Grabów

W tym artykule przyjrzymy się fascynującemu życiu Grabów, postaci, która pozostawiła niezatarty ślad w historii. Dzięki swoim osiągnięciom i wkładowi Grabów udowodnił, że jest prawdziwym pionierem w swojej dziedzinie, inspirując całe pokolenia swoją odwagą i determinacją. Od skromnych początków po drogę do sławy Grabów pokonał pozornie nie do pokonania przeszkody, aby osiągnąć sukces. Dzięki dziedzictwu, które będzie trwać wiecznie, Grabów pozostaje kultową postacią, która nadal wpływa na nasze życie w sposób, którego nawet sobie nie wyobrażaliśmy. Dołącz do nas w tej podróży w czasie, odkrywając życie i dziedzictwo Grabów.

Grabów
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

łęczycki

Gmina

Grabów

Prawa miejskie

1372–1690, 1800–1870, od 2024

Burmistrz

Janusz Jagodziński

Powierzchnia

9,1769 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności
• gęstość


1003
109,3 os./km²

Strefa numeracyjna

63

Kod pocztowy

99-150

Tablice rejestracyjne

ELE

Położenie na mapie gminy Grabów
Mapa konturowa gminy Grabów, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Grabów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grabów”
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Grabów”
Położenie na mapie powiatu łęczyckiego
Mapa konturowa powiatu łęczyckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Grabów”
Ziemia52°07′42,0″N 19°00′34,3″E/52,128333 19,009528
TERC (TERYT)

1004044

SIMC

0284003

Urząd miejski
ul. 1 Maja 21
99-150 Grabów
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Grabów – miasto w Polsce, położone w województwie łódzkim, w powiecie łęczyckim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Grabów. Leży w Kotlinie Kolskiej. Jest znany z uprawy cebuli o nazwie grabowska.

Grabów uzyskał lokację miejską w 1372 roku, tracąc ją przejściowo w XVII wieku. W XVI wieku miasto królewskie położone było w województwie łęczyckim. Został pozbawiony praw miejskich 31 maja 1870 i włączone do gminy Grabów w powiecie łęczyckim. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Grabów, 1954–1972 gromady Grabów, a od 1973 reaktywowanej gminy Grabów. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa konińskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta.

Integralne części miasta

Integralne części miasta Grabów
SIMC Nazwa Rodzaj
1039085 Ciasna część miasta
1039091 Grabów-Cegielnia część miasta
1039100 Grabów-Dwór część miasta
1039122 Koziny część miasta
1039151 Pruchyniec część miasta

Część wsi o nazwie Probostwo (SIMC 1039145) została zniesiona z dniem 1 stycznia 2024 r.

Położenie

Miasto położona ok. 13 km na północny zachód od Łęczycy, w zachodniej części powiatu łęczyckiego, przy lokalnej drodze z Łęczycy do Koła i Dąbia.

Historia

Rynek w Grabowie (Plac Kościuszki) i pomnik Tadeusza Kościuszki

Grabów wzmiankowane po raz pierwszy w 1232 r. jako uposażenie kościoła w Dobrowie. W końcu XIII wieku wieś podupadła. Ponownie występuje w źródłach historycznych w połowie XIV wieku, już jako własność szlachecka. W roku 1372 królowa regentka Elżbieta, na prośbę kasztelana łęczyckiego Mikołaja, pozwoliła na przekształcenie wsi w miasto. Pomyślny rozwój miasta przerwany został w pierwszej połowie XVI wieku. W tym okresie Grabów nazywany był niekiedy wsią. W 1552 r. król Zygmunt August wydał miastu przywilej na trzy jarmarki w ciągu roku i potwierdził prawo do odbywania targów. Nadal było to miasto niewielkie, w 1572 r. pracowało tu tylko 12 rzemieślników. W końcowym okresie XVII wieku miejscowość zatraciła miejski charakter. Nowy przywilej lokacyjny Grabów uzyskał od władz pruskich w 1800 r. W pierwszej połowie XIX wieku powoli wzrastała liczba mieszkańców miasta. W 1809 r. żyło tu 350, a w 1857 r. już 918 osób. W 1859 roku trąba powietrzna zniszczyła część miasta. 29 października 1863 r. pod Grabowem wojska rosyjskie stoczyły bitwę z oddziałem powstańczym. Rosjanie zostali pokonani i musieli przez to wycofać się z miasta. W 1870 r. miejscowość utraciła prawa miejskie. W latach 1905-1907 na terenie miejscowości doszło do kilku burzliwych manifestacji rewolucyjnych. W lutym 1941 r. Niemcy utworzyli we wsi getto dla Żydów z niedalekiej Łęczycy. Podczas jego likwidacji, w kwietniu 1942 r. wywieziono stąd 1200 osób do obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Obecnie Grabów jest dużą wsią, posiadającą podstawowe placówki usługowe i handlowe. W okresie PRL-u największym zakładem przemysłowym Grabowa była cegielnia, należąca do Łódzkiego Przedsiębiorstwa Ceramiki Budowlanej. Specjalnością wsi była hodowla cebuli, którą wysyłano za granicę. Plantacje cebuli zajmowały powierzchnię 500 hektarów.

Zabytki

  • Kościół św. Stanisława w Grabowie – rzymskokatolicka świątynia wzniesiona w 1838 r. w stylu klasycystycznym.
  • Rynek – centrum wsi stanowi obszerny, wydłużony plac. Zachowały się przy nim liczne domy z początku XIX wieku. Budynki murowane, z sienią przechodnią, kryte są dachami naczółkowymi lub dwuspadowymi. Domy drewniane, o konstrukcji zrębowej, przykrywają najczęściej dachy czterospadowe. Ozdobą niektórych domów jest ciekawe zdobnictwo ciesielskie, m.in. ponacinane belki ścian frontowych i rzeźbione drzwi i okiennice.
  • Synagoga w Grabowie – wybudowana w 1881 r., jedna z dwóch synagog jakie zachowały się w powiecie łęczyckim. Obiekt nie pełni już funkcji sakralnych jednak częściowo zachował swój pierwotny wystrój zewnętrzny.
  • Cmentarz ewangelicki – założony w I poł. XX w., zlokalizowany przy drodze wylotowej z Grabowa w kierunku Opiesina. Jest to pozostałość po mennonickich Olędrach, osadnictwu których kres położyła II wojna światowa. Nekropolia znajduje się w bardzo złym stanie technicznym, zachowało się na niej parę zrujnowanych nagrobków.
  • Cmentarz żydowski w Grabowie – pochodzący z pocz. XIX w. i zdewastowany w okresie II wojny światowej, do czasów współczesnych nie zachowała się na nim żadna macewa a jedynie pamiątkowy obelisk.

Wydarzenia

Religia

Przypisy

  1. ↑ a b Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych , Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 .
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 332 .
  4. ↑ a b c d GUS. Rejestr TERYT
  5. ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 32-33.
  6. ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 181.
  7. ↑ Postanowienie z 30 grudnia (11 stycznia) 1869/70, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, str. 67)
  8. ↑ Uchwała Nr 32/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu łęczyckiego; w ramach Zarządzenia Nr Or. V-167/1/54 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 22 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 39)
  9. ↑ Uchwała Nr XIX/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 9 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie łódzkim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi z dnia 20 grudnia 1972, Nr. 14, Poz. 185).
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  11. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2799)
  12. ↑ a b c d Piotr Maluśkiewicz, Województwo konińskie : szkic monograficzny, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Wydawn. Nauk, 1983, s. 159-160, ISBN 83-01-00534-3, OCLC 11783554
  13. ↑ Bartosz Bijak: Grabów, gm. Grabów, pow. Łęczycki. www.cmentarzeewangelickie-lodzkie.pl, 2010. .
  14. ↑ Urząd Gminy Grabów: Zabytki. www.gminagrabow.pl. . .
  15. ↑ Barbara Sobińska: Relacja z warsztatów Sceny Młodych - Nowa Róża 2009. poolspodium.org, 2009-10-13. .
  16. ↑ XX Ogólnopolski Dzień Cebuli w Grabowie. e-warzywnictwo.pl. .

Linki zewnętrzne

Gmina Grabów
Miasto
Wsie
Kolonie
Osada
Części miasta
  • Ciasna
  • Grabów-Cegielnia
  • Grabów-Dwór
  • Koziny
  • Pruchyniec
Części wsi
  • Besiekiery-Kolonia
  • Bujak
  • Byszew-Parcele
  • Czajki
  • Gać-Parcele
  • Goszczędza-Parcele
  • Górka
  • Grabinka
  • Kotków-Parcele
  • Kotowice
  • Pieczew Poduchowny
  • Protektorat
  • Sławęcin-Parcele
  • Smardzew-Osada
  • Smolice-Parcele
  • Sobótka Poduchowna
  • Wymysłów
  • Zachciałki
  • Żale
Przysiółek wsi
  • Dziadowice

Herb gminy Grabów

Miasta województwa łódzkiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa łódzkiego

Powiat łęczycki
Miasta
Gmina miejska
Gmina miejsko-wiejska
Gminy wiejskie

Herb powiatu łęczyckiego

Powiat łęczycki (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Miasta zdegradowane reformą carską z 1869–1870

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).

Enciclo
Wikious
Sapientia
Scientia
Boobota
Anandapedia
Sagapedia
Wikithot