ve zenginleştirici bir vizyon sağlamak amacıyla Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti'i çevreleyen farklı yönlere ve perspektiflere ışık tutmaya çalışacağız. Öyleyse kendinizi Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti'in heyecan verici evrenine kaptırmaya ve bu temanın sunduğu her şeyi keşfetmeye hazır olun.
Genel bilgiler | |
---|---|
Kuruluş tarihi | 13 Ekim 1826 |
Önceki kurum |
|
Kapanış tarihi | 4 Kasım 1922 |
Sonraki kurum | |
Türü | Bakanlık |
Bağlılığı | Sadaret |
Adres | İstanbul, Osmanlı Devleti |
Evkaf Nâzırlığı veya Evkaf-ı Hümâyun Nezâreti, son dönem Osmanlı hükûmetlerinde vakıf kurumlarından sorumlu olan nâzırlıktır.
Osmanlı Devleti daha kuruluşunun ilk yıllarında vakıflar kurmaya ve işletmeye başlamıştır. İkinci padişah Orhan Gazi'nin Bursa'da yaptırdığı cami, medrese ve diğer kurumları vakıf olarak düzenleyip, vezirlerinden Sinan Paşa'yı bu vakıfların sorumlusu olarak tayin ettiği bilinmektedir. Bu tarihten sonra vakıfların sayısı artıkça çeşitli evkaf nazırlıkları kuruldu. Bir süre bu vakıflar şeyhülislama bağlandı. I. Süleyman'ın saltanatı sırasında vakıfların yönetimi kapı ağası Hadım Mehmed Ağa'ya verilerek Kapı Ağası Nezareti kuruldu. I. Abdülhamit'in döneminde Evkâf-ı Hamîdiyye ve II. Mahmut'un dönemimde Evkâf-ı Hamîdiyye ve Mahmûdiyye meydana getirildi. Sonunda 13 Ekim 1826 tarihinde Evkaf-ı Hümayun Nezareti adı altında Evkaf Nazırlığı kuruldu.
Hacı Yusuf Efendi ilk Evkaf Nazırıdır. 1831 yılında Şık-kı Evvel Defterdarları, Haremeyn Müfettişi, Saray Ağası, Kaptan-ı Derya, Çavuşbaşı, Reis-ül Küttab, İstanbul, Eyüp, Galata, Üsküdar kadıları ve Sadrıâli nezaretlerinin elindeki vakıfların hepsi bu nazırlığa bağlandı. Evkaf nazırlığı 1838 yılında kısa bir süre Tophane ve Darphane nazırlığına bağlandıysa da 1839 yılında tekrar bağımsız bir hale gelerek hükûmete alındı. Bu dönemdeki Evkaf Nazırı Ahmet Sadık Ziver Paşa'dır.
Son Osmanlı Evkaf Nazırı 1922 yılının Ekim-Kasım aylarında görev yapmış olan Raşid Bey'dir. Evkaf nazırlığı 1921 yılında Ankara’da kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmetinde, Şer’iyye ve evkaf vekâleti olarak anılmıştır. 1924 Anayasası'na göre de bakanlık olmaktan çıktı ve başbakanlığa bağlı bir genel müdürlük hâline getirildi.