W dzisiejszym świecie Siły Powietrzne jest tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego grona odbiorców. Niezależnie od tego, czy jest to wpływowa osoba, kwestia społeczna, ważna data czy aktualny temat, Siły Powietrzne przykuł uwagę wielu osób w różnych kontekstach. W tym artykule dokładnie zbadamy wszystkie aspekty i aspekty związane z Siły Powietrzne, aby zapewnić szerszą i bardziej wszechstronną perspektywę na ten temat. Od jego pochodzenia po wpływ na społeczeństwo, zajmiemy się istotnymi szczegółami, które przyczynią się do wzbogacenia wiedzy i zrozumienia Siły Powietrzne. Idąc tym tropem, zanurzymy się w podróż pełną odkryć i dociekań, która pozwoli nam zagłębić się w znaczenie i znaczenie Siły Powietrzne w dzisiejszym świecie.
Orzeł Sił Powietrznych | |
Państwo | |
---|---|
Siły zbrojne | |
Nazwa skrócona |
SP |
Data utworzenia |
listopad 1918 |
Znak rozpoznawczy | |
Proporzec | |
Liczebność | |
Najwyższe dowództwa | |
Wojskowe |
Inspektorat Sił Powietrznych (podległy Dowództwu Generalnemu RSZ), Centrum Operacji Powietrznych – Dowództwo Komponentu Powietrznego (podległe Dowództwu Operacyjnemu RSZ), Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych |
Siły Powietrzne (SP) – jeden z pięciu rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, obok Wojsk Lądowych, Marynarki Wojennej, Wojsk Specjalnych i Wojsk Obrony Terytorialnej. Ich głównymi zadaniami są prowadzenie operacji mających na celu uzyskanie przewagi w powietrzu i wspieranie oddziałów innych rodzajów Sił Zbrojnych. Składają się z Wojsk Lotniczych, Wojsk Obrony Przeciwlotniczej i Wojsk Radiotechnicznych.
Prekursorem Sił Powietrznych było lotnictwo Błękitnej Armii podczas I wojny światowej. Do 1 lipca 2004 roku Siły Powietrzne nosiły nazwę Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej (WLOP), które z kolei utworzono 1 lipca 1990 roku przez połączenie dwóch rodzajów sił zbrojnych: Wojsk Lotniczych i Wojsk Obrony Powietrznej Kraju.
Historia Sił Powietrznych zaczyna się z końcem I wojny światowej. W 1918 roku funkcjonowało kilka polskich eskadr stworzonych w innych państwach. W Rosji istniała eskadra przy oddziałach generała Józefa Dowbor-Muśnickiego, rozformowana w maju 1918 roku. We Francji pięć eskadr lotniczych powstało przy armii generała Józefa Hallera. Znalazły się w Polsce wraz z wyposażeniem w 1919 roku.
Siły Powietrzne zaczęto tworzyć w listopadzie 1918 roku. Początkowo opierały się na maszynach zdobycznych lub pozostawionych przez armie zaborców (niemiecką lub austriacką). Najwięcej sprzętu zdobyli powstańcy wielkopolscy w bitwie o Ławicę, rozegranej 6 stycznia 1919 roku, w której zdobyto kilkaset rozmontowanych i zakonserwowanych samolotów bojowych i balonów obserwacyjnych. Zdobyty sprzęt miał wartość 200 milionów marek niemieckich i stanowił największy łup wojenny w dziejach polskiego oręża. Na zdobytych samolotach LVG 9 stycznia 1919 roku poznańska eskadra zbombardowała 25-kilogramowymi bombami lotnisko we Frankfurcie nad Odrą, wykonując bombardowanie 6 samolotami, zrzucając łącznie 900 kg bomb. Na sprzęcie zdobytym na Ławicy walczono później o Lwów podczas walk polsko-ukraińskich oraz podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919–1920. Od 1919 roku kupowano samoloty za granicą. W wyniku tego w 1920 roku Siły Powietrzne posiadały mieszankę samolotów brytyjskich, francuskich, niemieckich, austriackich i włoskich z okresu I wojny światowej. Głównie były to:
W 1925 roku utworzono Oficerską Szkołę Lotnictwa w Grudziądzu, w 1927 przeniesioną do Dęblina.
Po wojnie z ZSRR przestarzałe samoloty wycofywano, a ich miejsce zajęły nowe, zakupione głównie we Francji. W latach 1924–1926 podstawowym myśliwcem został SPAD 61C1 (280 sztuk), lekkimi bombowcami kolejno: Potez XV (245 sztuk), Breguet XIX (250 sztuk) i Potez XXV (316 szuk), który był produkowany w Polsce na licencji. Cięższe bombowce to Farman F-68BN4 Goliath, a później Fokker F.VIIB/3m, również produkowany w Polsce. Później, na licencji czeskiej, wyprodukowano 50 samolotów Avia BH-33 pod nazwą PWS-A. Lotnictwo morskie do połowy lat trzydziestych używało francuskich łodzi latających, głównie Schreck FBA-17H, LeO H.13, LeO H.135B3 i Latham 43. Od początku lat trzydziestych lotnictwo polskie zaczęto wyposażać w samoloty polskiej konstrukcji, produkowane w Polsce. Pierwszym myśliwcem polskiej konstrukcji był następca PWS-A, samolot PWS-10, którego 80 egzemplarzy używano od 1932 roku.
W 1933 roku do służby weszły myśliwce PZL P.7a, wyprodukowane w liczbie około 150 sztuk, a następnie około 50 egzemplarzy PZL P.11a. W latach 1935–1936 jednostki wyposażono w myśliwce PZL P.11c (około 150 sztuk). Niestety, nowoczesne w 1935 roku samoloty cztery lata później były już przestarzałe. Rozwinięcie tych konstrukcji w postaci PZL P.24 było kierowane wyłącznie na eksport. Jedynie PZL.23 Karaś (166 sztuk) i PZL.37 Łoś (36 sztuk) względnie odpowiadały standardom ówczesnej broni. Prototyp PZL.50 Jastrząb nie doczekał się produkcji seryjnej. Podobny los spotkał ciężkie myśliwce PZL.38 Wilk i PZL.48 Lampart.
Do 1939 roku lotnictwo zorganizowane było w 6 pułków:
24 sierpnia 1939 roku pułki lotnicze zlikwidowano. Eskadry przydzielono do poszczególnych armii oraz brygad. Według danych z 1 września 1939 roku ogólna liczba samolotów wojskowych lotnictwa polskiego wynosiła 745, z czego w oddziałach bojowych 400 maszyn. Pozostałe 345 stanowiło sprzęt rezerwowy.
Skład lotnictwa bojowego:
Z wyjątkiem Łosi sprzęt ten ustępował pod każdym względem samolotom niemieckiej Luftwaffe, a eskadry łącznikowe były niemal bezbronne.
Mimo prawie ośmiokrotnej przewagi liczebnej nieprzyjaciela, w walkach powietrznych poniósł on poważne straty. Już 1 września brygada pościgowa zestrzeliła w rejonie Warszawy 14 samolotów niemieckich, a nazajutrz piloci 142. eskadry (4. pułk lotniczy) w rejonie Chełmży – 7. Ogółem w okresie od 1 do 17 września polscy piloci zestrzelili na pewno 126 samolotów niemieckich, prawdopodobnie jeszcze 10 i uszkodzili 14. Ponadto polskie załogi bombowe zestrzeliły 11 maszyn, a artyleria przeciwlotnicza – kolejne kilkadziesiąt.
Według archiwalnych źródeł niemieckich Luftwaffe straciła bezpowrotnie w kampanii polskiej około 247 samolotów, w tym 91 w wypadkach lotniczych, a niemal tyleż zostało uszkodzonych.
Lotnictwo polskie straciło około 70% sprzętu i wielu lotników. 17 września do Rumunii przeleciały 43 samoloty P.7 i P.11 oraz część Łosi. Pomiędzy 17 a 20 września większość lotników polskich przekroczyła granicę rumuńską i węgierską.
Wobec pogarszającej się sytuacji politycznej przed wybuchem wojny, władze polskie postanowiły rozbudować lotnictwo i wprowadzić na wyposażenie nowe typy samolotów krajowej, jak i również zagranicznej produkcji.
Na wiosnę 1940 roku przewidziany był stan sił powietrznych:
Razem więc: 30 eskadr pościgowo-myśliwskich, 18 eskadr bombowych, 14 eskadr liniowych/rozpoznawczych, 18 eskadr obserwacyjnych/towarzyszących, 3 eskadry morskie.
Na rok 1942 zatem przewidziano poniższą organizację sił powietrznych (uchwaloną przez KSUS / Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu):
Razem więc: 32 eskadry pościgowo-myśliwskie, 21 eskadr bombowych, 20 eskadr liniowych/rozpoznawczych, 28 eskadr obserwacyjnych/towarzyszących, 1 pluton łącznikowy.
Po upadku Polski zaczęto tworzyć nowe jednostki we Francji. Jedyną jednostką sformowaną przed atakiem Niemiec na Francję był dywizjon 1/145, wyposażony w myśliwce Caudron CR.714 (przerobione na wojskowe samoloty sportowe, była to jedyna jednostka używająca tych maszyn). Polskich pilotów przydzielano do dywizjonów francuskich i tak zwanych kluczy kominowych. Latali na wielu typach maszyn, jednak najwięcej z nich na myśliwcach Morane-Saulnier MS.406.
Początki lotnictwa ludowego Wojska Polskiego sięgają 7 lipca 1943 roku, kiedy to dowódca 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pułkownik dyplomowany Zygmunt Berling wydał rozkaz dzienny nr 43 o sformowaniu między innymi 1 Samodzielnej myśliwskiej eskadry lotniczej. Na miejsce formowania wybrano lotnisko Grigoriewskoje położone w obwodzie riazańskim na terytorium ZSRR.
20 sierpnia 1943 roku eskadrę rozwinięto do rozmiarów pułku, któremu nadano nazwę: 1 pułk lotnictwa myśliwskiego „Warszawa”.
1 kwietnia 1944 roku przystąpiono do formowania 2 pułku nocnych bombowców „Kraków”. 31 października zorganizowano Dowództwo Lotnictwa Frontu Wojska Polskiego. Wymieniony organ dowodzenia, z gen. Fiodorem Połyninem na czele, powstał w wyniku przemianowania radzieckiego dowództwa 6 Armii Lotniczej.
Po zakończeniu wojny (10 maja 1945 roku), polskie lotnictwo wojskowe przebazowano z terenu Niemiec do stałych miejsc postoju w kraju. Dysponowało wówczas następującymi jednostkami:
Jednostki samodzielne
Pod koniec 1945 roku na stanie sił powietrznych znajdowały się 643 samoloty (152 Jak-9 wszystkich wersji, 177 Ił-2 wszystkich wersji, 121 Pe-2 wszystkich wersji, 36 UT-2, 138 Po-2, 11 C-47, 4 Li-2, 2 Szcze-2, 1 P-39, 1 Bf 108).
Po wojnie nadal rozwijano polskie lotnictwo. Z ZSRR dostarczono bombowce Pe-2 i Tu-2 (w 1950 roku) oraz bombowce treningowe USB-1 i USB-2. W 1949 roku do służby wprowadzono przebudowane na bombowce treningowe samoloty transportowe Li-2sb. W 1950 roku przeszkolono pierwszych pilotów na samolotach odrzutowych (Jak-17); do uzbrojenia weszły transportowce Ił-12 oraz samoloty treningowe Jak-18 i treningowe bombowce UTB-2. W 1951 roku pojawiły się pierwsze odrzutowce – Jak-23 i MiG-15 (również w wersji dwumiejscowej UTIMiG-15), a w 1961 roku następca MiG-a-15 – MiG-17.
Poza dostawami z ZSRR Polska podjęła również produkcję licencyjną: MiG-ów-15 (jako Lim-1, w 1952 roku) i MiG-ów-15bis (jako Lim-2, od 1957 roku). W 1955 roku rozpoczęto produkcję MiG-ów-17 (jako Lim-5). W 1964 roku powstało krajowe rozwinięcie tego samolotu – szturmowy Lim-6bis.
Jedyny odrzutowy bombowiec, Ił-28, wszedł do służby w 1952 roku. Siedem lat później Polska otrzymała niewielką liczbę samolotów MiG-19, a w 1963 roku podstawowym samolotem myśliwskim stał się MiG-21. W 1979 roku do służby trafiła mała liczba samolotów MiG-23, a w roku 1989 – MiG-29.
Od 1949 roku podstawowym samolotem szturmowym był Ił-10 (od 1951 roku również wersja treningowa UIł-10). Począwszy od roku 1965 lotnictwo szturmowe zaczęło używać odrzutowców, początkowo Su-7, następnie Su-20 (1974) i Su-22 (1984).
Jedyny odrzutowy samolot szkolny, PZL TS-11 Iskra, zastąpił tłokowe Junak-2 (w służbie od 1952 roku), Junak-3 (1954) i TS-8 Bies (1958). Następca Iskry, PZL I-22 Iryda, przez pewien czas znajdował się w małej liczbie w wyposażeniu Wojsk Lotniczych, lecz ciągłe problemy sprawiły, że wszystkie Irydy wróciły do fabryki w celu dokonania modyfikacji i obecnie nie znajdują się w wyposażeniu wojska.
Od 1951 roku funkcję samolotu wielozadaniowego spełniał Jak-12, w 1955 roku dołączył do niego An-2, a później również Wilga-35P.
Samoloty transportowe i pasażerskie to kolejno: Ił-14 (od 1955 roku), Ił-18 (1961), An-12B (1966), An-26 (1972), Jak-40 (1973) i Tu-154.
W okresie powojennym polskie lotnictwo zostało również wyposażone w śmigłowce: wielozadaniowy SM-1 (licencja Mi-1) od 1956 roku, wielozadaniowy Mi-4 od 1958 roku, wielozadaniowy SM-2 od 1960 roku, Mi-2 i Mi-8 (później również Mi-17) od 1968 roku, a także szturmowy Mi-24 od 1976 roku. W użyciu znalazły się również amfibijny Mi-14 i ciężki transportowy Mi-6.
W 1954 Wojska Lotnicze połączono z Wojskami Obrony Powietrznej Kraju, tworząc Wojska Lotnicze i Obrony Przeciwlotniczej Obszaru Kraju. Nowa formacja skupiała zarówno jednostki lotnicze, jak i przeciwlotnicze. W 1962 rozdzielono je ponownie na Wojska Lotnicze i Wojska Obrony Powietrznej Kraju jako odrębne rodzaje sił zbrojnych. Ta struktura funkcjonowała nieprzerwanie przez 28 lat.
1 lipca 1990 roku ponownie połączono oba elementy, tworząc Wojska Lotnicze i Obrony Powietrznej.
W roku 2006 do uzbrojenia weszły dwa nowe typy maszyn: na początku roku lekki śmigłowiec PZL SW-4, 9 listopada zaś – pierwsze samoloty F-16C/D, które w przetargu na myśliwiec wielozadaniowy pokonały Gripena i Mirage’a 2000.
16 stycznia 2009 roku wycofano ze służby ostatni z 12 samolotów transportowych An-26. 24 marca przekazano pierwszy z pięciu samolotów transportowych C-130 Hercules.
Po 10 kwietnia 2010 roku Ministerstwo Obrony Narodowej wyczarterowało na cztery lata dwa samoloty Embraer 175 od PLL LOT do przewozu najważniejszych osób w państwie; samoloty te są cywilne, obsługują je cywile i nie są oznaczone szachownicą lotniczą.
W 2011 r. wykonano prace, których celami były poprawienie bezpieczeństwa wykonywania zadań lotniczych oraz optymalizacja szkolenia. Wdrożone zostały działania naprawcze i profilaktyczne, którymi objęte zostały wszystkie jednostki organizacyjne lotnictwa Sił Powietrznych oraz pozostałych Rodzajów Sił Zbrojnych. Przeprowadzono gruntowną analizę wszystkich dokumentów normujących szkolenie lotnicze, opracowano nowe dokumenty oraz wprowadzono szereg poprawek i uzupełnień do programów i instrukcji. Zmieniono także organizację bezpieczeństwa i ubezpieczenia lotów podnosząc standard funkcjonowania lotnisk. Pracę nad systemem problematyki bezpieczeństwa zostały zwieńczone opracowaniem czterech dokumentów: „Regulaminu Lotów RL 2010”, „Instrukcji Organizacji Lotów 2010”, „Instrukcji Ruchu Lotniczego Sił Zbrojnych RP” oraz „Instrukcji organizacji lotniczej łączności radiowej Sił Zbrojnych RP – wydanie II”. Dokonano zmian zapisów w instrukcjach użytkowania statków powietrznych, dotyczących ich doposażenia w nowe urządzenia i agregaty. Wprowadzono codzienny nadzór nad pracą służb Hydrometeorologicznej Sił Zbrojnych RP. Zakończono rozbudowę sieci WAN Meteo – RL.
Przeprowadzono ćwiczenia Sił Powietrznych pod kryptonimem „Orzeł-11”, które odbyły się we wrześniu 2011 r. Zasadniczym celem ćwiczeń było przygotowanie dowództw oraz jednostek Sił Powietrznych do realizacji działań bojowych w ramach wydzielonego Komponentu Powietrznego, a także jego zabezpieczenia i wsparcia podczas prowadzenia połączonej operacji obronnej kraju. Ćwiczenie odbyło się przy współdziałaniu z Komponentem Lądowym i Morskim, Inspektoratem Wsparcia Sił Zbrojnych, Żandarmerią Wojskową oraz Polską Agencją Żeglugi Powietrznej. Przeprowadzono je na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z wykorzystaniem ośrodków poligonowych w Ustce, Nadarzycach, Drawsku Pomorskim, na poligonach morskich znajdujących się w strefie obrony Marynarki Wojennej oraz w jednostkach uczestniczących.
Siły Powietrzne współorganizowały największe w Polsce pokazy lotnicze Radom Air Show 2011, z udziałem samolotów wojskowych i cywilnych z całego świata. W pokazach wzięło udział 160 statków powietrznych, w tym 116 w pokazie dynamicznym, a 44 w statycznym. Łącznie zaprezentowano 261 lotników i 57 statków powietrznych.
Nastąpiła certyfikacja Komponentu Lotniczego „Jastrząb” składającego się z czterech samolotów F-16 Jastrząb, personelu obsługi oraz ochrony wojsk, jako Sił Zdolnych do Przerzutu w ramach operacji NATO. Komponent lotniczy musiał przejść certyfikację według programu TACEVAL. Program ten ma za zadanie zweryfikowanie zdolności do podjęcia działań bojowych przez okres wyznaczony przez dowództwo NATO, w warunkach ograniczonej pomocy ze strony państwa-gospodarza.
W październiku 2011 r. odbył się kurs szkoleniowo-metodyczny kierowniczej kadry lotnictwa Sił Zbrojnych RP „Zlot 2011”. Celem było kreślenie roli dowódców poszczególnych szczebli dowodzenia podczas realizacji zadań, ocena poziomu umiejętności pilotażowych i bojowych kierowniczej kadry lotnictwa Sił Zbrojnych RP.
2 września 2016 roku ogłoszone zostały dwie niezależne procedury przetargowe przez Inspektorat Uzbrojenia MON celem pozyskania samolotów do przewozu VIP-ów. Celem zakupu są trzy średnie maszyny, w tym jedna używana i dwie nowe. Wymagana liczba miejsc wynosi nie mniej niż 65 foteli, zasięg minimalny 5500 kilometrów, loty transatlantyckie bez międzylądowania z minimum 30 pasażerami, w konfiguracji do przewozu VIP-ów, posiadanie systemów łączności niejawnej, obrony i ochrony. Samoloty używane mają mieć silniki nie starsze niż 5 lat, a liczbę miejsc w średnich maszynach nie mniejszą niż 132. Zasięg samolotów przy pełnym obciążeniu ma pozwolić na przelot nad Atlantykiem z międzylądowaniem.
W październiku 2016 roku zdecydowano, że przetarg na dwa małe samoloty dla VIP-ów wygrywa Gulfstream G550, gdyż druga oferta nie spełnia wymogów. W dniu 15 listopada 2016 roku Szef IU MON gen. bryg. Adam Duda i Jeffrey Crosby, reprezentujący przedsiębiorstwo Gulfstream Aerospace, podpisali umowę na dostawę maszyn.
21 czerwca 2017 roku pierwsza maszyna Gulfstream G550 wylądowała na Lotnisku Chopina w Warszawie i została przekazana 1. Bazie Lotnictwa Transportowego. Samolot otrzymał imię „Książę Józef Poniatowski”. Następny samolot, o imieniu „Generał Kazimierz Pułaski”, został odebrany 29 lipca 2017 roku na lotnisku w Bydgoszczy.
31 stycznia 2020 roku w Dęblinie, szef MON podpisał umowę na zakup 32 wielozadaniowych samolotów piątej generacji F-35 dla Sił Powietrznych. Wartość umowy wynosi 4,6 mld USD. Jej przedmiotem jest dostawa 32 samolotów F-35A wraz z pakietem szkoleniowym i logistycznym.
14 kwietnia 2021 Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowało o podpisaniu umowy z rządem USA, dotyczącej zakupu 5 używanych samolotów transportowych C-130H Hercules, które uzupełnić mają dotychczas eksploatowane samoloty C-130E. Maszyny zakupiono poprzez procedurę EDA. Samoloty trafią do 33. Bazy Lotnictwa Transportowego. 27 lipca 2022 roku samolot szkolny TS-11 Iskra został oficjalnie wycofany ze służby w Siłach Powietrznych.
Szef Sekcji Żeglugi Napowietrznej
Podstawami prawnymi utworzenia powietrznego segmentu polskich Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej są Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz akty prawne niższego rzędu, w tym przede wszystkim ustawa o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2305). Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o obronie Ojczyzny, w skład Sił Zbrojnych wchodzą jako ich rodzaje: Wojska Lądowe, Siły Powietrzne, Marynarka Wojenna i Wojska Specjalne, zaś na podstawie art. 15 ust. 3 tej samej ustawy, Siłami Powietrznymi dowodzi Dowódca Sił Powietrznych. Przepis ten nie narusza jednak postanowień prawa w zakresie cywilnego zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sprawowanego za pośrednictwem Ministra Obrony. Ustawa z 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw zlikwidowała stanowisko Dowódcy Sił Powietrznych. Od 1 stycznia 2014 r. dowódcami rodzajów Sił Zbrojnych są Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych, którym podlegają poszczególne jednostki wojskowe SP.
Z dniem 1 stycznia 2014 na podstawie ustawy o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r. poz. 852) dowództwo Sił Powietrznych uległo likwidacji, a jego zadania przejęło Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych.
Zdjęcie | Nazwa | Pochodzenie | Wersja | Liczba | Służba od | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Samoloty szkolno-treningowe (AJT) | ||||||
PZL-130 Orlik | Polska | TC-II Advanced | 28 | 1992 | Do szkolenia podstawowego i zaawansowanego. Modernizacja do standardu TC-II Advanced do 2022. | |
M-346 Bielik | Włochy | M-346 | 16 | 2016 | Do szkolenia zaawansowanego (na MRCA 4,5 i 5 gen.). Aktualizacja software systemu awionicznego w 2022. | |
Lekkie samoloty bojowe (LCA). Wielozadaniowe samoloty bojowe (MRCA) | ||||||
FA-50 | Korea Południowa | FA-50GF Block 10 FA-50PL Block 20 |
12 0/36 |
2023 2025-2028 |
Planowana jest modernizacja (po 2025) FA-50GF do FA-50PL (m.in. radar AESA Raytheon PhantomStrike). | |
F-16 | Stany Zjednoczone | F-16C Block 52+ F-16D Block 52+ |
36 12 |
2006 | Planowana jest modernizacja (od 2025) do F-16V(m.in. radar AESA). | |
F-35 | Stany Zjednoczone | F-35A Block 4 |
0/32 | 2026-2030 | Umowa 2020. Dostawy 2024-2025 (do bazy w US, gdzie będą szkolić się piloci z PL) i docelowo 2026-2030 (do baz w PL). | |
Su-22 | ZSRR | M4K UM3K |
12 6 |
1984 | W służbie do ~2025.
Docelowo będą wycofane lub/i przekazane Ukrainie. | |
MiG-29 | ZSRR | MiG-29M 9.12A MiG-29UBM 9.51 |
11 3 |
1989 | W służbie do ~2027 są egz. z ZSRR i Czech. Zmodyfikowane do działania w przestrzeni powietrznej NATO, wyposażone w izraelski komputer misji, wielofunkcyjny wyświetlacz, system IFF Mode 5 czy systemy nawigacyjne TACAN i ILS (na maszynach 1-miejscowych z interogatorem).
Docelowo będą wycofane lub/i przekazane Ukrainie (przekazano egz. z Niemiec). | |
Samoloty AEW&C | ||||||
Saab 340 AEW&C | Szwecja | Saab 340B AEW-300 | 1/2 | 2024 | Używane, kupione od Szwecji, umowa 2023. Inne oznaczenie to S 100D Argus (ASC-890). | |
Samoloty transportowe | ||||||
M28 Bryza | Polska | M28B M28PT/GC |
24 | 2002 | ||
CASA C-295 | Hiszpania | M | 16 | 2003 | Jeden (o numerze bocznym 019 – zakupiony w roku 2007) utracono w 2008 w katastrofie lotniczej w Mirosławcu. | |
C-130 Hercules | Stany Zjednoczone | E H |
5 3/5 |
2009 | Przekazane przez USA w ramach bezzwrotnej pożyczki na cele wojskowe. | |
Gulfstream G550 | Stany Zjednoczone | 2 | 2017 | |||
Boeing 737-800 | Stany Zjednoczone | NG NG BBJ2 |
1 2 |
2017
2021 2021 |
Samolot o numerze fabrycznym 61358 w listopadzie 2017 zakupiony przez MON. | |
Śmigłowce | ||||||
SW-4 Puszczyk | Polska | 24 | 2006 | |||
Mi-2 | ZSRR Polska |
RL P T D R URP-G Sz |
16 | 1973 | ||
W-3 Sokół | Polska | W-3T W-3P W-3RL W-3WA W-3W SAR W-3WA SAR |
4 1 6 4 1 1 |
1993-1996 | ||
W-3 Sokół | Polska | W-3WA | 7 | 2008-2013 | Zmodyfikowane do transportu VIP. | |
Mi-8 | ZSRR Rosja |
Mi-17-1V Mi-17 Mi-8RL Mi-8PS |
5 3 3 1 |
1973-2011 | Śmigłowce Mi-17 znajdują się na wyposażeniu PJOS w Powidzu, zaś śmigłowce Mi-8 przystosowane do ratownictwa lądowego pełnią służbę w 3GPR w Krakowie. | |
Mi-8 | ZSRR | Mi-8PS Mi-8T |
3 2 |
1977-1983 | Zmodyfikowane do transportu VIP. | |
Bezzałogowe aparaty latające (UAV) | ||||||
Aeronautics Orbiter | Izrael | Orbiter | 15 zestawów | 2007 | W każdym zestawie po 3 aparaty.
Na wyposażeniu 12 Bazy Bezzałogowych Statków Powietrznych. | |
Bayraktar TB2 | TB2 | 3/4
zestawów |
2022 | W każdym zestawie po 6 aparatów. Na wyposażeniu 12 Bazy Bezzałogowych Statków Powietrznych w Mirosławcu. | ||
MQ-9 Reaper | Stany Zjednoczone | MQ-9A | 1 zestaw | 2023 | Wyleasingowane w ramach pilnej potrzeby operacyjnej. |
Podstawowymi rodzajami uzbrojenia Sił Powietrznych są amunicja służąca do zwalczania z powietrza celów powietrznych oraz do zwalczania celów lądowych.
Rodzaj uzbrojenia | Ilość | Opis |
---|---|---|
AIM-9X Sidewinder AIM-9X Sidewinder Block II R-60 R-73 |
178 ponad 93 Brak danych Brak danych |
Pociski przeciwlotnicze krótkiego zasięgu |
AIM-120C-5 AMRAAM AIM-120C-7 AMRAAM R-27 Wympieł |
178 do 215 Brak danych |
Pociski przeciwlotnicze średniego zasięgu |
Rodzaj uzbrojenia | Ilość | Opis |
---|---|---|
AGM-65 Maverick GBU-12 GBU-24 GBU-31 JDAM |
360 62 278 470 |
Amunicja kierowana krótkiego zasięgu |
AGM-154C JSOW AGM-158 JASSM |
280 40 |
Amunicja kierowana średniego zasięgu |
AGM-158 JASSM-ER | 70 | Amunicja kierowana dalekiego zasięgu |
Rodzaj uzbrojenia | Ilość | Opis |
---|---|---|
Mk 82 BLU-111 Mk 84 BLU-117 |
483 642 242 80 |
Niekierowane bomby krótkiego zasięgu |
Rodzaj uzbrojenia | Ilość | Opis |
---|---|---|
Goodrich DB-110 | 7 | Zasobnik wykorzystywany do zadań rozpoznawczych |
Sniper XR | Brak danych | Zasobnik obserwacyjno-celowniczy |
Zbiorniki konforemne | 18 | Dodatkowy zbiornik paliwa |
Zdjęcie | Nazwa | Pochodzenie | Wersja | Liczba | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|
Przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe | |||||
PPZR Grom | Polska | Grom | 400 | 72 mm, zasięg: 500 - 5500 m, pułap: 10 - 3500 m. | |
PPZR Piorun | Polska | Piorun | 1020 | 72 mm, zasięg: 400 - 6500 m, pułap: 10 - 4000 m.
Umowa 2016 (420 wyrzutni + 1300 pocisków). Aneks 2022 (600 wyrzutni + 3500 pocisków). | |
Artyleria przeciwlotnicza. Przeciwlotnicze systemy rakietowo-artyleryjskie | |||||
Armata ZU-23-2 ZUR-23-2 |
ZSRR Polska |
brak danych | Zasięg: ~2500 m. | ||
PSR-A Pilica | Polska | Pilica | 6/22 zestawy | 1 zestaw to (10 pojazdów): 6 x jednostka ogniowa, 1 x stanowisko dowodzenia, 1 x stacja radiolokacyjna, 2 x pojazd amunicyjny. Zasięg do: ~2500 m dla ZUR-23-2SP Jodek, 5500/6500 m dla PPZR Grom/Piorun.
Wyposażenie 3 Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej. | |
Rakietowe systemy przeciwlotnicze | |||||
SPZR Poprad | Polska | Poprad | 2 | Zasięg: do 5500/6500 m dla PPZR Grom/Piorun.
2 egzemplarze pochodzą z partii próbnej, na wyposażeniu Centrum Szkolenia Sił Powietrznych. | |
PZR S-125 | ZSRR Polska |
S-125 Newa-SC | 11 zestawy | 1 zestaw to 3 wyrzutnie. Zasięg: do 25000 m. Pułap: do 18000 m.
20 wyrzutni przekazano Ukrainie *. | |
Patriot PAC-3 | Stany Zjednoczone | PAC-3 MSE | 2/8 zestawy | 1 zestaw to 8 wyrzutni. Zasięg: do 150km. Pułap: do 20km.
Wyposażenie 3 Warszawskiej Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej. |
Zdjęcie | Nazwa | Pochodzenie | Liczba | Uwagi |
---|---|---|---|---|
Stacje radiolokacyjne | ||||
RAT-31DL | Włochy | 3 | Trójwspółrzędny radar dalekiego zasięgu przeznaczony do kontroli obszaru powietrznego, BACKBONE. | |
NUR-12M | Polska | 3 | Trójwspółrzędny radar dalekiego zasięgu przeznaczony do kontroli obszaru powietrznego. BACKBONE. | |
NUR-12ME | Polska | 7 | Trójwspółrzędny radar kontroli obszaru powietrznego. | |
NUR-15/M | Polska | 18/25 | Trójwspółrzędna stacja radiolokacyjna średniego zasięgu.
W ramach dotychczasowych umów zamówiono 25 radarów. Do grudnia 2021 roku dostarczono 17 stacji radiolokacyjnych. | |
NUR-31/M/MK | Polska | Radar kontroli obszaru powietrznego średniego zasięgu.
Przeznaczony do zastąpienia przez NUR-15M. | ||
NUR-41 | Polska | Radar przeznaczony do pomiaru wysokości obiektów powietrznych.
Przeznaczony do zastąpienia przez NUR-15M. | ||
ZDPSR Soła | Polska | 1 | Trójwspółrzędny radar przeznaczony do kontroli obszaru powietrznego, wykrywania i śledzenia tras obiektów wykrytych w danym obszarze, krótkiego zasięgu. | |
GCA-2000/GCA-2000M | Stany Zjednoczone | 14 | Radiolokacyjne systemy precyzyjnego wspomagania lądowania (PAR). Dla całości SZRP zakupiono 5 stacji w wersji GCA-2000 oraz 9 w wersji GCA-2000M. | |
Walka elektroniczna | ||||
Gunica | Polska | Stacje rozpoznania pokładowych systemów elektronicznych PRP-25M i PRP-25S. |