Skrzynno (województwo mazowieckie)

Skrzynno
	wieś
	; Kościół św. Szczepana
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	przysuski
Gmina	Wieniawa
Liczba ludności (2011)	270
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	26-432
Tablice rejestracyjne	WPY
SIMC	0640828
	Położenie na mapie gminy Wieniawa Skrzynno
	Położenie na mapie Polski Skrzynno
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Skrzynno
	Położenie na mapie powiatu przysuskiego Skrzynno
	51°21′48″N 20°43′11″E/51,363333 20,719722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skrzynno (dawne miasto) – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, w gminie Wieniawa, nad rzeką Radomką. Skrzynno położone jest na ziemi sandomierskiej, która jest częścią Małopolski. Prawa miejskie w latach 1308–1870.

W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie radomskim.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Szczepana.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Skrzynno
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0640834	Kaukaz	część wsi
0640840	Za Bugiem	część wsi

Historia

Skrzynno ok. 1120 było siedzibą kasztelanii skrzyńskiej przeniesionej ze Skrzyńska^{[potrzebny przypis]}. Było wówczas własnością Łabędziów, wśród których wyróżnił się Piotr Włostowic herbu Łabędź. Za rządów Konrada Mazowieckiego księstwo łęczyckie utraciło w 1239 lub 1243 kasztelanię skrzyńską wraz z dwoma innymi kasztelaniami zapilickimi (położonymi na prawym brzegu Pilicy: żarnowską i małogoską), które na stałe przeszły do księstwa sandomierskiego.

W XIII wieku stanowił własność biskupów poznańskich, a od 1288 do XVIII w. w większości w posiadaniu cystersów z Sulejowa, w pozostałej części — miejscowych proboszczów. Od tej pory, aż do XIX wieku, Skrzynno należało do dwóch właścicieli i posiadało dwa ratusze z oddzielnymi władzami. Funkcjonowały tutaj dwa odrębne organizmy miejskie: Skrzynno opackie, będące uposażeniem cystersów, oraz Skrzynno stanowiące uposażenie miejscowego plebana (łac. Nova Skrzin lub oppidum Skrzin circulus plebanalis). Obydwa miasta miały osobne pieczęcie. Skrzynno opackie miało w pieczęci monogram S, zaś plebańskie literę S wpisaną w P. Skrzynno plebańskie z czasem zaczęło używać w pieczęci innego godła, przedstawiającego wieżę obronną z ostrym dachem i bramą bez podwoi. Budowla miała zapewne reprezentować miejscowy ratusz. Miasto lokowane przez Władysława Łokietka w 1308 na prawie niemieckim. W XVIII w. cystersi sprzedali swoją część Karolowi Szydłowskiemu, staroście uszyckiemu. Utrata praw miejskich nastąpiła w 1870.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w styczniu 1942 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 Żydów. W październiku 1942 zostali wywiezieni do gett w Opocznie i Przysusze, a stamtąd do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani.

Ze Skrzynnem związana jest postać rycerza Mszczuja ze Skrzynna wsławionego z bitwy pod Grunwaldem powaleniem samego Wielkiego Mistrza Ulricha von Jungingen.

Parafia św. Szczepana w Skrzynnie obchodziła w 2012 roku 900-lecie istnienia.

Burmistrzowie miasta

1772 Wojciech Trybulski (ur. ok. 1730)
1810 Józef Pszenny (ur. 1765)
1812 Tomasz Gałecki (ur. 1772)
1832 Józef Trybulski (ur. 1785)

Urodzeni w Skrzynnie

Barbara Szubińska
Antoni Ejsmond
Józef Eismond
Mszczuj ze Skrzynna
Wincenty Staniszewski
Władysław Porczyński

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124209
↑ Wieś Skrzynno w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 .
↑ ^a ^b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Opis parafii na stronie diecezji
↑ MarekM. Koter MarekM., Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., T.T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161 .
↑ PawełP. Zięba PawełP., Przynależność administracyjno-terytorialna Przedborza na przestrzeni wieków , przedborz.com.pl .
↑ Żarnów: Historia miejscowości , sztetl.org.pl (Wirtualny Sztetl) .
↑ Henryk Seroka: Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2003, s. 264-265. ISBN 83-7181-233-7, ISBN 978-83-7181-233-0.
↑ Henryk Seroka: Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2003, s. 271. ISBN 83-7181-233-7, ISBN 978-83-7181-233-0.
↑ Opis parafii. diecezja.radom.pl
↑ Skrzynno, Encyklopedia PWN .
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 312 .

Linki zewnętrzne

Skrzynno (1), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 730 .
Historia Skrzynna na stronie Gminy Wieniawa

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 124209

[pwl-2] Wieś Skrzynno w liczbach , Polska w liczbach , liczba ludności w oparciu o dane GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. .

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1158 .

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-6] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[par-7] Opis parafii na stronie diecezji

[:022-8] MarekM. Koter MarekM., Historyczno-geograficzne podstawy oraz proces kształtowania się regionu łódzkiego., T.T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2016, s. 131–161 .

[:12-9] PawełP. Zięba PawełP., Przynależność administracyjno-terytorialna Przedborza na przestrzeni wieków , przedborz.com.pl .

[10] Żarnów: Historia miejscowości , sztetl.org.pl (Wirtualny Sztetl) .

[Seroka-11] Henryk Seroka: Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2003, s. 264-265. ISBN 83-7181-233-7, ISBN 978-83-7181-233-0.

[Seroka2-12] Henryk Seroka: Herby miast małopolskich do końca XVIII wieku. Warszawa: DiG, 2003, s. 271. ISBN 83-7181-233-7, ISBN 978-83-7181-233-0.

[13] Opis parafii. diecezja.radom.pl

[14] Skrzynno, Encyklopedia PWN .

[15] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 312 .

Wsie	Brudnów Głogów Jabłonica Kamień Duży Kłudno Kochanów Wieniawski Komorów Koryciska Plec Pogroszyn Romualdów Ryków Skrzynno Sokolniki Mokre Sokolniki Suche Wieniawa Wola Brudnowska Wydrzyn Zagórze Zawady Żuków
Osada	Brzozowica
Przysiółek	Kaleń
Osady Leśne	Komorów-Gajówka Pod Rogową
Integralne części wsi	Błotka Glinianki Górka Góry Kamień Mały Kaukaz Konary Osiny Pod Skrzynnem Stajków Za Bugiem Za Górami Zadąbrów

Przynależność wojewódzka	gubernia radomska (1867–1915) woj. kieleckie (II RP) (1919–39) woj. łódzkie (II RP) (1939) woj. łódzkie (1945–50) woj. kieleckie (1950–75)
Miasta	Białaczów (do 1870) Drzewica (do 1870) Gielniów (do 1870) Klwów (do 1870) Odrzywół (do 1870) Opoczno Przysucha (do 1870) Skrzynno (do 1870) Żarnów (do 1870)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Aleksandrów (od 1973) Białaczów Białobrzegi (od 1973) Drzewica (od 1870) Goździków (1870–1954) Janków (do 1954) Klwów (1870–1954) Krzczonów (do 1954) Kuniczki (do 1954) Machory (do 1954) Mniszków (od 1973) Niewierszyn (do 1954) Odrzywół (od 1973) Opoczno Ossa (do 1954) Owczary (do 1954) Paradyż (od 1973) Poświętne (od 1973) Przysucha (do 1954) Radonia (do 1954) Radzice (do 1870) Rusinów (do 1954) Skrzyńsko (do 1954) Sławno (od 1973) Smogorzów (do 1870) Studzianna (do 1954) Stużno (do 1954) Sulgostów (do 1870) Sworzyce (do 1927 →) Topolice (1870–1954) Trojanowice (do 1870) Unewel (do 1954) Wielka Wola (do 1954) Zajączków (do 1954) Żarnów (od 1973)
Gromady (1954–72)	Aleksandrów (1954–72) Białaczów (1954–72) Białobrzegi (1954–72) Bieliny (1954–55 →) Błogie Szlacheckie (1954–72) Bronów (1954–58) Brudzewice (1954–59) Brzustów (1954–72) Bukowiec I (Bukowiec Opoczyński) (1954–72) Bukowiec II (Bukowiec nad Pilicą) (1954–72) Dąbrowa I (1954–59) Dąbrowa II (Dąbrowa nad Czarną) (1954–72) Dęba (1954–59) Dłużniewice (1954–59) Domaszno (1954–55 → i ← 1956–59) Drzewica (1954–72) Gawrony (1954–68) Gielniów (1954–55 →) Gliniec (1954–55 →) Goździków (1954–55 →) Jelnia (1954–61) Kamienna Wola (1954–72) Kamień (1954–59) Karwice (1954–59) Klwów (1954–61 →) Kozenin (1954–59) Kozłowiec (1954–55 →) Kraszków (1954–72) Kraśnica (1954–72) Libiszów (1954–68) Machory (1954–61) Marcinków (1954–72) Miedzna Drewniana (1954–59) Mniszków (1954–72) Myślakowice (1959–72) Nieznamierowice (1954–55 →) Odrzywół (1954–72) Ogonowice (1954–61) Opoczno (1961–72) Ossa (1954–59) Paradyż (1954–72) Petrykozy (1954–72) Podklasztorze (1954–72) Poświętne (1961–72) Prymusowa Wola (1954–68) Przystałowice (1954–55 →) Przysucha (1954–55 →) Psary (1954–59) Radzice (1954–72) Rozwady (1954–59) Rożenek (1954–59) Rusinów (1954–55 →) Ruszenice (1954–59) Sady (1954–55 →) Siucice (1954–59) Skórkowice (1954–72) Skronina (1954–59) Skrzynno (1954–55 →) Skrzyńsko (1954–55 →) Sławno (1954–72) Smardzewice (1954–72) Smogorzów (1954–55 →) Stawowice (1954–59) Straszowa Wola (1954–72) Studzianna (1954–61) Sulgostów (1954–55 →) Szadkowice (1954–72) Topolice (1954–59) Twarda (1954–61) Wola Załężna (1954–59) Wójcin (1954–72) Wygnanów (1954–59) Żarnów (1954–72)

Skrzynno (województwo mazowieckie)

Integralne części wsi

Historia

Burmistrzowie miasta

Urodzeni w Skrzynnie

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne

Enciclo

Wikious

Sapientia

Scientia

Boobota

Anandapedia

Sagapedia

Wikithot