W dzisiejszym świecie Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach jest przedmiotem debaty i analiz w różnych obszarach. Od psychologii po politykę, Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach przyciąga uwagę zarówno ekspertów, jak i obywateli. W kontekście, w którym informacje stale przepływają przez sieci społecznościowe i media, nieuniknione jest zainteresowanie Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach i jego wpływem na nasze społeczeństwo. W tym artykule szczegółowo zbadamy implikacje Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach w różnych obszarach, a także możliwe implikacje na przyszłość. Bez wątpienia Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach stał się niezbędnym elementem w życiu codziennym i nie można lekceważyć jego znaczenia.
A/1658/97 z 15 grudnia 1997 | |||||||||||||||||
archikatedra | |||||||||||||||||
Archikatedra katowicka (2012) | |||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||||
Adres |
Plac Katedralny | ||||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||||
Wezwanie | |||||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||
Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||
Relikwie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Katowic | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego | |||||||||||||||||
50°15′05,76″N 19°01′08,80″E/50,251600 19,019110 | |||||||||||||||||
Strona internetowa |
Archikatedra Chrystusa Króla w Katowicach – kościół zbudowany w latach 1927–1955 w stylu klasycyzującym według projektu architektów Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego. Wznosi się w południowej części Śródmieścia Katowic, w prostokącie zamkniętym ulicami Powstańców, Wita Stwosza, Jordana i Plebiscytową.
Archidiecezja katowicka obchodzi wspomnienie liturgiczne rocznicy poświęcenia kościoła metropolitalnego 30 października.
Poza miesiącami wakacyjnymi w katedrze funkcjonuje stały konfesjonał, w ciągu dnia wystawiony jest też Najświętszy Sakrament.
Obszar pod budowę katedry przekazał diecezji katowickiej Claus-Hubert von Tiele-Winckler. Do budowy katedry przystąpiono oficjalnie 5 czerwca 1927. Miejsce pod budowę kościoła i kurii biskupiej, o powierzchni 90 tys. m², objęło teren dawnej cegielni. Już w 1924 r. zakup tego gruntu wsparł kwotą 500 tys. zł. Wydział Budżetowo-Gospodarczy autonomicznego Województwa Śląskiego. Pierwszym magister fabricae a zarazem przewodniczącym Komitetu Budowy Katedry w Katowicach wybrany został ks. dr Emil Szramek. Kamień węgielny wmurowano 4 września 1932. W uroczystości uczestniczyli: abp Adam Stefan Sapieha, bp Antoni Szlagowski, bp Bernard Dembek, nuncjusz abp Francesco Marmaggi, wojewoda Michał Grażyński i członkowie kapituły katedralnej. W poniedziałek 15 października 1934 z rusztowań spadło z wysokości 8 m ponad 100 osób, m.in. ksiądz, budowniczy.
Do września 1939 roku wybudowano prezbiterium, kilkumetrowe mury i schody, jednak po rozpoczęciu okupacji władze niemieckie zabroniły dalszej budowy. Po zakończeniu II wojny światowej budowę wznowiono w połowie 1947 r. pod kierunkiem ks. Rudolfa Adamczyka. W 1948 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach zażądało obniżenia wysokości kopuły katedry o 40 m, aby nie dominowała w pejzażu Katowic, jednak ks. Adamczyk to żądanie odrzucił. Projekt przedwojennych architektów na skutek żądania władz wojewódzkich Polski Ludowej uległ jednak modyfikacji około 1954 roku (m.in. aż o 38 m obniżono kopułę i ostatecznie katedra osiągnęła wys. 64 m, dł. 101 m, szer. 50 m). Główny wpływ na zmniejszenie kopuły miał formalnie zastępujący biskupów katowickich ks. Jan Piskorz (ksiądz patriota, posłuszny komunistycznym władzom). Dzięki zgodzie na obniżenie kopuły budowa nabrała tempa. Konsekracji świątyni dokonał 30 października 1955, podczas tzw. wysiedlenia biskupów katowickich, ordynariusz częstochowski Zdzisław Goliński, jednak prace wykończeniowe trwały jeszcze prawie do drugiej połowy lat 60.
Na tyłach Archikatedry, przy ul. Henryka Jordana wzniesiono w latach 1927–1933 gmach Pałacu Biskupiego, w którym mieści się Kuria Archidiecezjalna.
20 czerwca 1983 w katowickiej katedrze gościł papież Jan Paweł II. Dziewięć lat później w obecności biskupów śląskich odczytano w niej bullę Totus Tuus Poloniae Populus z 25 marca 1992, erygującą metropolię katowicką i tworzące archikatedrę.
W archikatedrze wręczana jest każdego roku nagroda Lux ex Silesia.
W krypcie archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach pochowani zostali śląscy biskupi: Arkadiusz Lisiecki, Stanisław Adamski oraz Herbert Bednorz.
W lutym 2020 premier Mateusz Morawiecki, przedstawiciele województwa śląskiego, miasta Katowice i archidiecezji katowickiej podpisali umowę w sprawie sfinansowania budowy w archikatedrze tzw. Panteonu Górnośląskiego. Wkład finansowy ze środków publicznych wyniesie minimum 46 mln złotych. Strona kościelna ma wnieść 3 mln zł.
Katowicka katedra została wzniesiona w stylu zmodernizowanego klasycyzmu, przykład historyzmu polskiego. Mury świątyni wzniesiono w większości z żelazobetonu, a zewnętrzne okładziny ścian wykonano z dolomitu wydobywanego i obrabianego w kamieniołomach Imielina (woj. śląskie). Do budowy schodów wykorzystano m.in. kamień z rozebranej w 1933 r. Wieży Bismarcka w Mysłowicach. Witraże zaprojektował prof. Stanisław Pękalski. Wyposażenie i aranżację wnętrza zaprojektował w 1973 arch. Mieczysław Król, a elementy rzeźbiarskie Jerzy Egon Kwiatkowski, realizację ukończono w 1987. Wnętrze w stylu art déco. Archikatedra Chrystusa Króla jest największą archikatedrą w Polsce.
W czasie II wojny światowej parafią zarządzali:
Po wojnie parafią zarządzał ks. Rudolf Adamczyk. W czasie jego uwięzienia w latach 1952–1956 parafią zarządzali:
Po powrocie biskupów z wygnania do diecezji parafią zarządzali:
Z tej parafii pochodzi bp Piotr Libera − w latach 1997–2007 biskup pomocniczy katowicki, biskup senior diecezji płockiej.
Instrument został wybudowany w 1980 roku przez Gregora Hradetzky’ego z Krems an der Donau. Powstał w miejsce poprzednich organów firmy Klimosz i Dyrszlag przebudowanych przez Wacława Biernackiego. To jeden z dwóch instrumentów w archikatedrze. Drugi, 17-głosowy, także tego samego budowniczego z 1977 roku, znajduje się w prezbiterium.
Manuał I | Manuał II | Manuał III | Pedał |
---|---|---|---|
1. Subbas 16' | |||
1. Holzgedackt 8` | 1. Pommer 16' | 1. Bourdon 16' | 2. Principal 16' |
2. Quintadene 8' | 2. Principal 8' | 2. Violprincipal 8' | 3. Quintbas 10 2/3' |
3. Principal 4' | 3. Rohrflöte 8' | 3. Vox coelestis 8' | 4. Flötenbas 8' |
4. Rohrflöte 4' | 4. Spitzgambe 8' | 4. Octave 4 | 5. Octave 8' |
5. Blockflöte 2' | 5. Octave 4' | 5. Nachthorn 4' | 6. Choralbas 4' |
6. Spitzquinte 1 1/3' | 6. Gedakt 4' | 6. Nasat 2 2/3' | 7. Hintersatz 2 2/3' |
7. Sesquialtera 2 f. | 7. Quinte 2 2/3' | 7. Doublette 2' | 8. Nachthorn 2' |
8. Scharf 1 | 8. Octave 2' | 8. Terz 1 3/5' | 9. Posaune 16' |
9. Krummhorn 8' | 9. Mixtur 1 1/3' | 9. Cornet 5 f. | 10. Trompete 8' |
Tremulant | 10. Trompete 16' | 10. Plein Jeu 1 1/3' | |
11. Trompete 8` (horyzontalna) | 11. Fagott 16' | ||
12. Trompette harm. 8' | |||
13. Clairon 4' | |||
Tremulant |
Nad szczytem katedry wisi łącznie 5 dzwonów. Wszystkie uruchamiane są z okazji ważnych uroczystości, jak wigilia paschalna, święcenia kapłańskie, msze pontyfikalne, natomiast trzy z nich usłyszeć można przed mszami.
W 2021 roku w związku z budową tarasu widokowego na dachu katedry dzwony przeszły remont, w którym zmieniono między innymi ich zawiesia.
Imię | Waga (kg) | Ton | Średnica (cm) | Rok odlania | Odlewnia | |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Jubilaeum | ~3500 kg | h0 | 173 cm | 1999 | Ludwisarnia Rudolfa Pernera, Pasawa |
2 | Chrystus Król | ~1550 kg | d' | 142 cm | 1983 | Ludwisarnia Rudolfa Pernera, Pasawa |
3 | Matka Boża Piekarska | ~841 kg | fis' | 105 cm | 1983 | Ludwisarnia Rudolfa Pernera, Pasawa |
4 | Św. Józef Robotnik | ~473 kg | a' | 97 cm | 1983 | Ludwisarnia Rudolfa Pernera, Pasawa |
5 | Św. Michał Archanioł | ~348 kg | h' | 85 cm | 1983 | Ludwisarnia Rudolfa Pernera, Pasawa |
Poczta Polska wyemitowała 18 sierpnia 2003 r. znaczek pocztowy o nominale 3,40 zł, przedstawiający katowicką archikatedrę. Okazją była odbywająca się w 2003 r. w Katowicach XIX Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna. Autorem projektu znaczka jest Magdalena Jończyk. Ryt wykonała Wanda Zajdel. Dwie różne formy znaczka wydrukowano techniką rotograwiury i stalorytu, na papierze fluorescencyjnym, w nakładzie 530.000 szt. Obok archikatedry na znaczku znalazł się też Pomnik Powstańców Śląskich, a na okolicznościowym bloczku gmach Biblioteki Śląskiej.