W tym artykule zagłębimy się w Gwara bydgoska, temat, który w ostatnim czasie wywołał zainteresowanie i debatę w społeczeństwie. Jest to istotny temat, który przykuł uwagę ekspertów, badaczy i ogółu społeczeństwa. Gwara bydgoska wywołał sprzeczne opinie, był tematem dyskusji w różnych obszarach i wzbudził rosnące zainteresowanie społeczności. W tym artykule będziemy badać różne aspekty związane z Gwara bydgoska, od jego pochodzenia i ewolucji, po wpływ na obecne społeczeństwo. Mamy nadzieję, że ten artykuł będzie użytecznym i pouczającym źródłem informacji dla wszystkich, którzy chcą dowiedzieć się więcej o Gwara bydgoska.
Gwara bydgoska – gwara języka polskiego używana przez niektórych mieszkańców Bydgoszczy i okolic.
Ludność zamieszkująca miasto Bydgoszcz przed XVIII wiekiem mówiła głównie gwarą kujawską.
Od 1772, to jest od I rozbioru Polski, w wyniku którego Bydgoszcz znalazła się w granicach Prus, nastąpił duży napływ ludności niemieckiej do miasta. Tuż przed 1920, to jest przed wkroczeniem do Bydgoszczy polskiej armii, ludność ta stanowiła większość mieszkańców miasta (ponad 80% populacji Bydgoszczy). Zarówno ten fakt, jak i postępująca germanizacja, wywarły duży wpływ na język mieszkańców pochodzenia polskiego. W związku z tym do mowy mieszkańców Bydgoszczy zostało wprowadzonych wiele germanizmów, poddanych spolszczeniu. Miejska gwara bydgoska, bardzo podobna do gwary poznańskiej, z zapożyczeniami słów z języka niemieckiego występowała na terenie Bydgoszczy i w jej okolicach.
W 1939 nastąpiło włączenie miasta do nazistowskich Niemiec oraz eksterminacja jego mieszkańców (szczególnie inteligencji). Po zakończeniu II wojny światowej gwarę bydgoską zaczął zastępować język literacki. Poprzez napływ ludności do miasta w czasach Polski Ludowej z ziemi chełmińskiej, Kociewia i okolic gwara bydgoska zaczęła zanikać. Obecnie najwięcej jej użytkowników można spotkać wśród starszej części społeczeństwa na Okolu, Szwederowie i Jachcicach.
Najlepiej udokumentowanym świadectwem gwary bydgoskiej jest powieść Jerzego Sulimy-Kamińskiego Most Królowej Jadwigi. We wrześniu 2012 ruszyła internetowa inicjatywa „Ratowanie Gwary Bydgoskiej”, w której wzięło udział ponad 1200 osób. Owocem ich prac jest opublikowany w internecie na początku stycznia 2013 Słowniczek Gwary Bydgoskiej.
Jedne z najczęściej stosowanych określeń to: