W tym artykule zbadamy znaczenie 25 Dywizja Piechoty (II RP) w naszym codziennym życiu. 25 Dywizja Piechoty (II RP) odgrywa kluczową rolę w różnych aspektach naszego życia, od wpływania na nasze codzienne decyzje po kształtowanie sposobu, w jaki postrzegamy świat. W całej historii 25 Dywizja Piechoty (II RP) był przedmiotem badań, debat i refleksji, a jego znaczenie pozostawało niezmienne przez lata. W tym artykule zanurzymy się w zawiłej sieci znaczeń i konsekwencji, jakie 25 Dywizja Piechoty (II RP) ma w naszym społeczeństwie, a także odkryjemy jego wpływ w różnych kontekstach i sytuacjach.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | |
Rozformowanie | |
Dowódcy | |
Ostatni |
gen. bryg. Franciszek Alter |
Działania zbrojne | |
kampania wrześniowa bitwa nad Bzurą (9–18 IX 1939) bój pod Łęczycą (9–10 IX 1939) | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
25 Dywizja Piechoty (25 DP) – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.
W czasie kampanii wrześniowej dywizja walczyła w składzie Armii „Poznań”. Po walkach granicznych pod Krotoszynem została wycofana pod Koło; skąd weszła do bitwy nad Bzurą. Zdobyła Łęczycę i stację kolejową Ozorków. W trzeciej fazie bitwy walczyła w rejonie Adamowej Góry, Juliopola i Ruszek. Po przejściu Bzury dotarła do Warszawy, gdzie całością sił broniła stolicy.
Nawiązująca do powstańczej tradycji kaliska Dywizja Piechoty została sformowana w 1921 w trakcie reorganizacji sił zbrojnych.
Powstała w wyniku wydzielenia z innych dywizji określonych pułków piechoty:
Dowództwo dywizji stacjonowało w Kaliszu.
25 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. bryg. Franciszka Altera wchodziła w skład Armii „Poznań” gen. Tadeusza Kutrzeby.
1 września 56 pp bronił skutecznie Krotoszyna przed niemieckim 183 pułkiem Landwehry. Natomiast III batalion 55 pp został wyparty z Rawicza przez oddziały niemieckiej Straży Granicznej, lecz z pomocą Wielkopolskiej Brygady Kawalerii udało się odrzucić wroga. Z kolei I batalion 55 pp bronił skutecznie Leszna.
Przez następne dni dywizja znajdowała się w odwrocie wraz z resztą Armii. 8 września, wchodząc w skład GO „Koło”, zajmowała pozycje wyjściowe, aby następnego dnia wziąć udział w bitwie nad Bzurą, uderzając na miejscowość Ozorków. Dywizja została wcześniej wzmocniona 69 pp z 17 DP.
9 września rano jeden batalion z 69 pp zaatakował Łęczycę, lecz został odrzucony. Natomiast jedna kompania zdobyła i utrzymała pobliski Tum. Wieczorem dywizja uderzyła całością sił i – łamiąc opór wroga – wdarła się do Łęczycy, którą zdobyła koło północy.
Następnego dnia wyszła z Łęczycy i odrzuciła niemieckie oddziały na odległość od 8 do 10 km od miasta. Po południu dywizja napotkała jednak na silny opór niemiecki pod Sierpowem, Leśmierzem, Solcą Małą i Mętlewem, gdzie została zatrzymana. 12 września dywizja prowadziła dalsze zacięte walki o folwark Wróblew i Solcę Wielką i dopiero po południu udaje jej się złamać niemieckie linie oporu i dojść do przedmieść Ozorkowa.
W nocy z 12 na 13 września na rozkaz dowódcy Armii 25 DP zaczęła się wycofywać z zajmowanych pozycji. Wykonując rozkaz gen. Alter polecił:
13 września rano gros 25 DP znajdowało się w wyznaczonych miejscach. III/ 56 pp obsadził przyczółek w rejonie Zagaja. 56 pp częścią sił dozorował Bzurę na odcinku kolonia Węglewice – Gledzianówek, a na prawo do Topoli Królewskiej, rzekę dozorowały pododdziały 60 pp. Dowództwo dywizji rozmieszczono w dworze Byszew , 25 batalion saperów w rejonie folwarku Julinki, 25 dac we dworze Strzegocin, 31 kompania czołgów rozpoznawczych w Romartowie. Około południa do Witoni dotarł 29 pp. Rozkazem dowódcy GO gen. Knolla-Kownackiego 25 Dywizja Piechoty została wydzielona do odwodu armii.
Po nocnym marszu dywizja cały dzień odpoczywała. III/56 pp bez walki po południu opuścił przedmoście i dołączył do pułku w rejonie dwór Nędzerzew – Nędzerzew – Przyłogi – Ględzianówek. Na południowym brzegu Bzury pozostała placówka oficerska w sile plutonu. Wieczorem dywizja pomaszerowała dwoma kolumnami do wyznaczonego jej rejonu. Tylko części oddziałów udało się ukończyć ruch przed świtem. Dopiero około południa cała dywizja znalazła się w zaplanowanym rejonie: dowództwo w Oporowie, 29 pp w folwarku Golędzkie, 56 pp w Drzewoszkach Wielkich, 60 pp w dworze Ruszki, 25 pal i 25 dac w Szymanówce, kawaleria dywizyjna w folwarku Skórzewo, 31 kompania czołgów rozpoznawczych w majątku Zarębów, 25 batalion saperów w dworze Oporów, dywizyjna kompania kolarzy w Mnichu, 73 samodzielna kompania ckm w Oporowie, 25 bateria artylerii plot. w dworze Mnich.
14 września dywizja odpoczywała w rejonie Żychlina. Wieczorem gen. Kutrzeba zdecydował, że powróci ona pod rozkazy gen. Knolla-Kownackiego i wraz z całą grupą będzie maszerowała na wschód, by rano 16 września znaleźć się nad dolną Bzurą, a następnie będzie nacierać po osi Sochaczew – Warszawa. O 1.00 15 września gen. Alter wydał rozkaz do dalszego marszu w kierunku Sochaczewa. Dywizja maszerować miała po dwóch drogach. 29 pp maszerował po osi Skrzeszewy – przeprawa południe Model – Kamionka – Podczachy – Lubików – Osmolin i zajął rejon Witusza – Towarzystwo – Osmolin – Lubików. Jeden baon przerzucony został samochodami do rejonu Sanniki i tam ubezpieczał dywizję z kierunku północnego. 56 pp maszerował po osi Buszkówek – przeprawa na północ folwark Kaczkowizna – droga polna od przeprawy przez folwark Wola Stępowska – Kiernozia i ześrodkował się w rejonie Kiernozia – lasek na południe od Kiernozi – Wygoda – Osmoleniec – Kochanków. 60 pp maszerował po osi Dobrzelin – Zarębów – Kruki– przeprawa na północ od folwarku Kaczkowizna – Luszyn i wszedł w rejon folwark Wola Stępowska – Tomaszówka – lasy folwarku Poddębina. Przydzielona do dywizji 31 kompania czołgów rozpoznawczych stała bezczynnie od godz. 9.00 14 września do rana następnego dnia w majątku Zarębów, po czym przeszła do odwodu w rejonie Lasku na wschód od Sannik.
17 września dywizja forsowała Bzurę pod Brochowem. Udało jej się przebić do Puszczy Kampinoskiej, zachowując mimo dużych strat zwartość bojową.
19 września pod Palmirami dywizja zebrała się w składzie 3 niepełnych pułków i dwóch baterii artylerii. Miała przedzierać się do Warszawy przez Łomianki, Buraków i Młociny. Ubezpieczenia dywizyjne wyrzuciły śmiałym atakiem Niemców ze wsi Dąbrowa, gdzie zniszczono kilka czołgów i dział.
Przez cały dzień 20 września dywizja zbierała siły i zajmowała obronę w rejonie Młocin i Burakowa. 21 września odpierała ataki niemieckiej 24 DP. Polacy wyparci zostali ze swoich pozycji dopiero po całkowitym zniszczeniu I i III batalionu 29 pp. W kilku miejscach udało im się także rozerwać obronę 56 pp i 60 pp.
Następnego dnia polskie oddziały musiały się wycofać na nowe pozycje. Udało się jej przebić do Warszawy, gdzie - po wejściu w skład Armii „Warszawa” – przeszła do odwodu i stanęła w rejonie ulic 3 Maja i Marszałkowskiej.
Walczyła w obronie Warszawy do jej kapitulacji 28 września, zyskując sobie wysokie uznanie dowództwa Armii „Warszawa”.
W nawiasach podano nazwy jednostek mobilizujących pododdziały nie występujące w organizacji pokojowej
Dowództwo 25 Dywizji Piechoty
Kwatera Główna 25 Dywizji Piechoty
Piechota dywizyjna
Jednostki broni
Jednostki i zakłady służb
Pododdziały przydzielone
Ostatnia „pokojowa” obsada personalna dowództwa dywizji:
Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
---|---|
dowódca dywizji | gen. bryg. Franciszek Ksawery Alter |
dowódca piechoty dywizyjnej | płk dypl. Stefan Kossecki |
szef sztabu | mjr dypl. Edward Marceli Ostrowski |
I oficer sztabu | kpt dypl. Bolesław Wójtowicz |
II oficer sztabu | kpt. adm. (art.) Kazimierz Budzianowski |
komendant rejonu PW konnego | mjr kaw. Tadeusz Plackowski |
dowódca łączności | mjr łączn. Jan Tomasz Stengert |
oficer taborowy | kpt tab. Stefan Tomanowski |
oficer intendentury | kpt. int. Janusz Sarnecki |
Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego
Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
---|---|---|---|---|
Kołodziejek Tadeusz | podporucznik rezerwy | Charków |
W wyniku przeprowadzania akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych w 1944 powstała 25 Dywizja Piechoty AK (okręg Łódź).