W dzisiejszym świecie Chojnice stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu. Jej konsekwencje obejmują aspekty osobiste i globalne, wpływając na jednostki, społeczności i społeczeństwa jako całość. Wpływ Chojnice można dostrzec w różnych obszarach, od technologii po zdrowie, politykę i kulturę. Zjawisko to wzbudziło zarówno entuzjazm, jak i niepokój, wywołując debatę na temat jego konsekwencji i wyzwań. W tym artykule zbadamy wiele aspektów Chojnice i przeanalizujemy jego wpływ w różnych kontekstach, zapewniając kompleksową i zaktualizowaną wizję tego tematu, który ma dziś ogromne znaczenie.
Najstarsza pośrednia informacja o Chojnicach zawarta jest w dokumencie wystawionym przez Mestwina II w 1275 augustianom z pobliskiej wsi Swornegacie. W testacji wymieniony został Mislibous Malowy de Choyniz, uważany za pierwszego znanego z imienia mieszkańca miasta.
Dalsze zapiski notują nazwę Conitz (1326), Choynicza (1426, 1472). Według Rymuta w średniowieczu występowała też forma Chojnica, stale w liczbie mnogiej nazwa występuje od XVII wieku.
Nie wiadomo, kiedy Chojnice otrzymały prawa miejskie, gdyż nie zachowała się o tym żadna wzmianka. Już wcześniej istniał tu gród, o wybitnie obronnym położeniu na przesmyku między nieistniejącymi już jeziorami Jeleńcz i Zielonym. W 1309 miasto znalazło się pod władzą Krzyżaków, którzy w ciągu pierwszej połowy XIV wieku umocnili Chojnice, powiększyli obszar należący do miasta i wydali ostatecznie w 1360 nowy dokument lokacyjny.
Dzięki położeniu przy głównym szlaku łączącym Zakon z Brandenburgią Chojnice rozwijały się bardzo szybko, bogacąc się głównie na handlu. W ciągu 20 lat (1340–1360) wzniesiono kościół farny oraz zakończono budowę fortyfikacji. Uczyniły one z Chojnic także ważne ogniwo w systemie obronnym południowo-zachodniej granicy państwa krzyżackiego. Stąd też miasto nazwane zostało przez Jana Długosza Kluczem i Bramą Pomorza.
Okres powodzenia zakończył wybuch wojny polsko-krzyżackiej w 1409. Po zwycięstwie pod Grunwaldem do miasta na krótko wkroczyły także oddziały polskie. W 1433 miasto oblegane było przez wojska czeskich taborytów wspomagane przez polską szlachtę pod wodzą Jana Ostroroga. Po wybuchu otwartego powstania przeciw Krzyżakom i poddaniu się miast pruskich protekcji Kazimierza Jagiellończyka w 1454 pod Chojnicami doszło do walnej bitwy między wojskami obu stron. W bitwie tej Krzyżacy odnieśli zwycięstwo, którego konsekwencją była uciążliwa 13-letnia wojna. Za lekceważenie chojniczan i krzyżackiej załogi swoimi głowami zapłacił kwiat polskiego rycerstwa, między innymi Jan Zawisza, syn słynnego Zawiszy Czarnego, a sam król musiał salwować się ucieczką. Dopiero w 1466 po trzymiesięcznym oblężeniu miasto, jako jedna z ostatnich twierdz krzyżackich, zajęte zostało przez oddziały koronne.
Jednym z dwóch chojnickich starostów w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej był Andrzej Puszkarz z Dobrzyczan, który uzyskał to stanowisko w uznaniu zasług po wojnie 13-letniej (1454–1466), a pełnił je prawdopodobnie do 6 października 1483, kiedy zmarł. Drugim i ostatnim starostą w Rzeczypospolitej szlacheckiej był Mikołaj Kościelecki, który pełnił urząd między 27 sierpnia 1484 a 26 grudnia 1487.
Kalendarium
1275 – Pierwsza wzmianka o Chojnicach w źródłach historycznych.
Chojnice w Państwie Zakonu Krzyżackiego
1309 – Chojnice stają się częścią Państwa Zakonu Krzyżackiego.
1466 – 28 września kapituluje krzyżacka załoga Chojnic. 19 października zostaje zawarty II pokój toruński. Chojnice zostają włączone do Polski.
1555 – Rada miejska urzędowo deklaruje przyjęcie wyznania ewangelickiego. Protestanci przejmują z rąk katolików kościół farny. Występujący w obronie kościoła proboszcz Jan Siński został zabity w zamieszkach.
1939 – 1 września, o godz. 4:45 Chojnice zostały zaatakowane przez wojska niemieckie, stoczona została bitwa obronna. 15 września dokonano pierwszej egzekucji trzech obywateli polskich w lesie miejskim. 24 października odbyła się pierwsza masowa egzekucja w „Dolinie Śmierci”, gdzie w 1939 rozstrzelano ok. 2 tys. mieszkańców Chojnic i okolic.
Średniowieczne, XIV-wieczne mury miejskie okalające Stare Miasto od zachodu oraz częściowo południa i wschodu, oraz liczne baszty (Wronia, Szewska, Kurza Stopa). W Bramie Człuchowskiej (jedynej z trzech zachowanych) mieści się Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach, w basztach m.in. galeria sztuki współczesnej, biblioteka i oddział Archiwum Państwowego.
Średniowieczny układ przestrzenny Starego Miasta z kamieniczkami z XVIII i XIX wieku. Na Rynku znajduje się fontanna nawiązująca do klasycyzmu, której rzeźby przedstawiają korowód świętojański.
Neogotycki ratusz zbudowany w 1902 po wyburzeniu XVI-wiecznego starego ratusza stojącego na Rynku.
Konwikt – dawne kościół i klasztor Augustianów wzniesione w latach 1786–1794, od 1991 siedziba Katolickiego LO im. Romualda Traugutta.
Budynek starostwa z 1892 w stylu eklektycznym, siedziba władz starostwa.
Spichlerze przy ul. Krótkiej, zbudowane w XVIII/XX w.
Kompleks budynków poszpitalnych w stylu eklektycznym z II połowy XIX i początku XX wieku.
Części miasta: Dolina, Grunowo, Igły, Małe Osady, Podlesie, Zamieście.
Demografia
Dane z 30 czerwca 2023 r.:
Opis
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
Jednostka
osób
%
osób
%
osób
%
Populacja
38 789
100
20 236
52,2
18 553
47,8
Gęstość zaludnienia
1842,7
961,3
881,4
Dane historyczne
Rok
Liczba ludności
2007
39 784
2008
39 960
2009
39 867
2010
39 919
2011
40 447
2021
39 424
Piramida wieku mieszkańców Chojnic w 2014:
Gospodarka
W Chojnicach działa filia pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, od 2011 na rzecz biznesu działa Inkubator Technologiczny w Centrum Edukacyjno-Wdrożeniowym w Chojnicach. W Chojnicach swoje placówki posiadają liczne banki detaliczne.
W Chojnicach i bezpośrednim sąsiedztwie istnieje rozbudowane zaplecze turystyczne, m.in. działają park wodny i przystań żeglarska (Charzykowy). Miasto jest licznie odwiedzane przez turystów, w tym także z zagranicy, w szczególności z Niemiec. Chojnice są bazą turystyczną do wycieczek na południowe Kaszuby, na tzw. Gochy i Zabory.
Chojnice stanowią swojego rodzaju centrum regionalne. Związane jest to z faktem, że do najbliższego miasta podobnej wielkości (minimum 40 tys. mieszkańców) jest ok. 70 km w kierunku zachodnim (Szczecinek), ok. 90 km na południe (Bydgoszcz), ok. 100 km na północ (Słupsk), ok. 80 km na wschód (Starogard Gdański) oraz ok. 120 km w kierunku północno-wschodnim (Trójmiasto).
Sytuacja taka sprawia, iż sporo osób dojeżdża do pracy do Chojnic z okolicznych miejscowości. Dzięki oddaniu do użytku nowej tzw. południowej obwodnicy, która kosztowała według danych GDDKiA ponad 200 mln zł, umożliwiono znaczne przyspieszenie przejazdu i tranzytu towarów na drodze krajowej nr 22. W planach jest także zbudowanie tzw. obwodnicy zachodniej, umożliwiającej przejazd do Charzyków oraz wjazd na drogę nr 212 prowadzącą w kierunku Bytowa, bez wjazdu do Chojnic.
Handel i usługi
W mieście znajdują się placówki handlowe sieci: Biedronka, Lidl, Netto, Kaufland, Carrefour oraz Polo. W 2013 wybudowano największe w południowej części województwa pomorskiego Centrum Handlowe „Brama Pomorza”. Oprócz tego, w maju 2020 r. otworzono Park Handlowy "Retail Partners" o łącznej powierzchni 8500m2.
28 listopada 2008 została oddana 14-kilometrowa Obwodnica Chojnic. Prace nad obwodnicą trwały przeszło 2 lata. Obwodnica posiada 2 węzły komunikacyjne (Chojnaty i Lipienice) i została podzielona na trzy odcinki:
Odcinek Nieżywięć-Chojnaty: jedna jezdnia o szerokości 7 metrów – 2 pasy ruchu o szerokości po 3,5 metra, pobocza utwardzone szerokości 1,50 m.
Odcinek Chojnaty-Lipienice: odcinek dwujezdniowy, każda jezdnia o szerokości 7 metrów, po dwa pasy ruchu w każdym kierunku z bitumicznymi poboczami szerokości 2 m, pas dzielący szerokości 4,5 m.
Odcinek Lipienice-Pawłowo: odcinek jednojezdniowy o trzech pasach ruchu, każdy pas ruchu o szerokości 3,5 m (dwa pasy ruchu w kierunku Chojnic, jeden w kierunku Starogardu Gd.).
W styczniu 2024 roku trwa budowa nowego odcinka drogi wojewódzkiej 212 (nazwanego obwodnicą zachodnią), która ma wyprowadzić ruch tranzytowy z centrum miasta.
W Chojnicach znajduje się siedziba przedsiębiorstwa PKS Chojnice, obsługującego linie komunikacyjne w powiatach chojnickim, tucholskim oraz sępoleńskim. 31 grudnia 2012 jego suma bilansowa wynosiła 10,94 mln zł, kapitał własny 5,53 mln zł, kapitał zakładowy 6,84 mln zł. Przychody ze sprzedaży w 2012 wyniosły 40,54 mln zł, strata netto 303,36 tys. zł, a zatrudnienie 117 osób. 11 września 2013 Skarb Państwa za 840.125,55 zł sprzedał przedsiębiorstwo firmie Blue Line Sp. z o.o. Warszawa, uzyskując 14,73 zł za 1 udział.
Kolejowy
Stacja kolejowa w Chojnicach jest węzłem kolejowym, w którym spotyka się pięć linii kolejowych: 203 (Tczew-Chojnice-Kostrzyn), 208 (Działdowo – Chojnice), 210 (Chojnice – Runowo Pomorskie), 211 (Chojnice – Kościerzyna) i 281 (Oleśnica – Chojnice). Wszystkie linie są niezelektryfikowane, czynne w ruchu towarowym oraz pasażerskim, jedynie na linii kolejowej nr 281 w 2000 zawieszono kursowanie pociągów pasażerskich do Nakła nad Notecią.
Obecnie z Chojnic można dojechać bezpośrednim pociągiem do:
Powszechna Wyższa Szkoła Humanistyczna „Pomerania” w Chojnicach
Technika
Technikum nr 1 w Chojnicach
Technikum nr 2 w Zespole Szkół Kształcenia Ponadgimnazjalnego
Technikum nr 3 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych numer 3 im. Bohaterów Szarży Pod Krojantami
Technikum nr 4 w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych numer 2 im. św. Józefa Patrona Rzemieślników
Centrum Kształcenia Ustawicznego
Technikum im. Stefana Bieszka
Szkoła Techniczna im. Dywizjonu 303 Bydgoskiego Zakładu Doskonalenia Zawodowego
Szkoły muzyczne
Szkoła muzyczna I stopnia w Chojnicach
Sport
Chojnice są ośrodkiem sportowym w południowej części Pomorza. W mieście funkcjonuje kilkanaście stowarzyszeń zajmujących się sportem.
Kluby sportowe
Mieszane sztuki walki
Centrum Sztuk Walki w Chojnicach – klub oferujący szkolenie dzieci, młodzieży i dorosłych w różnorakich sztukach walki, jak MMA, BJJ (brazylijskie jiu-jitsu), boks czy krav maga. Wysoko wykwalifikowana kadra trenerska i bardzo dobrze wyposażona sala czynią to miejsce jednym z najbardziej profesjonalnych na Pomorzu.
Boks
UKS Ósemka Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży. W kadrze znajduje się młodzieżowy reprezentant kraju Kazimierz Łęgowski. Zajęcia w klubie prowadzi m.in. były reprezentant Polski seniorów, medalista Mistrzostw Europy Seniorów Marcin Łęgowski.
KS Boxing Team Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży oraz organizacją imprez związanych z boksem seniorskim. W klubie zajęcia prowadzi m.in. wielokrotny młodzieżowy mistrz Polski, Marcin Gruchała. Największe sukcesy klubu w latach 2008–2010 to Mistrzostwo Polski juniorek Sandry Rybakowskiej w 2008 i 2009 w kategorii 52 kg oraz w 2010 w kategorii 57 kg, a także 5. miejsce na młodzieżowych mistrzostwach Europy w bułgarskim mieście Jamboł w 2008.
Holiday Chojnice – klub obecnie nieistniejący, dwukrotny wicemistrz Polski, zdobywca Pucharu Polski.
Lekkoatletyka
Chojniczanka Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży, aktualnie w barwach klubu biega Kamila Kubaczyk, brązowa medalistka halowych mistrzostw Polski juniorów młodszych w sprincie na 60 m.
Florian Chojnice – sekcja klubu sportowego Kolejarz Chojnice, w kadrze kilku medalistów mistrzostw Polski weteranów oraz strażaków w biegach długodystansowych.
UKS Rugby Tur Chojnice – klub zajmujący się szkoleniem młodzieży, powstał w dniu 22 maja 2003.
Siatkówka:
UKS Ósemka Chojnice – klub wielosekcyjny, trenujący siatkarzy i siatkarki. Zaczął działać od 2008.
Tenis Stołowy
Ósemka Chojnice – uczniowski klub sportowy wystawiający drużynę do rozgrywek ligowych. Tenisiści Ósemki grają w pomorskiej III lidze tenisa stołowego.
Szachy
Ósemka Chojnice – uczniowski klub sportowy w Chojnicach wystawiający drużynę do rozgrywek ligowych. Szachiści Ósemki grają w kujawsko-pomorskiej III lidze szachowej, w okręgówce oraz w A klasie.
Żeglarstwo
Chojnicki Klub Żeglarski – corocznie zdobywa medale i tytuły mistrza Polski w różnych klasach. Najbardziej rozwinięta w klubie jest praca w klasie optymist, zawodnicy ChKŻ z powodzeniem startują też w klasach ISA 407, laser, 420 i 470.
Cheerleading
UKS Ósemka – treningi dziewcząt w kategoriach wiekowych junior młodszy, junior, senior. Sekcja działająca od 2007.
Obiekty sportowe
Centrum Park Chojnice – hala widowiskowo-sportowa, w której swoje mecze rozgrywa klub Red Devils Chojnice. Można w niej rozgrywać mecze futsalu, piłki ręcznej, koszykówki i siatkówki. Hala ma wymiary 43 × 22 m i 7 m wysokości.
Park Wodny w Chojnicach.
Stadion Miejski Chojniczanka 1930 – wielofunkcyjny stadion sportowy, na którym swoje mecze rozgrywa Chojniczanka Chojnice. Mogą się na nim odbywać mecze piłkarskie oraz mityngi lekkoatletyczne.
Modrak Chojnice – boisko piłkarskie, posiadające szatnie, strefy dla obu drużyn oraz niewielką trybunę. Z reguły odbywają się tam spotkania II drużyny Chojniacznki Chojnice.
Stadion Miejski Kolejarz – stadion grającej w V lidze drużynie Kolejarza Chojnice.
↑Żaneta Szulc: Podstawowe informacje o gminie Chojnice. bip.gminachojnice.com.pl, 2005-02-21. . . Cytat: Gmina Chojnice leży w powiecie chojnickim . W ujęciu historycznym jest to część Pomorza Gdańskiego.(pol.).
Barbara Zagórska: Chojnice – Miasto i ludzie na starej fotografii. Chojnice: Muzeum Historyczno-Etnograficzne w Chojnicach/ Urząd Miejski w Chojnicach, 1996/98. ISBN 83-906163-1-9.brak strony w książce