Dzisiaj chcemy porozmawiać o Philippe Pétain, temacie, który ostatnio wywołał zainteresowanie i debatę. Philippe Pétain to problem, który dotyka ludzi w każdym wieku i o każdym pochodzeniu, a jego znaczenie wzrasta w ostatnich latach. W tym artykule zbadamy różne aspekty Philippe Pétain, od jego przyczyn i konsekwencji po możliwe rozwiązania i podejścia do jego rozwiązania. Philippe Pétain to kwestia, która dotyczy nas wszystkich i ważne jest, aby ją zrozumieć i rozważyć jej konsekwencje dla naszego obecnego społeczeństwa. Dołącz do nas podczas tej wycieczki po Philippe Pétain i odkryj więcej na ten ekscytujący temat.
118 Pułk Piechoty 33 Pułk Piechoty 4 Brygada 2 Armia Grupa Armii Środek Sztab Generalny
Stanowiska
d-a: pułku piechoty, armii i grupy armii, głównodowodzący armii francuskiej, Szef Sztabu Generalnego, Wiceprzewodniczący Rady Wojennej, Generalny Inspektor Armii, Zwierzchnik Armii Rozejmowej (Wojsko Vichy)
Ukończył studia w akademii wojskowej w Saint-Cyr. W chwili wybuchu I wojny światowej miał 58 lat i rozważał już odejście na emeryturę. W sierpniu 1914 wyprowadził swój pułk z okrążenia, za co został awansowany na generała brygady i odznaczony Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej. Tak rozpoczęła się jego błyskawiczna, choć spóźniona kariera wojskowa. Odznaczył się w bitwie nad Marną (5–9 września 1914), gdzie dowodził dywizją, za co awansowano go na generała dywizji, a pod Arras miesiąc później stał już na czele korpusu. W czerwcu 1915 awansowany na generała armii, objął dowództwo francuskiej 2 Armii[1].
Wsławił się skuteczną obroną Verdun, trwającą od lutego do grudnia 1916, zwłaszcza odbiciem fortuVaux, za co został Wielkim Oficerem Legii Honorowej i dowódcą Grupy Armii Środek. 15 maja 1917, po nieudanym natarciugenerała R.G. Nivelle’a nad Aisne, został głównodowodzącym armii francuskiej[2]. W lipcu 1917 odznaczył się jako autor ofensywnych działań armii francuskiej w lesie Houthulst. W październiku 1917 podjął udany atak na pozycje niemieckie wokół fortu La Malmaison. Sprawował dowództwo na froncie zachodnim do zakończenia wojny. 21 listopada 1918 mianowany marszałkiem Francji[3].
2 marca 1939 został mianowany ambasadorem Francji w Madrycie, 20 marca złożył listy uwierzytelniające gen. Francisco Franco w Burgos. Nominacja Pétaina była uznaniem przez rząd Francji militarnego rezultatu hiszpańskiej wojny domowej[8].
Na początku września 1939 Pétain próbował bezskutecznie ostrzec przedstawicieli polskich władz państwowych o istniejących planach internowania rządu RP w Królestwie Rumunii, zainicjowanych przez grupę polityków francuskich (Leon Noël).
Podczas II wojny światowej najpierw pełnił funkcję wicepremiera w rządzie Paula Reynauda (od 17 maja 1940), a następnie premiera Francji (od 16 czerwca 1940). Zgromadzenie Narodowe przekazało mu pełnię władzy, widząc w nim męża opatrznościowego, który ocali substancję narodową. 22 czerwca 1940 zawarł separatystyczne zawieszenie broni z Niemcami. 10 lipca 1940 Zgromadzenie Narodowe uchwaliło przekazanie mu nadzwyczajnych pełnomocnictw[9]. Na ich podstawie Pétain ogłosił się Szefem Państwa Francuskiego[10]. Siedzibą centralnej administracji Francji zostało uzdrowisko Vichy (rząd Vichy), do którego przyjechał 10 lipca 1940. Władze Vichy objęły sukcesję po III Republice. Był szefem tego rządu do 1944, choć de facto od końca 1942 (niemiecka okupacja terytorium Vichy po inwazji aliantów w Afryce Północnej) był już tylko marionetką w ręku Niemców.
W kwietniu 1945 powrócił dobrowolnie ze Szwajcarii do Francji, gdzie oddał się w ręce nowych władz francuskich[13]. Proces przed paryskim Sądem Najwyższym rozpoczął się 23 lipca 1945. W skład sądu wchodzili francuscy parlamentarzyści, którzy 5 lat wcześniej przekazali władzę w jego ręce oraz sędziowie i uczestnicy ruchu oporu[14]. Przed procesem został zdegradowany. Rozprawie przewodniczył Paul Mongibeaux. Postawione zarzuty to: zaakceptowanie porażki militarnej w 1940, przekroczenie uprawnień przyznanych przez Zgromadzenie Narodowe, polityka kolaboracji z III Rzeszą, dostarczanie siły roboczej i surowców dla przemysłu wojennego Niemiec (akt oskarżenia nie wspominał o odpowiedzialności za wywiezienie z Francji do obozów koncentracyjnych ponad 75 tys. Żydów). Prokurator Mornet nie wahał się używać określenia „zdrada narodowa”. Żądał dla Pétaina kary śmierci mówiąc, że nawet tak znamienite nazwisko nie może chronić zdrajcy[15].
Proces toczył się z udziałem i innych oskarżonych. Występowali w nim m.in. Pierre Laval – były premier rządu Vichy, Joseph Darnand – szef prohitlerowskiej milicji. W sądzie zeznawali: Paul Reynaud – były premier i gen. Maxime Weygand[16]. Pétain na sali sądowej występował w mundurze bez dystynkcji i marszałkowskiej buławy, miał przy sobie jedynie kepi i rękawiczki. W rozprawie zabrał głos tylko raz. Argumentował, że zawieszenie broni uratowało Francję i że dzięki pokojowi alianci zachowali kontrolę nad Morzem Śródziemnym. Jednocześnie marszałek nie umniejszał zasług de Gaulle’a: nazwał siebie „tarczą Francji, która chciała uratować kraj przed najgorszym położeniem”, a de Gaulle’a „mieczem Francji, który wziął w swoje ręce walkę o wyzwolenie kraju od zewnątrz”. Wreszcie oświadczył, że sąd w takim składzie nie ma prawa go sądzić i argumentował, że powinien go sądzić cały naród francuski:
Władzę przekazał mi naród francuski, reprezentowany przez Zgromadzenie Narodowe. Sąd Najwyższy w obecnym składzie nie reprezentuje narodu francuskiego; i tylko do niego, do ludu, zwraca się teraz marszałek Francji, głowa państwa… Nie będę odpowiadać na żadne pytania; i to jest jedyne oświadczenie, jakie chcę złożyć[15].
Podczas procesu
15 sierpnia 1945 o godzinie czwartej rano odczytano wyrok. Sąd podtrzymał argumenty oskarżenia i skazał Pétaina na karę śmierci przez rozstrzelanie, jednocześnie apelując do de Gaulle’a o odstąpienie od wykonania kary śmierci ze względu na podeszły wiek skazanego. Z uwagi na to oraz na jego zasługi dla Francji w I wojnie światowej generał de Gaulle ostatecznie zamienił Pétainowi karę na dożywotnie więzienie na wyspie Île d’Yeu, u zachodniego wybrzeża Francji, w Bretanii[17].
Grób marszałka Francji Philippe’a Pétaina
Philippe Pétain zmarł 23 lipca 1951 w Port-Joinville w wieku 95 lat. Został pochowany dwa dni później na cmentarzu w tym samym mieście. W 1954 Stowarzyszenie w Obronie Pamięci Marszałka Pétaina zorganizowało petycję o przeniesienie jego szczątków na cmentarz żołnierzy poległych w bitwie pod Verdun, co było zgodne z ostatnią wolą marszałka. Petycję podpisało 70 tys. osób. Kolejne francuskie rządy odrzucały to żądanie[18].
Znaczenie rządów marszałka Pétaina
Za rządów Pétaina zlikwidowano wszystkie wolności polityczne, a antyklerykalizm Republiki zamieniono na system bardziej przychylny Kościołowi. W miejsce Republiki Francuskiej wprowadzono nazwę Państwo Francuskie (fr.État français). Zmieniono znacznie system wartości, zamiast wolność, równość, braterstwo – praca, rodzina, ojczyzna. Chociaż hymnem państwowym dalej pozostawała oficjalnie Marsylianka (zakazana w strefie okupowanej) to na równi z nią wykonywana była pieśń Maréchal, nous voilà! (pol. Marszałku, oto jesteśmy!) odnosząca się do kultu Pétaina[19].
Ostatnia ulica nazwana jego imieniem oraz portret Pétaina we francuskim urzędzie zniknęły dopiero w 2013[20].
↑Zbigniew Puchalski, Ireneusz J. Wojciechowski: Ordery i odznaczenia polskie i ich kawalerowie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 67. ISBN 978-83-03-02143-4.
↑Gosa Pierre: Franchet d'Esperey: Un maréchal méconnu, 1918: le vainqueur des Balkans. Nouvelles Editions Latines, 1999, s. 173. ISBN 978-2-7233-2011-5. (ang.).
Jacques Le Groignec: Pétain et De Gaulle. Nouvelles Éditions latines, 1998. (fr.).
Hervé Pinoteau: Le chaos français et ses signes : Étude sur la symbolique de l'État français depuis la Révolution de 1789,. La Roche-Rigault: Presses Sainte-Radegonde, 1998. ISBN 2-908571-17-X. (fr.).
Charles Williams: Petain: How the Hero of France Became a Convicted Traitor and Changed the Course of History. New York: Palgrave MacMillan, 2005. ISBN 978-1-4039-7011-4. (ang.).
.jpg)
