Piaski (miasto)
Var1 to koncepcja, która w ostatnich latach przyciągnęła uwagę wielu osób. Poprzez swój wpływ na różne aspekty współczesnego życia, var1 wywołał debaty, refleksje i liczne badania. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane ze zmienną var1, od jej wpływu na społeczeństwo po ewolucję w czasie. Dodatkowo omówimy różne perspektywy i opinie na temat var1, aby zapewnić pełniejsze zrozumienie tego tematu. Bez wątpienia var1 stał się tematem globalnego zainteresowania, który nie pozostawia nikogo obojętnym.
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 Ruiny zboru kalwińskiego | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | |||
| Aglomeracja | |||
| Prawa miejskie |
1456–1870, 1993 | ||
| Burmistrz | |||
| Powierzchnia | |||
| Populacja (31.12.2019) • liczba ludności • gęstość |
|||
| Strefa numeracyjna |
+48 81 | ||
| Kod pocztowy |
21-050 | ||
| Tablice rejestracyjne |
LSW | ||
Położenie na mapie gminy Piaski  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu świdnickiego  | |||
 51°08′03″N 22°50′41″E/51,134167 22,844722
| |||
| TERC (TERYT) |
0617034 | ||
| SIMC |
0389386 | ||
Urząd miejski ul. Lubelska 7721-050 Piaski | |||
| Strona internetowa | |||
Piaski (dawniej Piaski Luterskie lub Piaski Wielkie) – miasto w Polsce położone w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Piaski, położone nad rzeką Giełczew. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa lubelskiego. Stanowi część aglomeracji lubelskiej.
Miasto położone jest na Lubelszczyźnie (początkowo w ziemi sandomierskiej, a następnie w ziemi lubelskiej). Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. Piaski liczyły 2573 mieszkańców.
Historia
W latach 1573–1642 w mieście istniał zbór ariański, którego pastorem był słynny Marcin Krowicki. W 1642 r., krótko po powołaniu na ministra zboru Andrzeja Wiszowatego, Adam Suchodolski zamknął zbór. W 1649 r. Suchodolski, kalwinista, wybudował kościół dla swojego wyznania. Pod patronatem Suchodolskich Piaski Wielkie, zwane wtedy Luterskimi wyrosły na centrum ewangelicyzmu w Lubelskiem. W 1783 r. patron Teodor Suchodolski wystawił nowy, murowany budynek kościoła, którego ruiny przetrwały do dzisiaj. Po sprzedaniu Piask przez rodzinę Suchodolskich, parafię kalwińską zlikwidowano w 1849 r.
W okresie I wojny światowej miasto zostało poważnie zniszczone. W zestawieniu opracowanym przez Henryka Wiercieńskiego podano liczbę 93 zniszczonych nieruchomości (z 259 istniejących), a w zestawieniu statystycznym Limanowskiego podana była zbliżona liczba zniszczonych nieruchomości: 90 na 266 (tj. 33,8%). Według relacji naocznego świadka (reportaż Siedleckiego Z ziemi lubelskiej): „Cała środkowa część miasta spalona; wypalone do dna domy piętrowe, stawiane z miejscowego kamienia; nawet z okien piwnicznych musiały się wydostać płomienie bo czarne i pokruszone ich obramowania. Cała główna ulica wygląda dziwnie przejrzyście, bo puste okna przepuszczają światło nieba, a przez wypalone bramy widać wskroś zrujnowanych domów głębokie szeregi takich samych ruin zajmujących ogromną przestrzeń”.
Do 1939 r. żyła w Piaskach duża społeczność żydowska. Podczas okupacji Niemcy utworzyli tutaj getto. Obok miejscowych Żydów byli w nim osiedlani Żydzi wypędzeni z Niemiec (w tym z Berlina, Monachium i Szczecina), a także z Lublina, Krakowa oraz Protektoratu Czech i Moraw. Przez getto w Piaskach przeszło łącznie około 11 tys. osób. Niemal wszystkie zmarły na skutek głodu i chorób lub zostały zgładzone w obozach śmierci w Bełżcu i Sobiborze.
Kościół został spalony w okresie II wojny światowej – w wyniku odbudowy utracił cechy stylowe.
Do lat 80. XX w. w Piaskach odbywały się znane w całym regionie, cotygodniowe targi końskie. Obecnie odbywają się w każdą środę. Miejscowość jest również znana z tzw. flaków piaseckich – jest to specjalny przepis przyrządzania flaków. Obecnie podawane w kilku restauracjach.
Położenie
Publiczny transport zbiorowy
Piaski posiadają bezpośrednie połączenia autobusowe z Lublinem, Warszawą, Krasnymstawem, Żółkiewką, Chełmem, Zamościem, Hrubieszowem i in. Obsługiwane są przez PKS Wschód oraz firmy prywatne.
Szkolnictwo
- Przedszkola: Miejsko-Gminne Przedszkole
- Szkoły podstawowe: Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika
- Gimnazja: Gimnazjum im. Antoniego Norberta Patka
- Szkoły średnie: Zespół Szkół
Kultura
W mieście znajduje się centrum kultury, mieszczące się przy ul. Lubelskiej 22. Jego pomieszczenia zajmują między innymi sala kinowa, siłownia oraz Miejska Biblioteka Publiczna.
Sport
- Klub sportowy LKS Piaskovia Piaski
- UKS Piaski – klub przy szkole podstawowej
Na terenie miasta jest jeden stadion piłkarski, zmodernizowany w związku z wymaganiami stawianymi przed drużynami biorącymi udział w rozgrywkach ligi okręgowej.
Demografia
Transport
- 12E373 /S12 Droga krajowa nr 12 (E373)/Droga ekspresowa S12: granica państwa – Łęknica – Żary – Leszno – Kalisz – Sieradz – Piotrków Trybunalski – Radom – Lublin – Chełm – Berdyszcze – granica państwa
- 17E372 /S17E372 Droga krajowa nr 17 (E372)/Droga ekspresowa S17 (E372): Zakręt – Lublin – Zamość – Hrebenne – granica państwa
- 836 Droga wojewódzka nr 836: Bychawa – Piaski
- 837 Droga wojewódzka nr 837: Piaski – Sitaniec
Zabytki
- Dom organisty z przełomów XIX i XX w.
- Rogatka z XIX w.
- Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Inne obiekty
- Pomnik poświęcony pamięci ostatniego partyzanta Józefa Franczaka
- Ruiny zboru kalwińskiego z 1783–1785 r.
- Stary cmentarz żydowski
- Nowy cmentarz żydowski
- Barokowa wieża dzwonnicy z 2 poł. XVIII w. (obecnie nieznacznie zmodernizowana)
- W Piaskach znajduje się maszt radiowo-telewizyjny o wysokości 342 metrów (bez górnej anteny nadawczej o wysokości około 25 metrów).
Wspólnoty wyznaniowe
- Kościół rzymskokatolicki:
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Piaski (w tym grupa posługująca się językiem romani (Polska)), (Sala Królestwa ul. Makarewicka 3).
Galeria
-
Straż pożarna w Piaskach -
Zobacz też
Przypisy
- ↑ GUS. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym. Stan w dn. 2022-01-01. Format XLSX tabl. 22
- ↑ a b Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny , demografia.stat.gov.pl .
- ↑ a b Straty i zniszczenia poniesione w zabytkach nieruchomych w okresie i wojny światowej na obszarze województwa lubelskiego (w jego aktualnych granicach) – pdf , docplayer.pl .
- ↑ Martin Dean, Mel Hecker: Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945. T. II: Ghettos in German-Occupied Eastern Europe. Cz. A. Bloomington and Indianapolis: United States Holocaust Memorial Museum and Indiana University Press, 2012, s. 696–698. ISBN 978-0-253-00202-0. (ang.).
- ↑ Robert Kuwałek: Getta tranzytowe w dystrykcie lubelskim. W: Dariusz Libionka (red.): Akcja Reinhardt. Zagłada Żydów w Generalnym Gubernatorstwie. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2004, s. 138–160. ISBN 83-89078-68-6.
- ↑ MBP Piaski.
- ↑ Piaski w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org .
Linki zewnętrzne
- Strona miasta
- Piaski (54), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 51.
| Miasta powiatowe |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Miasta gminne |
|
- Siedziba gminy: Piaski
