Velites
W tym artykule zagłębimy się w temat Velites, który w ostatnich latach wzbudził duże zainteresowanie. _Var1 to koncepcja, która była przedmiotem debaty i dyskusji w różnych obszarach, od polityki po naukę. Na przestrzeni dziejów Velites odgrywał fundamentalną rolę w społeczeństwie, kształtując sposób, w jaki ludzie wchodzą w interakcje ze sobą i otaczającym ich środowiskiem. W tym sensie niezbędne jest dogłębne zrozumienie różnych aspektów obejmujących Velites, a także jego wpływu na podejmowanie decyzji i konfigurację otaczającej nas rzeczywistości. Dlatego w tym artykule będziemy badać różne podejścia i perspektywy związane z Velites, aby rzucić światło na temat, który nadal budzi duże zainteresowanie i ciekawość.
Velites (łac. lp vēlěs), welici – we wcześniejszym okresie republiki rzymskiej piechota lekkozbrojna, prowadząca działania przed linią legionowych manipułów.
Pochodzenie ich nazwy wywodzone jest od łac. velox (szybki, zwinny). Historycznie formacja ta była pochodną wcześniejszych lekkozbrojnych harcowników (leves) z czasów reform Kamillusa w początkach IV wieku p.n.e. Byli to najmłodsi, najruchliwsi i najmniej doświadczeni spośród żołnierzy wchodzących w skład legionu; należeli też do najmniej zamożnych. Na ich uzbrojenie składało się kilka (5-7) krótkich oszczepów iaculum (lub włócznia hasta velitaris o długości około 1,2 metra), krótkie rzymskie miecze (gladius) i okrągłe tarcze parma o średnicy niespełna 1 metra. W liczącym 4200 ludzi legionie było ich 1200 (wcześniej jako accensi i leves), przydzielanych proporcjonalnie do każdego z 30 manipułów.
Welici często nosili skóry drapieżników (wilków, niedźwiedzi), które nie tylko miały ich z odległości wyróżniać na polu walki, lecz zapewne też symbolizować ich napastliwość i zręczność. Rzadko używali lekkich skórzanych hełmów. Kategorią rzymskiej piechoty zbliżoną do nich pod względem wieku i wyszkolenia bojowego (choć z różnicami w uzbrojeniu) byli legionowi hastati.
W momencie gotowości do starcia opuszczali swe manipuły i wykorzystując luki pomiędzy nimi, wybiegali przed pierwszą linię ciężkozbrojnej piechoty, osłabiali oddziały przeciwnika miotanymi pociskami i naruszali szyk nieprzyjacielskiej formacji; w zetknięciu z lekkozbrojnymi wroga podejmowali działania harcownicze. Po zbliżeniu się frontu obu wojsk do siebie, w sytuacji gotowości legionu do walki, wycofywali się przez luki pomiędzy oddziałami na tyły, pozostawiając pole działania ciężkozbrojnej piechocie.
Formacja ta w sposób naturalny zanikła po wprowadzeniu reformy armii rzymskiej przez konsula Mariusza, gdy w systemie rekrutacji wojsk utracił znaczenie cenzus majątkowy.
Przypisy
- ↑ «Veliti» w Enciclopedia Italiana. Roma: Istituto dell'Enciclopedia Italiana Treccani, 1937. Ich nazwa wykazuje też jednak pokrewieństwo z starogreckim vḗli (βήλι – oszczep).
- ↑ Pat Southern: The Roman Army. A Social and Institutional History. Oxford: Oxford University Press, 2007, s. 89.
- ↑ Peter Connolly: Grecja i Rzym na wojnie. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2021, s. 158, 160, 162.
- ↑ Philip Sabin, Hans Wees, Michael Whitby: The Cambridge history of Greek and Roman warfare. T. 1. Cambridge: Cambridge University Press, 2007, s. 513.
- ↑ Peter Connolly: Grecja i Rzym na wojnie, dz. cyt., s. 172.
- ↑ Zdzisław Żygulski jun.: Broń starożytna. Grecja – Rzym – Galia – Germania. Warszawa: KAW, 1998, s. 88.
Bibliografia
- Nigel Rodgers: Rzymska armia. Legiony, wojny, kampanie. Warszawa: Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11467-8