Kompania graniczna KOP „Leonpol”
W dzisiejszym świecie Kompania graniczna KOP „Leonpol” odegrał fundamentalną rolę w naszym społeczeństwie. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na kulturę popularną, wpływ na technologię czy znaczenie w historii, Kompania graniczna KOP „Leonpol” stał się tematem interesującym ludzi w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. Dzięki różnorodności aspektów i obecności w wielu aspektach życia codziennego Kompania graniczna KOP „Leonpol” przykuł uwagę milionów ludzi na całym świecie. W tym artykule zbadamy wpływ Kompania graniczna KOP „Leonpol” i jego znaczenie w naszym życiu, analizując jego znaczenie w różnych kontekstach oraz to, jak ukształtował sposób, w jaki postrzegamy świat.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rozformowanie |
1939 |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Kompania graniczna KOP „Leonpol” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu szefa Sztabu Generalnego L. dz. 12044/O.de B./24 z 27 września 1924, w pierwszym etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza sformowano 5 batalion graniczny, a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 8 podoficerów, 4 nadterminowych i 82 żołnierzy służby zasadniczej. W 1939 3 kompania graniczna KOP „Leonpol” podlegała dowódcy batalionu KOP „Łużki”.
Służba graniczna
Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza.
3 kompania graniczna „Leonpol” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 2 kilometrów 50 metrów. Po stronie sowieckiej granicę ochraniała zastawa „Dryssa” z komendantury „Dryssa”.
Sąsiednie kompanie graniczne:
- 1 kompania graniczna KOP „Druja” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Małaszki” – 1928, 1931, 1932, 1934 i w 1938
Walki w 1939
17 września odwód kompanii KOP „Leonpol” atakował sowiecki oddział w sile ok. 3 kompanii kpt. Faworskiego. Wspierał go pociąg pancerny nr 16. Odwód, wspólnie onsadą strażnicy „Leonpol” stawił opór. Po krótkotrwałej walce, Polacy wycofali się do lasu majątku Leonpol. W starciu zginęło 3 żołnierzy polskich, w tym dowódca kompanii por. Witold Połoński. Według sowieckich źródeł, do 4:45 mieli oni wziąć do niewoli 1 oficera i 30 szeregowych, a potem liczba jeńców wzrosła do 59. Wydaje się ona liczbą znacznie zawyżoną. Być może „jeńcami” stali się także aresztowani cywile. Pozostali obrońcy Leonpola przeszli do Dołhinowa. Nie mogąc dotrzeć w rejon koncentracji baonu, wobec oskrzydlenia przez Sowietów, ostatecznie przekroczyli granicę łotewską.
Tak walki relacjonuje Julian Białowąs z Leonpola:
Napaść nastąpiła 17 września około 4 rano. Nasi KOP-owcy nie dali się zaskoczyć. Przywitali bolszewików ogniem, ale walka była nierówna. Bolszewików były setki, a z naszej strony kilka dwuosobowych patroli oraz slaby odwód kompanii i nieliczna załoga strażnicy. Strażnica KOP-u położona w odległości 200 metrów od Dźwiny opustoszała. Punkty ogniowe nad brzegiem Dźwiny bolszewicy przykryli ogniem z granatników. (...) Zginął ranny w obie nogi erkaemista, który zacisnąwszy je paskiem od spodni bronił się do wyczerpania amunicji. Miody porucznik tylko w koszuli biegł z kwatery prywatnej do budynku kompanii. Prawie u celu został osaczony przez napastników. Zabił trzech, ale sam został zakłuty bagnetami. Bolszewicy twierdzili, że zabił ich komandira. Zginął też krawiec kompanijny. W czasie strzelaniny przed budynkiem wyskoczył przez okno wprost pod lufę czerwonoarmisty.
Struktura organizacyjna
Strażnice kompanii w latach 1928–1929
- strażnica KOP „Czuryłowo”
- strażnica KOP „Grudzinowo”
- strażnica KOP „Dworczany”
- strażnica KOP „Słoboda”
- strażnica KOP „Uźmiany”
Strażnice kompanii w latach 1931–1932
- strażnica KOP „Czuryłowo”
- strażnica KOP „Grodzinowo”
- strażnica KOP „Słoboda”
- strażnica KOP „Uzmiany”
Strażnice kompanii w latach 1934–1935
- strażnica KOP „Czuryłowo”
- strażnica KOP „Leonpol”
- strażnica KOP „Grudzinowo”
- strażnica KOP „Słoboda”
- strażnica KOP „Uzmiany”
W 1934 powstała strażnica KOP „Leonpol”
Organizacja kompanii 17 września 1939:
- dowództwo kompanii
- pluton odwodowy
- 1 strażnica KOP „Czuryłowo”
- 2 strażnica KOP „Leonpol”
- 3 strażnica KOP „Słoboda”
Dowódcy kompanii
- kpt. Adam Szymański (był 30 IX 1928 – 21 XI 1928 → przesunięty na dowódcę 1 kompanii granicznej)
- kpt. Adam Litwiński (24 XI 1928 –)
- kpt. Stanisław Michalak (24 XI 1928 – III 1932)
- kpt. Jan Perenc (16 XII 1932 – 19 III 1934 → przeniesiony do 60 pp)
- kpt. Jan Witkowski (16 IV 1934 –)
- kpt. Tadeusz Sochacki (- 1939)
- por. Witold Połoński (1939)
Uwagi
- ↑ Miasteczko Leonpol, gmina Leonpol, powiat brasławski, województwo poleskie.
- ↑ Wykaz stanów etatowych oficerów, podoficerów i żołnierzy KOP przesłanych przez ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna ze sztabu KOP do I oficera do zleceń GISZ płk. dypl. Kazimierza Glabisza. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 365.
- ↑ W komunikatach dyslokacyjnych występuje również jako Uzmiany → Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓.
- ↑ Wieś Czuryłowo Dalekie, gmina Leonpol, powiat brasławski, województwo poleskie.
- ↑ W komunikatach dyslokacyjnych występuje również jako Grudzinowo → Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓.
- ↑ Wieś Słoboda, gmina Leonpol, powiat brasławski, województwo poleskie.
- ↑ Wieś Uźmiony, gmina Leonpol, powiat brasławski, województwo poleskie.
- ↑ Sochacki Tadeusz Karol (1905-1940), kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca 3 kompanii granicznej „Leonpol”. We wrześniu 1939 dca 3 kompanii piechoty I/ 3 pp KOP. Więzień obozu w Kozielsku. Zamordowany przez NKWD. → Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 749.
Przypisy
- ↑ Prochwicz i 3/1994 ↓, s. 152.
- ↑ Prochwicz, Konstankiewicz i Rutkiewicz 2003 ↓, s. 23.
- ↑ Szubański 2000 ↓, s. 88.
- ↑ Falkiewicz 1925 ↓, s. 3–4.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 312–314.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 294.
- ↑ a b c Szkice dyslokacyjne ↓.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 8/1928.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 14 i 15/1932.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 53 i 54/1934.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 83/1938.
- ↑ a b Cygan 2006 ↓, s. 91.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 10/1929.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 14/1932.
- ↑ a b Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 54/1934.
- ↑ Komunikaty dyslokacyjne KOP ↓, s. 66/1934.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 305.
- ↑ Grzelak 2001 ↓, s. 184.
- ↑ a b c d e Obsada oficerska bg „Łużki” ↓.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932, s. 255.
- ↑ Życie i służba żołnierzy K.O.P.: 5 baon 3 komp. Leonpol. „Żołnierz Polski”. 16, s. 315, 1932-04-17. Warszawa.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
- Wiktor Krzysztof Cygan: Kresy we krwi. Obrona północno-wschodniej Polski we wrześniu 1939. Warszawa: Espadon Publishing, 2006. ISBN 978-83-60786-00-0.
- Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. .
- Czesław Grzelak: Szack–Wytyczno 1939. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2001. ISBN 83-11-09324-5.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. WarszawaPułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
- Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 8390021794.
- Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Łużki” w latach 1927–1934 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Szkice dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza i podległych jednostek w latach 1927–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.