W tym artykule zajmiemy się tematem 10 Batalion Pancerny i jego wpływem na współczesne społeczeństwo. Od momentu powstania do obecnej ewolucji 10 Batalion Pancerny odegrał kluczową rolę w różnych aspektach życia codziennego. W trakcie tej analizy zbadamy różne aspekty składające się na 10 Batalion Pancerny, a także jego wpływ na kulturę, gospodarkę i technologię. Ponadto zajmiemy się także implikacjami etycznymi i społecznymi związanymi z 10 Batalion Pancerny, a także możliwymi perspektywami na przyszłość. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu artykuł ten ma na celu przedstawienie kompleksowego spojrzenia na 10 Batalion Pancerny i jego znaczenie we współczesnym świecie.
Od lata 1921 w garnizonieŁódź na terenie Okręgu Korpusu nr IV stacjonowała kadra 4 dywizjonu samochodowego. 14 listopada 1935 została ona przeformowana w kadrę 10 batalionu pancernego. 30 października 1937 kadra przekształcona została w 10 batalion pancerny. W tym samym pododdziały batalionu przeniesione zostały do Zgierza. Dowództwo pozostało w Łodzi do 1939. W maju 1937 jednostka została podporządkowana dowódcy 1 Grupy Pancernej. Batalion należał do typu II.
W 1939 batalion stacjonował w Zgierzu
Organizacja pokojowa batalionu
dowództwo
kwatermistrzostwo
pluton łączności
2 kompanie pancerne
kompania rozpoznawcza
kolumna samochodowa
park
kompania Junackich Hufców Pracy
Według stanu z 15 lipca 1939 na ewidencji batalionu znajdowały się 33 czołgi rozpoznawcze TK-3, 88 samochodów ciężarowych, 29 samochodów specjalnych, 13 samochodów osobowych, 37 motocykli i 8 przyczep.
Mobilizacja w 1939
Batalion był jednostka mobilizującą pododdziały broni pancernych, przewidziane w organizacji wojennej wojska, zgodnie z planem mobilizacyjnym "W". Po sformowaniu tych pododdziałów ulegał likwidacji, a nadwyżki ludzi i sprzętu przekazywał do ośrodków zapasowych broni pancernych.
W mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek koloru żółtego, batalion formował:
Zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 25 marca 1938 nadano batalionowi sztandar. Jak wszystkie sztandary broni pancernych, posiadał on ujednoliconą prawą stronę płatu. Zamiast numeru oddziału, na białych tarczach między ramionami krzyża kawaleryjskiego występował Znak Pancerny. Znak ten umieszczony był również na przedniej ściance podstawy orła.
w lewym dolnym rogu — odznaka honorowa 10 batalionu pancernego
Uroczyste wręczenie sztandaru odbyło się 26 maja 1938 na Polu Mokotowskim w Warszawie. Sztandar wręczył reprezentujący Prezydenta RP i Naczelnego Wodza — minister spraw wojskowych gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki.
22 grudnia 1937 minister spraw wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 10 bpanc.
Odznaka ma kształt krzyża maltańskiego, pokrytego czarną emalią. Pośrodku srebrny smok. Brak jest danych o autorze projektu odznaki. Odznaki wykonywane były jedynie w wersji emaliowanej.
Uwagi
↑1 – czołg dowódcy kompanii; 2 – czołg dowódcy 1 plutonu; 3 – czołg dowódcy 2 plutonu; 4 – czołg dowódcy 3 plutonu; 5 – czołgi z 1 plutonu; 6 – czołgi z 2 plutonu; 7 – czołgi z 3 plutonu
↑1 – wóz dowódcy szwadronu; 2 – wóz dowódcy 1 plutonu; 3 – wóz dowódcy 2 plutonu; 4 – wóz z 1 plutonu; 5 – wóz z 2 plutonu.
↑Witold Jarno podaje, że w skład batalionu wchodził pluton junaków, natomiast Rajmund Szubański stwierdza, że kompania junaków występowała wyłącznie w strukturze Kadry 9 Batalionu Pancernego, a pozostałych batalionach pancernych był tylko pluton.
↑Piotr Zarzycki nie wymienia Kolumny Samochodów Osobowych nr 41.
↑Według Piotra Zarzyckiego Stały Park Broni Pancernych nr 41 formował się bez czołówki.
↑Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939.
↑Tadeusz III Wolski ur. 8 stycznia 1891 w Popelni na Ukrainie, w rodzinie Stanisława i Anny z Sośnickich. W czasie kampanii wrześniowej 1939 dostał się do sowieckiej niewoli. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. 5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
Adam Jońca: Wrzesień 1939: pojazdy Wojska Polskiego: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
Rajmund Szubański: Polska broń pancerna 1939. Warszawa: Bellona, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks"; Londyn: Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918 - 1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernych, 1971.
Witold Jarno, Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939, Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Historii Polski Współczesnej, Wydawnictwo „Ibidem”, Łódź 2001, ISBN 83-88679-10-4, s. 198, 335-337.
Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny „W”, Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
Waldemar Rezmer, Operacyjna służba sztabów Wojska Polskiego w 1939 r. (organizacja, zasady funkcjonowania, przygotowanie do wojny), Toruń 1993.
Włodzimierz Kozłowski, Łódzko-zgierski 10 batalion pancerny (1935-1939), "Rocznik Łódzki" 1985, T. XXXV.