W dzisiejszym świecie Rajgród staje się coraz ważniejszy w społeczeństwie. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na kulturę, politykę, gospodarkę czy codzienne życie ludzi, Rajgród zdołał pozycjonować się jako istotny temat dyskusji i debaty. Jego wpływ rozciąga się na różne dziedziny, a jego obecność jest coraz bardziej widoczna w różnych aspektach życia. Dlatego ważne jest, aby w pełni zbadać zakres i implikacje Rajgród dzisiaj, a także przeanalizować jego ewolucję w czasie i jego potencjalny wpływ w przyszłości. Artykuł ten ma na celu zagłębienie się w świat Rajgród, aby zrozumieć jego znaczenie i znaczenie we współczesnym społeczeństwie.
miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
| |||
Państwo | |||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | |||
Prawa miejskie |
1568 | ||
Burmistrz |
Ireneusz Gliniecki | ||
Powierzchnia | |||
Populacja (31.12.2017) • liczba ludności • gęstość |
|||
Strefa numeracyjna |
+48 86 | ||
Kod pocztowy |
19-206 | ||
Tablice rejestracyjne |
BGR | ||
Położenie na mapie gminy Rajgród | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |||
Położenie na mapie powiatu grajewskiego | |||
53°44′01″N 22°42′01″E/53,733611 22,700278 | |||
TERC (TERYT) |
2004044 | ||
SIMC |
0957465 | ||
Urząd miejski ul. Warszawska 3219-206 Rajgród | |||
Strona internetowa | |||
BIP |
Rajgród – miasto w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, położone nad Jeziorem Rajgrodzkim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rajgród.
Początkowo Rajgród stanowił część Jaćwieży, następnie zaś należał do ziemi wiskiej, stanowiącej część Mazowsza, po czym został włączony do Podlasia jako część ziemi bielskiej. Miasto królewskie starostwa rajgrodzkiego w ziemi bielskiej województwa podlaskiego w 1795 roku. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. łomżyńskiego. W Rajgrodzie działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 61.
Według danych z 1 stycznia 2018 Rajgród liczył 1 571 mieszkańców.
Na Pojezierzu Rajgrodzkim występują liczne jeziora, z których największe – Rajgrodzkie stanowi oś regionu. Jezioro Rajgrodzkie to rynnowe jezioro przepływowe rzeki Legi (Jegrzni) o powierzchni 1514 ha (18 w Polsce pod względem powierzchni), w tym powierzchnia wysp wynosi 11,1 ha, długość maksymalna osiąga 12 050 m, zaś maksymalna szerokość 1900 m, głębokość maksymalna – 52 m (20 lokata w kraju), podczas gdy głębokość średnia wynosi 9,4 m, objętość Jeziora Rajgrodzkiego wynosi 142 623 tys. m³ i pod tym względem jest 14 w Polsce. Linia brzegowa jest dobrze rozwinięta z licznymi zatokami, półwyspami, cyplami, o długości 56 000 m. Jezioro Rajgrodzkie ma charakterystyczny kształt. Składa się ono ze zbiornika głównego i czterech wydłużonych ramion (zatok). Zatoki północne nazywane są jeziorami: Przepiórka (północno-wschodnia) i Stackie (północno-zachodnia). Zatoka południowa nosi nazwę Zatoki Czarnowiejskiej. Zbiornik główny i zatoka wschodnia, nad którą leży Rajgród, to Jezioro Rajgrodzkie. Liczne ośrodki turystyczno-wypoczynkowe.
Pierwsze ślady działalności ludzkiej w rejonie Rajgrodu pochodzą z około 9000–7000 roku p.n.e. Nad jeziorem Dręstwo znaleziono szkielety ludzi kromaniońskich. W średniowieczu na wyspie, gdzie wznosiło się wzgórze, Jaćwingowie założyli osadę Raj, która była siedzibą plemienia jaćwieskiego – Zlinców. Leżała ona szlaku handlowym wiodącym z Mazowsza w głąb ziem jaćwieskich.
Pod koniec 1358 roku ziemia wiska (a w tym teren Rajgrodu), należąca do księstwa płockiego, znalazła się pod bezpośrednim zarządem króla Kazimierza Wielkiego, kiedy to upłynęły trzy lata, na które Siemowit III otrzymał Wiznę i Zakroczym w zarząd od Kazimierza Wielkiego (odpowiedni dokument książę Siemowit wystawił 27 XII 1355 r.). Według Wiganda z Marburga w 1360 roku król Kazimierz Wielki nakazał kasztelanowi wiskiemu budowę w Rajgrodzie zamku Rongart, który być może nie został ukończony z powodu zniszczenia go w trakcie budowy przez Krzyżaków. Pierwsza pewna wzmianka o Rajgrodzie pochodzi z 1429 roku z aktu sprzedaży przez Mikołaja z Rajgrodu dóbr w ziemi wiskiej jego bratu – Janowi. Niedługo przed 1445 rokiem w miejscu Rajgrodu założono gród i utworzono z niego ośrodek handlu drewnem, którego pierwszymi mieszkańcami byli bartnicy i rybacy z Goniądza. Na mocy pokoju w Melnie w 1422 roku gród przeszedł z Mazowsza do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Pierwszym źródłowo poświadczonym plebanem w Rajgrodzie był w 1485 r. ksiądz Adam Szczuka, poprzednio wikary wąsoski.
Około 1505 roku tereny te król Aleksander Jagiellończyk nadał Michałowi Glińskiemu, a w 1509 król Zygmunt I Stary nadał dobra rajgrodzkie i goniądzkie wojewodzie Mikołajowi Radziwiłłowi, co stało się początkiem istnienia na tym terenie tzw. „państwa Radziwłłów”. W tym okresie Rajgród jest uznawany za przynależny do ziemi bielskiej. W 1519 r. Mikołaj Radziwiłł na prośbę plebana Stanisława Wilka wydał nowy przywilej fundacyjny dla kościoła w Rajgrodzie, ponieważ stary został zagubiony. W 1520 r. miał miejsce najazd Krzyżaków, którzy poważnie zniszczyli zabudowę miasta. W 1529 roku z inicjatywy królowej Bony został wydany wyrok królewski „uwalniający” szlachtę rajgrodzką i goniądzką spod władzy Radziwiłłów.
W 1566 r. nastąpiła nowa lokacja miasta, prawa miejskie Rajgród otrzymał w 1568 roku od wojewodziny Anny z Radziwiłłów Kiszczyny. Po unii lubelskiej w 1569 roku włączono go wraz z całym województwem podlaskim do Korony Królestwa Polskiego. W 1570 roku Anna Kiszczyna zapisała dobra rajgrodzkie i goniądzkie królowi Zygmuntowi Augustowi, w związku z czym Rajgród stał się miastem królewskim i siedzibą starosty, którym został Marcin Dulski. Około 1602 roku w zachodniej części wzgórza zamkowego wzniesiono „dwór wielki”, w którym prawdopodobnie mieściła się siedziba i urząd starosty. Budynek ten istniał do około połowy XVII wieku, a jego fundamenty były widoczne jeszcze w końcu XIX wieku. Starostą rajgrodzkim w latach ok. 1634 – 1665 był Jan Berk, który ten urząd sprawował z nominacji Władysława IV. W 1655 najazd wojsk szwedzkich zakończył okres pomyślnego rozwoju. W 1679 roku król Jan III Sobieski potwierdził prawa miejskie magdeburskie i jego przywileje. W XVIII wieku jest wzmiankowana szkoła w Rajgrodzie, a w 1764 roku rozpoczęto budować nowy kościół.
W czasie insurekcji kościuszkowskiej mieszczanie i okoliczna szlachta 10 lipca 1794 roku poniosła porażkę w starciu z wojskami pruskimi. Po III rozbiorze Polski miasto zagarnęło Królestwo Prus i włączyło do Prus Nowowschodnich, a po Traktacie w Tylży w 1807 roku objęło je Księstwo Warszawskie. Od 1815 część Królestwo Kongresowego. W czasie powstania listopadowego w dniu 29 maja 1831 r. pod Rajgrodem odbyła się zwycięska bitwa wojsk polskich pod dowództwem gen. Antoniego Giełguda z Rosjanami. W szarży ułanów poznańskich poległ mjr Franciszek Mycielski. W 1863 roku na Górze Rykowej pod Rajgrodem stracono powstańca Narzymskiego. W 1863 roku miasto utraciło prawa miejskie, które przywrócono w 1924 roku po odzyskaniu niepodległości. W latach 1870–1923 siedziba gminy Rajgród. W 1937 roku rozpoczęto budowę nowej szkoły.
W 1807 roku leśniczym w leśnictwie Rajgród zostaje Józef Sienkiewicz – dziadek Henryka Sienkiewicza, a 30 czerwca 1813 roku we wsi Woźnawieś urodził się jego ojciec Józef Paweł Ksawery.
W okresie międzywojennym stacjonowała tu placówka Straży Celnej „Okoniówek” i placówka Straży Celnej „Rajgród”. W 1921 mieszkało tu 2291 osób. W 1929 istniał w mieście kościół katolicki oraz synagoga. Budynek bożnicy był drewniany. Obecnie nie istnieje.
W 1941 roku w Rajgrodzie doszło do pogromu miejscowych Żydów. W wyniku zbiorowych egzekucji, w których brali udział niektórzy Polacy zginęło około 100 osób.
W latach 1941–1944 Rajgród znajdował się w granicach Bezirk Bialystok.
W lipcu 1941 Niemcy utworzyli tam getto dla ludności żydowskiej. Przybywało w nim ok. 1200 Żydów z Rajgrodu i okolicznych miejscowości. Zostało ono zlikwidowane 2 listopada 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu przejściowego w Boguszach.