Franciszkański Zakon Świeckich

W tym artykule poruszymy kwestię Franciszkański Zakon Świeckich, która jest dziś niezwykle istotna. Franciszkański Zakon Świeckich to temat, który wzbudził duże zainteresowanie w różnych dziedzinach, czy to akademickich, naukowych, społecznych czy kulturowych. W całej historii Franciszkański Zakon Świeckich był przedmiotem badań i debat, generując sprzeczne opinie i różne badania, które poszerzyły naszą wiedzę na ten temat. W tym sensie istotne jest przeanalizowanie różnych perspektyw istniejących wokół Franciszkański Zakon Świeckich, a także implikacji, jakie ma to dla dzisiejszego społeczeństwa. Ponadto zbadane zostaną postępy i wyzwania stojące obecnie przed Franciszkański Zakon Świeckich, a także możliwe rozwiązania i reakcje na problemy, jakie stwarza.

Tercjarze franciszkańscy
Dewiza: Pax et Bonum / Pokój i Dobro
Pełna nazwa

Franciszkański Zakon Świeckich

Nazwa łacińska

Ordo Franciscanus Saecularis

Skrót zakonny

OFS

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Status kanoniczny

stowarzyszenie publiczne

Założyciel

św. Franciszek z Asyżu

Data założenia

1221

Data zatwierdzenia

1289

Liczba członków

ok. 500 tys.

Strona internetowa
Św. Franciszek z Asyżu ustanawia III Zakon – 1221, witraż, Klasztor Franciszkanów w Waszyngtonie, 1930

Franciszkański Zakon Świeckich (bracia i siostry od Pokuty, bracia i siostry od Pokuty św. Franciszka, Trzeci zakon św. Franciszka, tercjarze franciszkańscy, franciszkanie świeccy) – mający swoje korzenie w średniowiecznym franciszkańskim ruchu pokutniczym. Katolickie międzynarodowe stowarzyszenie publiczne, którego członkowie uczestniczą w duchu zakonu franciszkańskiego, prowadząc życie apostolskie i zdążając do doskonałości chrześcijańskiej pod wyższym kierownictwem tegoż zakonu. Za inspiratora i pierwotnego założyciela tego zakonu uważany jest św. Franciszek z Asyżu.

Historia tercjarstwa franciszkańskiego

Biedaczyna z Asyżu, jak niektóre źródła nazywają św. Franciszka z Asyżu, miał, wychodząc naprzeciw osobom świeckim, przychylnym ideałom zapoczątkowanego przez siebie ruchu, zaproponować formę życia w stowarzyszeniu świeckim (braterskiej wspólnocie). Grupa pierwszych członków tego stowarzyszenia nazywana jest w źródłach franciszkańskich Braćmi i Siostrami od Pokuty. Przez cały okres średniowiecza i w późniejszych wiekach tercjarstwo franciszkańskie było bardzo żywotne. Należeli do niego ludzie różnych stanów – od chłopów, poprzez mieszczan, na monarchach i papieżach skończywszy. Pierwszą nieoficjalną Regułą trzeciego zakonu jest List do wiernych św. Franciszka z 1221. Pierwszą oficjalną Regułą tercjarzy franciszkańskich jest Reguła Mikołaja IV z 1289, kolejną jest Reguła Leona XIII z 1883, a obecnie obowiązującą jest Reguła Pawła VI z 1978. Obok Trzeciego zakonu św. Franciszka, przy kościołach franciszkańskich istniała przez wieki Konfraternia (arcybractwo) Paska św. Franciszka, powstała w Asyżu w bazylice św. Franciszka, zatwierdzona przez Sykstusa V w 1585.

Do najbardziej znanych tercjarzy franciszkańskich należą: bł. Luchezjusz z Poggibonsi, bł. Buonadonna z Poggibonsi, św. Elżbieta Węgierska, św. Ludwik IX, św. Ferdynand III, św. Róża z Viterbo, św. Małgorzata z Kortony, św. Aniela z Foligno, bł. Joanna z Signa, św. Elzear z Sabran, św. Konrad z Piacenzy, św. Iwo z Bretanii, św. Roch, bł. Wiwald z San Gimignano, św. Izabela Portugalska, bł. Rajmund Lullus, św. Katarzyna z Genui, bł, Ludwika Albertoni, Alessandro Volta, św. Karol Boromeusz, św. Jan Maria Vianney, bł. Pius IX, Leon XIII, św. Pius X, św. Jan XXIII, bł. Zefiryn Giménez Malla, s. B. Antoni Gaudí, bł. Karol de Foucauld, św. Joanna Beretta Molla.

Tercjarze w Polsce

Pierwsze wspólnoty tercjarskie powstawały na ziemiach polskich przy klasztorach franciszkańskich we Wrocławiu i Krakowie w XIII w. Najbardziej dynamicznym okresem rozwoju tercjarstwa franciszkańskiego były lata międzywojenne (1918-1939). Świadczył o tym kilkusettysięczny stan osobowy. Kryzys w rozwoju zakonu nastąpił w latach okupacji niemieckiej i terroru stalinowskiego. Obecnie wspólnoty Franciszkańskiego Zakonu Świeckich rozsiane są na całym terenie Polski, działając przy klasztorach i kościołach franciszkanów, franciszkanów konwentualnych i kapucynów oraz parafiach prowadzonych przez księży diecezjalnych. W Polsce istnieje 16 regionów, w których około 17 000 członków skupionych jest w blisko 600 wspólnotach.

Działalnością FZŚ na poziomie ogólnopolskim kieruje rada narodowa z przełożonym narodowym i przewodniczącym konferencji asystentów narodowych. Asystentami duchowymi są kapłani z I zakonu franciszkańskiego należący do polskich prowincji franciszkańskich lub kapłani diecezjalni posiadający upoważnienie do asystencji duchowej FZŚ ważnie otrzymane od jednego z Zakonów: Zakon Braci Mniejszych, Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych, Zakon Braci Mniejszych Kapucynów.

Stowarzyszeniami wiernych związanymi z Franciszkańskim Zakonem Świeckich w Polsce są; Młodzież Franciszkańska, Młodzież Franciszkańska Tau, Wspólnota Franciszkańska TAU i Rycerze św. Franciszka. Tercjarze w Polsce wydają dwa periodyki „Głos św. Franciszka” we Wrocławiu oraz „Pokój i Dobro” na Górnym Śląsku.

Znani polscy tercjarze to m.in.: bł. Dorota z Mątowów, bł. Aniela Salawa, Józef Haller, Jacek Malczewski, bł. ks. Jerzy Popiełuszko, bł. kard. Stefan Wyszyński i kard. Henryk Gulbinowicz.

Przełożeni narodowi

Przypisy

  1. Kodeks Prawa Kanonicznego, Stowarzyszenia Wiernych, kan. 303. www.archidiecezja.lodz.pl. .
  2. Emil M. Pacławski: Mały alfabet franciszkański. Tychy: Ara-Graf, 2009, s. 22-24. ISBN 83-87646-12-4.
  3. Agostino Gemelli: Franciszkanizm. Warszawa: Prowincjałat OO. Franciszkanów, 1988, s. 69-72. ISBN 83-85037-41-1.
  4. Henryka Chmielewska, Jerzy Chmielewski: Św. Ludwik Król, patron panewnickiej bazyliki. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2008. ISBN 978-83-7030-645-8.
  5. Wstąpił do zakonu franciszkańskiego 1 marca 1896 r., mając zaledwie lat 14. Por. Jan XXIII: Przemówienie do braci i sióstr z całej rodziny serafickiej wygłoszone w patriarchalnej bazylice laterańskiej dnia 16 kwietnia 1959 r. w 750. rocznicę zatwierdzenia Reguły życia franciszkańskiego, Refleksje nad regułami franciszkańskimi. Warszawa-Kraków: Franciszkańskie Centra OFM, OFMConv, OFMCap, 2010, s. 37, ISBN 978-83-930164-2-6.
  6. Wincenty Zaleski SDB: Święci na każdy dzień. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2008. ISBN 978-83-7201-353-8.
  7. M. Kuczkowski, Tercjarze św. Franciszka z Asyżu, Pelplin 2014, s. 52, 154.
  8. M. Kuczkowski, Dzieje Trzeciego Zakonu św. Franciszka z Asyżu na ziemiach polskich w latach 1918-1939 w świetle czasopism tercjarskich, Pelplin 2010.
  9. Podział na regiony nastąpił w czasie II Kapituły Narodowej Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, która obradowała w dniach od 9-11 października 1992 w Kalwarii Zebrzydowskiej; zob. Fryderyk Widera. List przełożonego Rady Narodowej FZŚ. „Głos św. Franciszka”. 12, s. 32, 1992. Wrocław: Wydawnictwo św. Antoniego. ISSN 1230-5308. 
  10. Historia powstania Franciszkańskiego Zakonu Świeckich i jego rozwój na ziemiach polskich. www.fzs.franciszkanie.pl. . .
  11. Głos św. Franciszka. www.franciszkanie.com. . .
  12. Kwartalnik „Pokój i Dobro”. www.fzs.katowice.opoka.org.pl. . .
  13. Lázaro Iriarte, Józef Salezy Kafel, Andrzej Józef Zębik, Krystyna Kuklińska: Historia franciszkanizmu. Kraków: Bracia Mniejsi Kapucyni, 1998, s. 568. ISBN 83-910410-0-X.
  14. Alojzy Pańczak: Ksiądz Kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski i tercjarz franciszkański. Poznań: 2002, s. 6-7, 68, 85.
  15. Wiadomości Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych 35 (2005) nr 8, s. 4.

Bibliografia