Płanetnik
W dzisiejszym artykule przeanalizujemy znaczenie Płanetnik w naszym obecnym społeczeństwie. Płanetnik to temat, który w ostatnich latach zyskał duże znaczenie, wywołując debatę i kontrowersje w różnych obszarach. Na przestrzeni dziejów Płanetnik odgrywał fundamentalną rolę w życiu ludzi, wpływając na ich sposób myślenia, działania i relacje z otoczeniem. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Płanetnik, od jego wpływu na kulturę i społeczeństwo po jego rolę w rozwoju osobistym i zawodowym. Dodatkowo zbadamy etyczne i moralne implikacje Płanetnik, a także jego potencjał do generowania pozytywnych zmian na świecie. Bez wątpienia Płanetnik jest tematem zasługującym na naszą uwagę i refleksję, dlatego mamy nadzieję, że ten artykuł posłuży jako punkt wyjścia do pogłębienia jego badań i zrozumienia.
Płanetnik (inne nazwy: chmurnik, obłocznik) – postać z wierzeń słowiańskich, demoniczna lub półdemoniczna istota uosabiająca zjawiska atmosferyczne.
Wierzono, że płanetnicy kierują chmurami, zsyłają burzę i grad. Nazwa „płanetnik” pochodzi od słowa płaneta tzn. chmura, zwłaszcza burzowa (stąd też „chmurnik” i „obłocznik”), wg innego poglądu nazwa pochodzi od łacińskiego słowa planeta i jest stosunkowo młoda, w przeciwieństwie do prawdopodobnie oryginalnych form rodzimych „chmurnik” i „obłocznik”. Na południowej Słowiańszczyźnie w wyniku nałożenia się funkcji doszło do utożsamienia płanetników (zwanych tam zduhaczami) ze żmijami.
Płanetnikami zostawały dusze zmarłych nagłą śmiercią i samobójców (głównie wisielców i topielców). Wyobrażano ich sobie jako wysokich starców w szerokich kapeluszach bądź jako małe stworki. Z płanetnikami utożsamiono także parających się znachorstwem gazdów karpackich i podhalańskich, którzy pełnili funkcje lokalnych uzdrowicieli. Płanetnik był „bocorem” – pierwowzorem słowiańskiego „szamana”, który odstręczał wiejskie chałupy od upiorów i złośliwych duchów. Wierzono, że dusze zmarłych śmiercią samobójczą płanetników powracały do świata żywych jako zduhacze. Z kolei, ciała takich pozostawały związane przekleństwem pod postacią żmija, do czasu wypełnienia się losu płanetnika, który jako samobójca aspirował, by powrócić zza grobu i ponownie stawić czoła upiorom.
Zależnie od okoliczności, płanetnicy mogli być ludziom przychylni albo wrodzy. Ich przychylność można było zyskać rzucając mąkę na wiatr lub do ognia. Przychylni płanetnicy zstępowali na ziemię i ostrzegali ludzi przed burzą oraz chronili przed suszą.
Płanetnikami byli również wybrani mężczyźni obdarzeni mocą kontrolowania pogody. Tuż przed burzą byli oni wciągani przez niebo (względnie przez tęczę) i toczyli w powietrzu walkę ze smokami powietrznymi symbolizującymi chmury burzowe i gradowe, względnie wychodzili na pole i odpędzali burzę magicznymi zaklęciami.
Mianem płanetników określano też ludzi przepowiadających jak również kontrolujących pogodę.
Postać płanetnika była często wspominana w literaturze okresu Młodej Polski, np. w Powieści o Płanetniku Antoniego Langego czy w Płanetnikach Władysława Orkana; także w twórczości Bolesława Leśmiana, np. w utworze Strój (z tomu Łąka). Bohater opowieści Syn boginki Adolfa Dygasińskiego także staje się płanetnikiem.
Przypisy
- ↑ a b c d Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań: Rebis, 2007, s. 139, ISBN 978-83-7301-973-7.
- ↑ płanetnik, Encyklopedia PWN .
- ↑ a b Adrian Mianecki, Płanetnik. Słownik polskiej bajki ludowej , Zakład Folklorystyki i Literatury Popularnej UMK w Toruniu (pol.).
- ↑ a b Andrzej Szyjewski, Religia Słowian, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004, s. 66-67, ISBN 83-7318-205-5.
- ↑ a b c d e f Andrzej Kempiński, Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Warszawa: Iskry, 2001, s. 351, ISBN 83-207-1629-2.
- ↑ a b c Barbara i Adam Podgórscy, Wielka Księga Demonów Polskich – leksykon i antologia demonologii ludowej, Katowice: Wydawnictwo KOS, 2005, s. 349-353, ISBN 83-89375-40-0.
