W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy i omówimy temat Górowo Iławeckie, temat, który przykuł uwagę ludzi z różnych dziedzin i który wywołał duże zainteresowanie w ogóle w społeczeństwie. Górowo Iławeckie to temat, który wywołał debaty i sprzeczne opinie ze względu na jego znaczenie i wpływ na różne aspekty codziennego życia. W tym artykule będziemy badać różne perspektywy i podejścia związane z Górowo Iławeckie, a także ich implikacje i możliwe konsekwencje w przyszłości. Celem tej analizy jest promowanie głębszego i pełniejszego zrozumienia tematu w celu wspierania konstruktywnego i wzbogacającego dialogu.
miasto i gmina | |||
Kamieniczki na rynku | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Data założenia |
5 lutego 1335 | ||
Prawa miejskie |
5 lutego 1335 | ||
Burmistrz |
Jacek Przemysław Kostka | ||
Powierzchnia | |||
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość |
|||
Strefa numeracyjna |
89 | ||
Kod pocztowy | |||
Tablice rejestracyjne |
NBA | ||
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |||
54°17′04″N 20°29′44″E/54,284444 20,495556 | |||
TERC (TERYT) |
2801021 | ||
SIMC |
0964643 | ||
Hasło promocyjne: Ekologiczne miasto wielu kultur | |||
Urząd miejski pl. Ratuszowy 1811-220 Górowo Iławeckie | |||
Strona internetowa | |||
BIP |
Górowo Iławeckie (niem. Landsberg (Ostpreußen)) – miasto w powiecie bartoszyckim, w województwie warmińsko-mazurskim, położone na północ od Olsztyna, oddalone o 15 km od granicy z Rosją (obwodem królewieckim).
W latach 1954–1972 miasto nie należało, ale było siedzibą władz gromady Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa olsztyńskiego.
Miasto jest lokalnym ośrodkiem handlowo-usługowym na obszarze wschodniej części Wzniesień Górowskich. Położone jest na siedmiu pagórkach, oraz nad rzeką Młynówką Górowską (zam. Górowską Młynówką) zawierając w granicach centrum i „Staw Garncarski” z wyspą – daw. przeciwpożarowy. Miasto stanowi 0,25% powierzchni powiatu bartoszyckiego.
Górowo Iławeckie leży w historycznych Prusach Dolnych, na obszarze dawnej Natangii, 12 km na północ od Warmii.
Według danych z 1 stycznia 2018 Górowo Iławeckie liczyło 4346 mieszkańców.
W latach 90. XX w. zamknięto budynek stacji PKP wraz z poczekalnią PKS-u, dlatego miasto obecnie doświadcza wykluczenia komunikacyjnego nie mając bezpośredniego dostępu do transportu kolejowego, najbliższy dworzec jest oddalony o 30 km w Pieniężnie (ruch zawieszony, obsługiwał połączenia pasażerskie dla kierunków Olsztyn Główny, Gutkowo, Braniewo) oraz przystanek oddalony o 45,9 km w Łankiejmach (obsługuje 12 połączeń pasażerskich w godzinach 5:02 – 21:43 dla kierunków: Olsztyn Główny, Ełk, Korsze).
Przewozy autobusowe realizowane są poprzez prywatnych przewoźników: „Delux” (Bartoszyce przez Wojciechy), „Przewozy BarTczak” i „Trans-Her” (Olsztyn przez Dobre Miasto).
Historia Górowa Iławeckiego sięga średniowiecza. Do XIII wieku okolice te zamieszkiwali Prusowie z plemienia Natangów. W 1260 roku Natangowie wzięli udział w II powstaniu Prusów przeciwko Zakonowi krzyżackiemu. Z powstaniem tym związany jest Herkus Monte, jeden z przywódców powstania, który zginął w lesie na terenie gminy w 1273 roku.
Okolica późniejszego miasta należała do komturii w Bałdze, jednej z komturii Prus Dolnych w obrębie państwa zakonu krzyżackiego. Po zakończeniu podboju Prus w 1283 na terenie Prus Dolnych nastąpiło intensywne osadnictwo.
Osada targowa istniała w Górowie od początków XIV w., natomiast za początek miasta można przyjąć rok 1335, gdy dwaj wójtowie – Herman i Albert zaplanowali i wytyczyli rynek dla nowo powstającej osady. Wybór ten był związany z przecinaniem się w tym miejscu szlaków z Bartoszyc do Pieniężna i z Lidzbarku Warmińskiego do Królewca. Miasto oficjalnie zostało założone 5 lutego 1335 nadaniem osadzie praw miejskich przez komtura bałgijskiego Henryka de Muro. Wraz z prawami miejskimi osada otrzymała 100 włók i 10 morgów ziemi (ponad 1600 ha gruntów). W 2 połowie XIV wieku miasto otoczono murem obronnym oraz zbudowano Bramę Młyńską i Bramę Wysoką. Podczas wojny głodowej w 1414 miał miejsce najazd i zniszczenia dokonane przez wojska polskie. W 1440 r. miasto przystąpiło do Związku Pruskiego, a w 1454 r. mieszczanie złożyli przysięgę królowi Polski Kazimierzowi Jagiellończykowi. W czasie wojny trzynastoletniej Krzyżacy spalili miasto. W latach 1535–1810 miasto było własnością prywatną. W roku 1710 w wyniku dżumy zmarło 767 mieszkańców miasta.
Miasto rozwijało się, powstawały nowe zakłady rzemieślnicze, kwitło rzemiosło takie jak tkactwo, sukiennictwo czy garncarstwo. Pierwotni mieszkańcy trudnili się rzemiosłem zaś ludność z ubocza trudniła się rolnictwem. Było ono początkowo własnością zakonu krzyżackiego, a w latach 1482–1809 miastem lennym, prywatnym, należącym początkowo do rodziny Truchess-Waldburg, a następnie do rodziny von Schwerin.
W lutym 1807 r. kwaterowali tu Rosjanie i Francuzi, rekwirując zapasy żywności. W Górowie nocował cesarz Francuzów Napoleon Bonaparte.
Od 1818 miasto należało do powiatu Iława Pruska. Miasto podczas swej historii było wielokrotnie niszczone przez pożary, wojny, mieszkańców nękały epidemie. Zniszczone w czasie wojny głodowej (1414), wojny trzynastoletniej (1456), a następnie przez pożar w 1655. Na dobre zaczęło się rozwijać dopiero pod koniec XIX wieku. Wybudowano linię kolejową, zelektryfikowano i zgazyfikowano miasto, otwarto wodociągi, rozpoczęła działalność miejska gazownia i centrala telefoniczna. W czasie I wojny światowej miasto doznało poważnych zniszczeń. W czasie II wojny światowej w pobliskim Kamińsku działał pierwszy w Prusach Wschodnich obóz jeniecki (Stalag IA Stablack). Wojska 331 Dywizji Strzeleckiej 3 Frontu Białoruskiego zdobyły miasto 4 lutego 1945. Zastraszoną ludność czerwonoarmiści spędzili do piwnic domów, które następnie podpalili; natomiast gwałconym pod miastem kobietom odcinano języki.
W czerwcu 1945 roku miasto zostało przekazane polskiej administracji. Po II wojnie światowej pozostała w mieście ludność niemiecka (przeważająca większość uciekła przed nacierającą Armią Czerwoną) została wysiedlona a ich miejsce zajęli przesiedleńcy ze wschodu i z Polski centralnej. W 1947 roku trafił transport Ukraińców przesiedlonych w ramach akcji „Wisła”. Górowo stało się wielonarodowym i wielowyznaniowym ośrodkiem o zróżnicowanej kulturze. Do 1961 miasto było siedzibą powiatu, najpierw iławeckiego, później górowskiego. W latach 1945–1975 miasto należało do starego województwa olsztyńskiego, w 1975 roku stało się częścią mniejszego województwa olsztyńskiego, by po reformie administracyjnej przeprowadzonej w 1999 roku, znaleźć miejsce w nowo powstałym województwie warmińsko-mazurskim.
W roku 2000 Górowska Młynówka przerwała tamę na utworzonych sztucznych zlewiskach wody w północnej części miasta, co doprowadziło do powodzi, w wyniku której śmierć poniosły trzy osoby.
Przed 1945 rokiem miasto nosiło niemiecką nazwę Landsberg. Po przyłączeniu miasta do Polski zapadła decyzja o nadaniu mu nowej, polskiej nazwy. Komisja nazewnicza, nawiązując do znaczenia nazwy niemieckiej, utworzyła formę Górowo, początkowo Górowo Pruskie, później zmienione na Górowo Iławeckie, co nawiązuje do historycznej stolicy powiatu (Iława Pruska, dziś Bagrationowsk).
Według danych z 31 grudnia 2014 r. miasto miało 4198 mieszkańców. Dane z 31 grudnia 2014:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
Populacja | 4198 | 100 | 2135 | 50,86 | 2063 | 49,14 |
Gęstość zaludnienia |
1264 | 643 | 621 |
Pozostałe mniejszości narodowe mieszkające w jednostkowej ilości na terenie miasta to Litwini, Białorusini i Rosjanie.
Według danych z roku 2002 Górowo Iławeckie zajmuje obszar 3,32 km², w tym:
Południowo-wschodnią część miasta położona jest w obszarze Natura 2000 OSO Ostoja Warmińska PLB280015, zaś na cmentarzu komunalnym przy ul. Wyszyńskiego rosną 4 pomniki przyrody:
W kompleksie leśnym miasta położonym w jego północnej części, znajdują się kolejne 2 pomniki przyrody.
Górowo jest lokalnym ośrodkiem przemysłowym, handlowym i usługowym w szczególności branża usług remontowo-budowlanych. Przemysł drzewny – zakłady tartaczne, stolarnie oraz fabryka mebli.
Przez miasto krzyżują się trasy:
Placówki oświatowe:
Przy zespołach szkół miejskich funkcjonują: boisko, sala gimnastyczna, siłownia.
Organizacją kultury w mieście zajmuje się Ośrodek Kultury (ul. T. Kościuszki), prowadzi on sekcje zainteresowań oraz organizuje imprezy sportowe i kulturalno-rozrywkowe w mieście, spośród których są „Dni Górowa” w czerwcu. Wspomaga on także harcerstwo, lokalny folklor (od 2005 roku działa przy nim zespół „Promień”); promuje regionalnych artystów m.in. Zespół Tańca i Pieśni „Dumka”.
Mieszkańcy regionu mogą też korzystać z Biblioteki Publicznej działającej przy ul. gen. Sikorskiego 34.
Uzupełnieniem stanowi ukraińska Izba Rzemieślnicza, przy pl. Ratuszowym.
Położone na pagórkach miasteczko dobrze zachowało zabytki, należą do nich:
W 2003 roku otwarto Punkt Informacji Turystycznej znajdujący się w Ośrodku Kultury, które realizuje sprzedaż pamiątek oraz ma za zadanie informować turystów o atrakcjach miasta, gminy i okolic.
Na zachód od rynku miasta, Park Miejski oferuje odpoczynek pośród alejek, które znajdziemy również przy 1) Stawie Garncarskim (posiada promenadę w części południowo-zachodniej i dwa mola pływające dla wędkarzy w części północnej) oraz 2) Skwerze im. Sybiraków (za ratuszem od strony południowo-zachodniej znajdziemy skwer miejski). W północnej części miasta usytuowany jest sztucznie utworzony Zalew Miejski bezpośrednio sąsiadujący z lasem, posiadający infrastrukturę spacerową wraz z wyznaczonymi miejscami na ognisko.
Pozarządową pomoc na tym regionie, oferują:
Historia powojenna i przymusowe wysiedlenia miejscowej ludności, która po wojnie zasiedliła miasto Verden (Aller) w okolicach Bremy, były przyczyną bezpośrednią zacieśniania się kontaktów pomiędzy tymi dwoma ośrodkami. Byli mieszkańcy Górowa założyli towarzystwo „Kreisgemeinschaft Preussisch Eylau” które zakładało partnerstwo obu ośrodków i wspólne kontakty mieszkańców i władz obu gmin. W 1990 roku nawiązano oficjalną współpracę z Verden (Aller), a niespełna rok później z rosyjskim Bagrationowskiem. Wspólna współpraca trójki miast zaowocowała podpisaniem oficjalnej umowy partnerskiej pomiędzy tymi gminami 12 czerwca 1996 roku. Umowa zawarta została pomiędzy miastami Górowo Iławeckie, Verden (Aller), Bagrationowsk oraz wyżej wspomnianym stowarzyszeniem „Kreisgemeinschaft Preussisch Eylau”. Współpraca ta, początkowo opierająca się na kontaktach kulturalnych, artystycznych i sportowych, z czasem wzbogaciła się o kontakty handlowe firm. Zaplanowane zostały konkretne spotkania na których poruszano problemy z jakimi borykają się dane gminy i rozwiązywano je, rozwijano także kontakty handlowe oraz edukacyjne. W 2002 roku do tego przedsięwzięcia dołączył powiat bartoszycki. Górowo nawiązało także kontakty handlowe z powiatem Pustomyty na Ukrainie w 2001 roku. Stało się to głównie za sprawą mniejszości ukraińskiej mieszkającej i aktywnie działającej w mieście. W 1997 roku miasto Górowo Iławeckie przystąpiło do Stowarzyszenia Gmin Euroregionu Bałtyk. W roku 2006 miasta podpisały odnowienie współpracy w 10. rocznicę podpisania pierwszej umowy. Podpisanie nastąpiło w Verden (Aller).[potrzebny przypis]